Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Πολιτών: η Ευρωπαϊκή Επιτροπή απαντά στην πρωτοβουλία «Ένας από εμάς»

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή απάντησε σήμερα στην Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Πολιτών «Ένας από εμάς». Αφού συνάντησε τους διοργανωτές της πρωτοβουλίας και μελέτησε την πρότασή τους, η Επιτροπή αποφάσισε να μην υποβάλει νομοθετική πρόταση, δεδομένου ότι τα κράτη μέλη και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο μόλις πρόσφατα συζήτησαν και αποφάσισαν την πολιτική της ΕΕ στον τομέα αυτό. Η πρωτοβουλία «Ένας από εμάς» ζητούσε από την ΕΕ να θέσει τέρμα στη χρηματοδότηση δραστηριοτήτων που προϋποθέτουν την καταστροφή ανθρώπινων εμβρύων, ειδικότερα στους τομείς της έρευνας, της αναπτυξιακής βοήθειας και της δημόσιας υγείας. Οι διοργανωτές της πρωτοβουλίας είχαν συγκεντρώσει πάνω από τις απαιτούμενες ένα εκατομμύριο υπογραφές από τουλάχιστον εφτά κράτη μέλη της ΕΕ μετά την καταχώριση της πρότασής τους. Οι διοργανωτές έγιναν δεκτοί από την Επιτροπή στις 9 Απριλίου (STATEMENT/14/115) και στη συνέχεια συμμετείχαν σε δημόσια ακρόαση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στις 10 Απριλίου. Η Επιτροπή κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το υπάρχον χρηματοδοτικό πλαίσιο, το οποίο συζητήθηκε και συμφωνήθηκε πρόσφατα από τα κράτη μέλη της ΕΕ και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, είναι το ορθό.

Η επίτροπος Έρευνας, Καινοτομίας και Επιστημών, Μόιρα Γκέγκεν-Κουίν, δήλωσε σχετικά: «Εξετάσαμε σε βάθος αυτή την ΕΠΠ και δώσαμε στην πρόταση όλη τη δέουσα προσοχή. Ωστόσο, τα κράτη μέλη και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο συμφώνησαν να συνεχίσουν τη χρηματοδότηση της έρευνας στον συγκεκριμένο τομέα, για έναν λόγο. Τα εμβρυϊκά βλαστοκύτταρα είναι μοναδικά και προσφέρουν δυνατότητες για θεραπείες που σώζουν ζωές, με κλινικές δοκιμές που βρίσκονται ήδη σε εξέλιξη. Η Επιτροπή θα συνεχίσει να τηρεί τους αυστηρούς δεοντολογικούς κανόνες και περιορισμούς που ισχύουν για την έρευνα που χρηματοδοτεί η ΕΕ, όπως την απαγόρευση της χρηματοδότησης της καταστροφής εμβρύων.»

Ο επίτροπος Ανάπτυξης, Άντρις Πίμπαλγκς, δήλωσε: «Οι ΕΠΠ δίνουν στους πολίτες τη δυνατότητα να συμμετέχουν άμεσα στη διαμόρφωση των πολιτικών της ΕΕ και δίνουμε ιδιαίτερη προσοχή σε αυτές. Η εγκυμοσύνη και οι επιπλοκές του τοκετού είναι ακόμη και σήμερα η αιτία θανάτου πάρα πολλών γυναικών. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η διεθνής κοινότητα περιέλαβε τη μείωση της μητρικής θνησιμότητας και την καθολική πρόσβαση στην αναπαραγωγική υγεία στους αναπτυξιακούς στόχους της χιλιετίας (ΑΣΧ). Η ΕΕ, τα κράτη μέλη και άλλοι διεθνείς χορηγοί καταβάλλουμε μεγάλες προσπάθειες για την επίτευξη αυτού του στόχου τον οποίο, όπως και τον στόχο της υγείας γενικότερα, έχουμε ορίσει ως προτεραιότητα. Με τα αναπτυξιακά μας προγράμματα σε αυτόν τον τομέα επιδιώκουμε να διευρυνθεί η πρόσβαση σε αποτελεσματικές υπηρεσίες οικογενειακού προγραμματισμού, ώστε να μην χρειάζεται να γίνονται αμβλώσεις».

Έρευνα με χρήση ανθρώπινων εμβρυϊκών βλαστοκυττάρων

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εφαρμόζει ένα λεπτομερές σύστημα «τριπλής ασφάλειας» όσον αφορά οποιαδήποτε έρευνα η οποία συνεπάγεται την χρήση ανθρώπινων εμβρυϊκών βλαστοκυττάρων· θεωρεί δε ότι το σύστημα αυτό συμφωνεί απόλυτα με τις συνθήκες της ΕΕ και τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το σύστημα – που έχει ήδη χρησιμοποιηθεί στο προηγούμενο ερευνητικό πρόγραμμα της ΕΕ – συμφωνήθηκε το 2013 από τα κράτη μέλη της ΕΕ και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στο πλαίσιο της έγκρισης της νομοθεσίας του προγράμματος Ορίζοντας 2020. Οι κανόνες είναι:

Τηρείται η εθνική νομοθεσία – τα ερευνητικά έργα της ΕΕ πρέπει να τηρούν τους νόμους της χώρας στην οποία πραγματοποιείται η έρευνα.
Όλα τα έργα πρέπει να είναι επιστημονικά επικυρωμένα από ομότιμους κριτές και να υπόκεινται σε αυστηρή δεοντολογική εξέταση.
Τα κονδύλια της ΕΕ δεν μπορούν να χρησιμοποιούνται για την παραγωγή νέων σειρών βλαστοκυττάρων, ή για ερευνητικά έργα που συνεπάγονται καταστροφή εμβρύων, όπως για τη λήψη ανθρώπινων εμβρυικών βλαστοκυττάρων.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν ορίζει ρητά ότι χρηματοδοτεί έρευνα που συνεπάγεται την χρήση ανθρώπινων εμβρυικών βλαστοκυττάρων. Αντίθετα, η Επιτροπή χρηματοδοτεί έρευνα για τη θεραπεία ασθενειών ή την αντιμετώπιση προκλήσεων υγειονομικής περίθαλψης, π.χ. τη θεραπεία της νόσου του Πάρκινσον, της νόσου του Huntington ή του διαβήτη. Ορισμένα ερευνητικά έργα μπορεί να περιλαμβάνουν τη χρήση ανθρώπινων εμβρυικών βλαστοκυττάρων, εφόσον πρόκειται για την καλύτερη πρόταση ερευνητικού έργου. Το διάστημα 2007-2013, η ΕΕ χρηματοδότησε 27 ερευνητικά έργα στον τομέα της υγείας, τα οποία περιελάμβαναν χρήση ανθρώπινων εμβρυϊκών βλαστικών κυττάρων, με κονδύλια ύψους 156,7 εκατ. ευρώ από τον προϋπολογισμό της ΕΕ. Οι συνολικές δαπάνες για έρευνα στον τομέα της υγείας το ίδιο διάστημα ανήλθαν σε 6 δισ. ευρώ περίπου.

Βοήθεια της ΕΕ για την υγεία στις αναπτυσσόμενες χώρες

Η αναπτυξιακή συνεργασία στον τομέα της μητρικής και παιδικής υγείας διέπεται από τα εξής:

στους αναπτυξιακούς στόχους της χιλιετίας (ΑΣΧ) για την αντιμετώπιση της παγκόσμιας φτώχειας, συγκαταλέγονται η μείωση της μητρικής θνησιμότητας κατά τρία τέταρτα μέχρι το 2015 και η επίτευξη καθολικής πρόσβασης στην αναπαραγωγική υγεία.

σύμφωνα με το Πρόγραμμα Δράσης της Διεθνούς Διάσκεψης για τον Πληθυσμό και την Ανάπτυξη (ICPD), η άμβλωση δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να προβάλλεται ως μέθοδος οικογενειακού προγραμματισμού, η φροντίδα που συνδέεται με την άμβλωση πρέπει να παρέχεται εντός του νομικού πλαισίου κάθε χώρας, και, εφόσον δεν αντιβαίνει στη νομοθεσία, η άμβλωση θα πρέπει να πραγματοποιείται υπό ασφαλείς συνθήκες.

Οι προτεραιότητες της χρηματοδότησης της ΕΕ στον τομέα της υγείας αποφασίζονται από κοινού με τις κυβερνήσεις των χωρών εταίρων, προκειμένου να βελτιωθεί και να αυξηθεί η πρόσβαση στα εθνικά συστήματα υγείας. Το διάστημα 2008-2012, η ΕΕ διέθεσε για τον τομέα της υγείας 3,2 δισ. ευρώ από τα αναπτυξιακά ταμεία. Από το ποσό αυτό, 1,5 δισ. ευρώ δαπανήθηκαν για την υγεία των μητέρων, των νεογνών και των παιδιών, 87 εκατ. ευρώ διατέθηκαν για υπηρεσίες αναπαραγωγικής υγείας και 17 εκατ. ευρώ για οικογενειακό προγραμματισμό.

Ο Μηχανισμός Αναπτυξιακής Συνεργασίας είναι ένα από τα κύρια χρηματοδοτικά μέσα της ΕΕ για την αναπτυξιακή βοήθεια. Παρέχει διμερή στήριξη στις αναπτυσσόμενες χώρες που δεν καλύπτονται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάπτυξης, και στήριξη σε όλες τις χώρες εταίρους για τομείς προτεραιότητας, όπως ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, η δημοκρατία, η χρηστή διακυβέρνηση, περιλαμβανομένων και της χωρίς αποκλεισμούς και βιώσιμης ανάπτυξης. Εκτός από την εκτίμηση του αντικτύπου και άλλες εσωτερικές αξιολογήσεις, το διάστημα 2010-2011 η Επιτροπή διεξήγαγε δημόσια διαβούλευση σχετικά με τη μελλοντική χρηματοδότηση της εξωτερικής δράσης της ΕΕ. Ο κανονισμός για τον ΜΑΣ εγκρίθηκε τον Μάρτιο 2014 αφού επικυρώθηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Ο ΜΑΣ θα λάβει επιχορήγηση ύψους 19,7 δισ. ευρώ από τον προϋπολογισμό της ΕΕ για την περίοδο 2014-2020.

Ιστορικό

Η Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Πολιτών (ΕΠΠ) αποτελεί ένα ισχυρό εργαλείο καθορισμού της ευρωπαϊκής ατζέντας, το οποίο τέθηκε στην υπηρεσία των πολιτών τον Απρίλιο του 2012. Δίνει τη δυνατότητα σε 1 εκατομμύριο πολίτες από τουλάχιστον το ένα τέταρτο των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης να ζητήσουν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να αναλάβει δράση σε τομείς της αρμοδιότητάς της.

Η καλούμενη απόφαση Brüstle του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου (υπόθεση C-34/10), αναφέρεται από τους διοργανωτές ως βάση για την πρωτοβουλία τους. Ωστόσο, το Δικαστήριο αναφέρει στην απόφαση αυτή που αφορούσε την οδηγία περί βιοτεχνολογίας (98/44/EΚ), ότι σκοπός της συγκεκριμένης ευρωπαϊκής νομοθεσίας δεν είναι η ρύθμιση της χρήσης των ανθρώπινων εμβρύων στο πλαίσιο της επιστημονικής έρευνας. Η απόφαση αφορούσε μόνο τη δυνατότητα κατοχύρωσης των βιοτεχνολογικών εφευρέσεων με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας, και δεν εξέταζε το εάν μπορεί να πραγματοποιείται, ή να χρηματοδοτείται, τέτοια έρευνα.

Περισσότερα

MEMO /14/385

Σύνδεσμος στην ανακοίνωση: http ://ec .europa .eu /research /eci /one –of –us _en .html