Λαμβάνοντας υπόψη την πίεση που ασκείται στους προϋπολογισμούς των νοικοκυριών, η ευρωπαϊκή πολιτική για τους καταναλωτές διασφαλίζει ότι έχουν όχι μόνο δίκαιη μεταχείριση αλλά και τους καλύτερους δυνατούς όρους. Οι προσπάθειες της ΕΕ τον τελευταίο χρόνο για να ενισχύσει τα δικαιώματα των καταναλωτών έχουν θετικό αντίκτυπο στην εμπιστοσύνη των καταναλωτών, ζωτικό στοιχείο για την οικονομική ανάκαμψη της Ευρώπης.
Η επόμενη πρόκληση έγκειται στο να διασφαλιστεί ότι οι καταναλωτές γνωρίζουν τα δικαιώματά τους με βάση το δίκαιο της ΕΕ και κάνουν χρήση αυτών των δικαιωμάτων καθημερινά, όταν αγοράζουν από το Διαδίκτυο ή τα κεντρικά καταστήματα. Για το λόγο αυτό, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ξεκίνησε σήμερα εκστρατεία για να ενημερώσει τους καταναλωτές σχετικά με τα δικαιώματά τους βάσει της νομοθεσίας της ΕΕ και για να τους κατευθύνει στα κατάλληλα σημεία παροχής συμβουλών και βοήθειας όταν έχουν ερωτήσεις ή προβλήματα.
Με την ευκαιρία της Ευρωπαϊκής Ημέρας Καταναλωτών, η αντιπρόεδρος και ευρωπαία επίτροπος για τη δικαιοσύνη, κυρία Reding, δήλωσε: «Αν οι επιχειρήσεις είναι ο κινητήρας της ευρωπαϊκής οικονομίας, οι καταναλωτές είναι οι οδηγοί. Αν νοιώθουν εμπιστοσύνη και τυγχάνουν δίκαιης μεταχείρισης μπορούν να ανεβάσουν την ταχύτητα της εσωτερικής αγοράς της ΕΕ, αυτό ακριβώς που χρειάζεται η ευρωπαϊκή οικονομία τη στιγμή που ανακάμπτει από την οικονομική κρίση. Στο πλαίσιο αυτό, οι νέοι κανόνες για τα δικαιώματα των καταναλωτών, που γίνονται πραγματικότητα σε ολόκληρη την ΕΕ, αποτελούν εξαιρετική είδηση. Τέλος στα προσημειωμένα τετραγωνίδια στο διαδίκτυο όταν αγοράζετε αεροπορικό εισιτήριο, τέλος στις καταχρηστικές επιβαρύνσεις στις διαδικτυακές πληρωμές με πιστωτική κάρτα. Καλύτεροι ευρωπαϊκοί κανόνες προστασίας του καταναλωτή θα τονώσουν την εμπιστοσύνη των καταναλωτών. Περισσότερη εμπιστοσύνη των καταναλωτών σημαίνει μεγαλύτερες καταναλωτικές δαπάνες, γεγονός που ωφελεί την Ευρωπαϊκή Ένωση.»
Ο επίτροπος της ΕΕ αρμόδιος για την πολιτική καταναλωτών, κ. Neven Mimica, στην ομιλία του στo Συνέδριο της Ευρωπαϊκής Ημέρας Καταναλωτή στη Θεσσαλονίκη, δήλωσε: «Η Ευρωπαϊκή Ημέρα Καταναλωτή σημαίνει να βοηθήσουμε τους καταναλωτές να αντιληφθούν τη δύναμή τους, να έχουν καλύτερη επίγνωση των δικαιωμάτων τους και να τους ενθαρρύνουμε να κάνουν πλήρη χρήση αυτών των δικαιωμάτων στην πράξη. Έτσι θα διασφαλίσουμε ότι οι αγορές εργάζονται για τους καταναλωτές και όχι το αντίθετο. Τους προσεχείς μήνες, θα πραγματοποιήσω μια σειρά “αποστολών για καταναλωτές” σε χώρες όπου υπάρχουν σαφείς δυνατότητες να ενισχυθεί η κουλτούρα του καταναλωτή. Πρόκειται για μια προσπάθεια που απαιτεί ανάληψη δέσμευσης από πολλά μέρη: κυβερνήσεις, ενώσεις καταναλωτών, επιχειρήσεις και μέσα ενημέρωσης, όλοι είναι επιφορτισμένοι με το καθήκον να εξασφαλίσουν ότι τα δικαιώματα των καταναλωτών δεν υπάρχουν μόνο στο χαρτί.»
Τον τελευταίο χρόνο, πραγματοποιήθηκε ουσιαστική πρόοδος για την ενίσχυση των δικαιωμάτων των καταναλωτών όχι μόνο στους τύπους αλλά και στην πράξη:
– Ενίσχυση των δικαιωμάτων των καταναλωτών
Η νέα Οδηγία για τα δικαιώματα των καταναλωτών αρχίζει να ισχύει στις 13 Ιουνίου 2014:
Σύμφωνα με τους νέους κανόνες (Οδηγία για τα δικαιώματα των καταναλωτών, MEMO/13/1144), θα υπάρχει
– Μεγαλύτερη διαφάνεια στις τιμές·
– Κατάργηση πρόσθετων επιβαρύνσεων για τη χρήση πιστωτικών καρτών και τηλεφωνικών γραμμών εξυπηρέτησης·
– Απαγόρευση προσημειωμένων τετραγωνιδίων σε ιστότοπους, π.χ. κατά την αγορά αεροπορικών εισιτηρίων·
– Παράταση της προθεσμίας για αλλαγή γνώμης σχετικά με αγορά, από 7 σε 14 ημέρες·
– Ενισχυμένα δικαιώματα επιστροφής χρημάτων, εντός 14 ημερών από την υπαναχώρηση του καταναλωτή από συμβάσεις παροχής αγαθών ή υπηρεσιών·
– Κανόνες για να απαγορεύονται διαδικτυακές παγίδες, όπως προσφορές μέσω Διαδικτύου που διαφημίζουν ότι προϊόντα διατίθενται δωρεάν όταν αυτό δεν ισχύει (π.χ. ωροσκόπια ή συνταγές)·
– Καλύτερη προστασία όσον αφορά τα ψηφιακά προϊόντα.
Οργανωμένα ταξίδια: διακοπές χωρίς άγχος για 120 εκατομμύρια καταναλωτές
Τον Ιούλιο του 2013, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε τη μεταρρύθμιση των κανόνων για τα οργανωμένα ταξίδια (βλ. IP/13/663). Με τον εκσυγχρονισμό των ευρωπαϊκών κανόνων που διέπουν τα οργανωμένα ταξίδια, 120 εκατομμύρια καταναλωτές τέτοιων εξατομικευμένων ταξιδιωτικών υπηρεσιών προστατεύονται από την Οδηγία για τα οργανωμένα ταξίδια. Ενισχύεται επίσης η προστασία των καταναλωτών με την αύξηση της διαφάνειας, καλύτερα δικαιώματα ακύρωσης και αυξημένη προστασία αν κάτι δεν πάει καλά. Καταργούνται επίσης παρωχημένες απαιτήσεις επανεκτύπωσης φυλλαδίων, με αποτέλεσμα την εξοικονόμηση περίπου 390 εκατομμυρίων ευρώ ετησίως για τους τουριστικούς πράκτορες και τα ταξιδιωτικά γραφεία.
Αποτελεσματική επίλυση διαφορών
Εναλλακτική επίλυση διαφορών και ηλεκτρονική επίλυση διαφορών
Τον Μάιο του 2013, η ΕΕ θέσπισε νέα νομοθεσία για εναλλακτική επίλυση διαφορών και ηλεκτρονική επίλυση διαφορών ώστε οι καταναλωτές και οι έμποροι να μπορούν να επιλύουν τις διαφορές τους χωρίς να πηγαίνουν στο δικαστήριο, γρήγορα, φθηνά και απλά. Τα κράτη μέλη πρέπει να εφαρμόσουν τους νέους κανόνες μέχρι τον Ιούλιο του 2015. Βάσει της νέας νομοθεσίας, οι καταναλωτές θα μπορούν να απευθύνονται σε ποιοτικούς φορείς εναλλακτικής επίλυσης διαφορών για όλες τις συμβατικές διαφορές που έχουν με εμπόρους, ό,τι και αν έχουν αγοράσει, είτε το αγόρασαν μέσω Διαδικτύου είτε εκτός Διαδικτύου, στη χώρα τους ή από άλλη χώρα. Για τις διαφορές που προκύπτουν από διαδικτυακές συναλλαγές δημιουργήθηκε ηλεκτρονική πλατφόρμα που καλύπτει όλη την ΕΕ, η οποία θα συνδέει όλους τους εθνικούς φορείς εναλλακτικής επίλυσης των διαφορών, θα λειτουργεί δε σε όλες τις επίσημες γλώσσες της ΕΕ από το 2016.
Μέσα συλλογικής ένδικης προστασίας
Τον Ιούνιο του 2013, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή απηύθυνε σύσταση στα κράτη μέλη να θεσπίσουν μηχανισμούς συλλογικής ένδικης προστασίας σε εθνικό επίπεδο για να διασφαλίσουν την αποτελεσματική πρόσβαση στη δικαιοσύνη (IP/13/524). Η σύσταση για τη συλλογική ένδικη προστασία καθορίζει μια σειρά κοινών αρχών για μηχανισμούς συλλογικής ένδικης προστασίας ούτως ώστε οι πολίτες και οι επιχειρήσεις να μπορούν να επιβάλουν τα δικαιώματα που τους παρέχονται βάσει της νομοθεσίας της ΕΕ στις περιπτώσεις όπου αυτά παραβιάζονται. Στόχος είναι μια συνεκτική οριζόντια προσέγγιση στο θέμα των συλλογικών προσφυγών στην Ευρωπαϊκή Ένωση χωρίς εναρμόνιση των συστημάτων των κρατών μελών. Έκτοτε η Επιτροπή συνεργάζεται στενά με τα κράτη μέλη προκειμένου να διασφαλίσει ότι σε ολόκληρη την Ευρώπη όλοι οι Ευρωπαίοι πολίτες έχουν πρόσβαση σε μηχανισμούς συλλογικής ένδικης προστασίας. Οι προσπάθειες αυτές θα συνεχιστούν το 2014.
Ευρωπαϊκή διαδικασία μικροδιαφορών
Από το 2007, υφίσταται ευρωπαϊκή διαδικασία για την επίλυση μικρών αστικών και εμπορικών διαφορών με απλουστευμένο τρόπο: η Ευρωπαϊκή Διαδικασία Μικροδιαφορών. Το Νοέμβριο του 2013, η Επιτροπή πρότεινε την περαιτέρω βελτίωση του συστήματος των μικροδιαφορών για να επωφεληθούν από τα δυνητικά οφέλη του καθεστώτος ακόμη περισσότεροι ευρωπαίοι καταναλωτές (IP/13/1095). Με τη σημαντική αλλαγή που πρότεινε η Επιτροπή το ανώτατο όριο για την προβολή αξίωσης στο πλαίσιο της διαδικασίας θα αυξηθεί στα 10.000 ευρώ από τα 2.000 ευρώ που είναι σήμερα. Οι μικρές επιχειρήσεις θα επωφεληθούν ιδιαίτερα από την αλλαγή αυτή – επειδή σήμερα μόνο το 20% των αξιώσεων επιχειρήσεων είναι κάτω του ορίου των 2.000 ευρώ. Άλλες προτάσεις περιλαμβάνουν ανώτατο όριο για τα δικαστικά έξοδα σε ποσοστό 10% της αξίωσης και μείωση της γραφειοκρατίας και τα έξοδα μετακίνησης εγκαινιάζοντας την διαδικασία μέσω διαδικτύου.
Πιο αναλυτικά: ec.europa.eu
