Εκθέσεις της Επιτροπής δείχνουν ότι απαιτείται ταχύτερη πρόοδος σε ολόκληρη την Ευρώπη για την προστασία των υδάτων και την καλύτερη διαχείριση των κινδύνων πλημμύρας
[This is a machine translation. Please refer to the original language. The European Commission takes no responsibility for the quality and accuracy of this machine translation. Important information about machine translation]
Σήμερα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσιεύει τις τελευταίες εκθέσεις της σχετικά με την κατάσταση των υδάτων στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Όσον αφορά την εφαρμογή της οδηγίας-πλαισίου για τα ύδατα, της οδηγίας για τις πλημμύρες και της οδηγίας-πλαισίου για τη θαλάσσια στρατηγική, οι εκθέσεις υπογραμμίζουν την πρόοδο που έχει σημειωθεί για τη βελτίωση της κατάστασης των υδατικών συστημάτων της ΕΕ κατά την τελευταία εξαετία. Προσδιορίζουν επίσης βασικούς τομείς στους οποίους απαιτούνται περαιτέρω προσπάθειες.
Οι εκθέσεις παρέχουν πολύτιμες πληροφορίες σχετικά με την κατάσταση των γλυκών και θαλάσσιων υδάτων της ΕΕ και τα μέτρα που έχουν ληφθεί για τη βελτίωσή τους, καθώς και μέτρα για τη μείωση των κινδύνων πλημμύρας. Παρέχουν επίσης ειδικές ανά χώρα πληροφορίες και εξατομικευμένες συστάσεις για τη στήριξη της συνεχούς προόδου και της βιώσιμης διαχείρισης των υδάτων σε ολόκληρη την Ευρώπη.
Οι πληροφορίες που παρέχονται από τις εκθέσεις θα διαδραματίσουν καίριο ρόλο στη διαμόρφωση της επικείμενης στρατηγικής για την ανθεκτικότητα των υδάτων, η οποία αποσκοπεί στην αντιμετώπιση των πλέον πιεστικών προκλήσεων που σχετίζονται με το νερό στην Ευρώπη.
Απαιτούνται περισσότερες εργασίες για τη διασφάλιση της ανθεκτικότητας των υδάτων
Έκθεση εφαρμογής της οδηγίας-πλαισίου για τα ύδατα
Η έκθεση σχετικά με την εφαρμογή της οδηγίας-πλαισίου για τα ύδατα εντόπισε διάφορες θετικές τάσεις. Τα κράτη μέλη βελτίωσαν γενικά τις γνώσεις και την παρακολούθηση των συστημάτων επιφανειακών και υπόγειων υδάτων, αύξησαν τις δαπάνες και βελτίωσαν την εφαρμογή της νομοθεσίας της ΕΕ για τα ύδατα, αν και υπάρχουν σημαντικές περιφερειακές διαφορές. Τα περισσότερα συστήματα υπόγειων υδάτων συνεχίζουν επίσης να επιτυγχάνουν καλή ποσοτική και χημική κατάσταση.
Ωστόσο, απαιτούνται σημαντικές προσπάθειες για την επίτευξη των στόχων της ΕΕ σχετικά με την ποιότητα και την ποσότητα γλυκών υδάτων. Η μέση υγεία των συστημάτων επιφανειακών υδάτων της ΕΕ είναι κρίσιμης σημασίας, με μόνο το 39,5 % να επιτυγχάνει καλή οικολογική κατάσταση και μόνο το 26,8 % να επιτυγχάνει καλή χημική κατάσταση. Αυτό οφείλεται κυρίως στην εκτεταμένη μόλυνση από υδράργυρο και άλλους τοξικούς ρύπους. Η λειψυδρία και η ξηρασία αυξάνουν επίσης τις ανησυχίες στο μεγαλύτερο μέρος της ΕΕ.
Η ΕΕ έχει διατυπώσει βασικές συστάσεις προς τα κράτη μέλη για τη βελτίωση της διαχείρισης των υδάτων έως το 2027, μεταξύ των οποίων:
- Αύξηση της συμμόρφωσης με τη νομοθεσία της ΕΕ για τα ύδατα μέσω της τήρησης των ορίων ρύπανσης, ιδίως της ρύπανσης από θρεπτικές ουσίες από τη γεωργία, και εξασφάλιση της κατάλληλης αντιμετώπισης της απόρριψης λυμάτων για την προστασία του περιβάλλοντος και της ανθρώπινης υγείας·
- Εξασφάλιση επαρκούς χρηματοδότησης για την αντιμετώπιση των ελλείψεων χρηματοδότησης και διασφάλιση της αποτελεσματικής εφαρμογής των μέτρων διαχείρισης των υδάτων·
- Να εφαρμόσουν πρόσθετα μέτρα για την αντιμετώπιση των επίμονων περιβαλλοντικών προκλήσεων, όπως η χημική ρύπανση·
- Προώθηση της επαναχρησιμοποίησης των υδάτων και αύξηση της αποδοτικότητας και της κυκλικότητας για την πρόληψη της υπερεκμετάλλευσης υδροφορέων, την καταπολέμηση των παράνομων αντλήσεων και τον μετριασμό των ξηρασιών.
Έκθεση για την οδηγία για τις πλημμύρες
Η αξιολόγηση της εφαρμογής της οδηγίας για τις πλημμύρες δείχνει αξιοσημείωτες βελτιώσεις στη διαχείριση των κινδύνων πλημμύρας, καλύτερη ευθυγράμμιση των στόχων και των μέτρων και εξέταση των προκλήσεων που θέτει η κλιματική αλλαγή.
Ωστόσο, τα περισσότερα σχέδια απέτυχαν να συμπεριλάβουν ποσοτικούς στόχους, γεγονός που δυσχεραίνει την εξαγωγή συμπερασμάτων σχετικά με την αποτελεσματικότητα της διαχείρισης των κινδύνων πλημμύρας. Με πιο συχνές και σοβαρές πλημμύρες στην Ευρώπη, τα κράτη μέλη πρέπει να επεκτείνουν τον σχεδιασμό και τη διοικητική τους ικανότητα και να επενδύσουν επαρκώς στην πρόληψη των πλημμυρών. Για να επιτευχθεί αυτό, η αποκατάσταση των οικοσυστημάτων και οι λύσεις που βασίζονται στη φύση, καθώς και τα μέτρα ετοιμότητας, όπως τα συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης και η ευαισθητοποίηση, είναι καίριας σημασίας.
Έκθεση για τα προγράμματα μέτρων της οδηγίας-πλαισίου για τη θαλάσσια στρατηγική
Σύμφωνα με την έκθεση σχετικά με την οδηγία πλαίσιο για τη θαλάσσια στρατηγική, έχει σημειωθεί περιορισμένη πρόοδος όσον αφορά τη θέσπιση και την εφαρμογή μέτρων για την επίτευξη των στόχων της οδηγίας, ιδίως όσον αφορά τα θαλάσσια απορρίμματα.
Τα κράτη μέλη ενθαρρύνονται να καταβάλουν περισσότερες προσπάθειες για την επίτευξη καλής περιβαλλοντικής κατάστασης όλων των θαλάσσιων υδάτων της ΕΕ και για τη βιώσιμη προστασία της βάσης των πόρων από την οποία εξαρτώνται οι οικονομικές και κοινωνικές δραστηριότητες που σχετίζονται με τη θάλασσα.
Ορισμένες βασικές συστάσεις της ΕΕ για την επίτευξη αυτού του στόχου περιλαμβάνουν:
- Ενίσχυση του σχεδιασμού και της εφαρμογής μέτρων για την προστασία και την αποκατάσταση της θαλάσσιας βιοποικιλότητας, καθώς και για τη μείωση της θρεπτικής, χημικής και υποβρύχιας ηχορύπανσης·
- Θέσπιση νέων και βελτιωμένων μέτρων χρηματοδότησης και διακυβέρνησης για τη διασφάλιση της αποτελεσματικής εφαρμογής φιλόδοξων και συνεκτικών μέτρων σε ολόκληρο το θαλάσσιο περιβάλλον της ΕΕ.
Πρόσκληση υποβολής στοιχείων σχετικά με τη μελλοντική ευρωπαϊκή στρατηγική για την ανθεκτικότητα των υδάτων
Για να συνοδεύσει τις εκθέσεις, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δρομολογεί πρόσκληση υποβολής στοιχείων για να παράσχει στα ενδιαφερόμενα μέρη την ευκαιρία να ανταλλάξουν στοιχεία και να συμβάλουν στον σχεδιασμό της μελλοντικής ευρωπαϊκής στρατηγικής για την ανθεκτικότητα των υδάτων. Η έκκληση ανταποκρίνεται στη σαφή απαίτηση για ανάληψη δράσης για την αντιμετώπιση των προκλήσεων στον τομέα των υδάτων και την αντιστροφή της εκτεταμένης υποβάθμισης και της διαρθρωτικής κακοδιαχείρισης των υδάτινων πόρων και των οικοσυστημάτων σε ολόκληρη την ΕΕ.
Η πρόσκληση απευθύνεται σε εκπροσώπους από ολόκληρη την ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων των πολιτών και των ενδιαφερόμενων μερών που εργάζονται σε τομείς που σχετίζονται με το νερό. Η διαδικασία διαβούλευσης θα περιλαμβάνει επίσης εκδήλωση διαβούλευσης με τα ενδιαφερόμενα μέρη που θα πραγματοποιηθεί στις 6 Μαρτίου 2025.
Ιστορικό
Οι σημερινές εκθέσεις συμπληρώνουν την έκθεση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος για τα ύδατα του 2024 για την κατάσταση των υδάτων.
Οι υδάτινοι πόροι της ΕΕ αντιμετωπίζουν σημαντικές πιέσεις λόγω της μη βιώσιμης χρήσης της γης, των υδρομορφολογικών αλλαγών, της ρύπανσης, της κλιματικής αλλαγής, της αυξημένης ζήτησης νερού, της αστικοποίησης και της αύξησης των πληθυσμών.
Όταν ρωτήθηκαν για τις κύριες απειλές που συνδέονται με τα ζητήματα του νερού στη χώρα τους, η πλειοψηφία των Ευρωπαίων αναφέρει τη ρύπανση, ακολουθούμενη από την υπερκατανάλωση και τη σπατάλη νερού.
Η οδηγία πλαίσιο της ΕΕ για τα ύδατα απαιτεί από τα κράτη μέλη να διασφαλίσουν ότι όλα τα επιφανειακά ύδατα (λίμνες, ποτάμια, μεταβατικά και παράκτια ύδατα) και τα υπόγεια ύδατα θα έχουν επιτύχει καλή ποιότητα έως το 2015. Η προθεσμία αυτή μπορεί να μετατεθεί στο 2027 υπό ορισμένες προϋποθέσεις.
Η οδηγία για τις πλημμύρες απαιτεί από τα κράτη μέλη να εντοπίζουν και να χαρτογραφούν τις περιοχές που είναι επιρρεπείς σε πλημμύρες και να καταρτίζουν σχέδια για την ελαχιστοποίηση του κινδύνου και των δυνητικών ζημιών μέσω σχεδίων διαχείρισης κινδύνων πλημμύρας. Σήμερα, η Επιτροπή δημοσιεύει την αξιολόγησή της για την περίοδο 2021-2027.
Τα σχέδια διαχείρισης λεκανών απορροής ποταμών και διαχείρισης κινδύνων πλημμύρας αναπτύσσονται για περίοδο έξι ετών. Σήμερα, η Επιτροπή δημοσιεύει την αξιολόγησή της για την περίοδο 2021-2027.
Η οδηγία πλαίσιο για τη θαλάσσια στρατηγική (ΟΠΘΣ) απαιτεί από τα κράτη μέλη να αξιολογούν, να παρακολουθούν και να λαμβάνουν μέτρα για την προστασία και τη βελτίωση της κατάστασης των θαλασσών τους για την επίτευξη καλής περιβαλλοντικής κατάστασης. Τα προγράμματα μέτρων που αξιολογήθηκαν είναι εκείνα που υποβλήθηκαν για την περίοδο 2021-2027. Η αξιολόγηση της Επιτροπής επικεντρώνεται στα μέτρα που ανέπτυξαν τα κράτη μέλη για τις αντίστοιχες θαλάσσιες στρατηγικές τους. Τα προγράμματα αυτά αποτελούν επικαιροποίηση των πρώτων προγραμμάτων μέτρων που αναφέρθηκαν το 2016.
Για περισσότερες πληροφορίες
Οδηγία-πλαίσιο για τα ύδατα και εκθέσεις εφαρμογής της οδηγίας για τις πλημμύρες — ιστότοπος
Επικαιρότητα κατά την πρόσκληση για αποδεικτικά στοιχεία
Πρόσκληση υποβολής αποδεικτικών στοιχείων
Αξιολόγηση των προγραμμάτων μέτρων της ΟΠΘΣ για το 2024
Quote(s)
Τα ύδατά μας αντιμετωπίζουν σημαντικές προκλήσεις, από τη ρύπανση και τις απειλές υδροδότησης έως την ανεπαρκή ετοιμότητα για πλημμύρες. Πρέπει να ενισχύσουμε τις προσπάθειές μας για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας των υδάτων. Μια καθαρή και αξιόπιστη παροχή νερού είναι απαραίτητη για τους πολίτες, το περιβάλλον μας και τις επιχειρήσεις για να ευδοκιμήσουν. Με πάνω από τα τρία τέταρτα των Ευρωπαίων να υποστηρίζουν τη δράση της ΕΕ για την αντιμετώπιση των ζητημάτων που αφορούν το νερό, έχουμε σαφή εντολή να δράσουμε. Φέτος, θα παρουσιάσω μια ολοκληρωμένη στρατηγική για την ανθεκτικότητα των υδάτων για την αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων με ολοκληρωμένο τρόπο, ενισχύοντας τη βιωσιμότητα, την ασφάλεια και την ανταγωνιστικότητα.
Γιέσικα Ρούσβαλ, επίτροπος Περιβάλλοντος, Ανθεκτικότητας των Υδάτων και Ανταγωνιστικής Κυκλικής Οικονομίας
Θαλάσσιες μεταφορές της ΕΕ: έχει επιτευχθεί πρόοδος, αλλά εξακολουθούν να υπάρχουν προκλήσεις όσον αφορά το περιβάλλον και τη βιωσιμότητα
Ο ναυτιλιακός τομέας της Ευρώπης σημειώνει πρόοδο προς την κατεύθυνση της μεγαλύτερης βιωσιμότητας, αλλά θα πρέπει να εντείνει τις προσπάθειές του τα επόμενα χρόνια για να επιτύχει τους στόχους της ΕΕ για το κλίμα και το περιβάλλον. Οι στόχοι αυτοί αποσκοπούν στη μείωση της χρήσης ενέργειας, της ρύπανσης και των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, καθώς και στη βελτίωση της προστασίας της βιοποικιλότητας. Στο συμπέρασμα αυτό καταλήγει η δεύτερη έκδοση της περιβαλλοντικής έκθεσης για τις ευρωπαϊκές θαλάσσιες μεταφορές, η οποία δημοσιεύθηκε σήμερα από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό για την Ασφάλεια στη Θάλασσα (EMSA) και τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος (EEA).
Οι θαλάσσιες μεταφορές διαδραματίζουν καίριο ρόλο στη διατήρηση του εμπορίου, της οικονομικής ανάπτυξης, της συνδεσιμότητας και της προσβασιμότητας, ενώ συμβάλλουν επίσης στην ενεργειακή ασφάλεια και τη δημιουργία θέσεων εργασίας. Ωστόσο, η αύξηση της ζήτησης στον τομέα των θαλάσσιων μεταφορών συνεπάγεται πρόσθετες περιβαλλοντικές επιπτώσεις στην ατμόσφαιρα και στα θαλάσσια οικοσυστήματα.
Σύμφωνα με την έκθεση, η οποία παρέχει επικαιροποιημένα στοιχεία σχετικά με τις περιβαλλοντικές επιδόσεις του τομέα και μια αξιολόγηση των προσπαθειών για την ενίσχυση της βιωσιμότητάς του, έχει σημειωθεί κάποια πρόοδος, αλλά η μείωση των εκπομπών εξακολουθεί να αποτελεί πρόκληση.
Δραστηριότητες όπως οι θαλάσσιες μεταφορές με φορτηγά πλοία και πλοία μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων, η εμπορική αλιεία, οι θαλάσσιες μεταφορές καυσίμων με δεξαμενόπλοια και τα κρουαζιερόπλοια, καθώς και οι λιμενικές δραστηριότητες, εξακολουθούν να συμβάλλουν σημαντικά σε ένα ευρύ φάσμα περιβαλλοντικών προκλήσεων, με το σύνολο του τομέα να αντιπροσωπεύει το 3-4% των συνολικών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα (CO2) της ΕΕ, ποσοστό που πρέπει να μειωθεί. Εν τω μεταξύ, οι εκπομπές μεθανίου (CH4) έχουν τουλάχιστον διπλασιαστεί μεταξύ των ετών 2018 και 2023, αντιπροσωπεύοντας το 26% των συνολικών εκπομπών μεθανίου του τομέα το 2022. Εκτός από τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, η μείωση των ατμοσφαιρικών ρύπων, όπως το θείο και τα οξείδια του αζώτου (NOX), εξακολουθεί να αποτελεί πρόβλημα.
Οι θαλάσσιες μεταφορές εξακολουθούν επίσης να συμβάλλουν στη ρύπανση των υδάτων μέσω των πετρελαιοκηλίδων και των απορρίψεων λυμάτων από πλοία, καθώς και μέσω του υποθαλάσσιου θορύβου. Τα θαλάσσια απορρίμματα από την αλιεία και τη ναυτιλία εκτιμάται ότι μειώθηκαν κατά το ήμισυ την τελευταία δεκαετία, αλλά η ολοκληρωμένη αντιμετώπισή τους εξακολουθεί να προσκρούει σε διάφορες δυσκολίες. Η απώλεια εμπορευματοκιβωτίων, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που περιέχουν κόκκους πλαστικού, παραμένει επίσης σημαντική πηγή θαλάσσιας ρύπανσης. Η έκθεση αποκαλύπτει επίσης ότι έχει αυξηθεί η χρήση εναλλακτικών καυσίμων και πηγών ενέργειας, αν και από χαμηλή αρχική βάση. Ωστόσο, στην παρούσα φάση, θα πρέπει να αυξηθεί σημαντικά η παραγωγή ορισμένων πιθανών εναλλακτικών καυσίμων, προκειμένου να καταστεί δυνατή η κάλυψη της δυνητικής ζήτησης. Επιπλέον, θα πρέπει να αναπτυχθούν εναρμονισμένες διεθνείς κατευθυντήριες γραμμές και οι ναυτικοί να εκπαιδευτούν σε νέες τεχνολογίες απανθρακοποίησης.
Επικροτώντας την έκθεση, ο επίτροπος Βιώσιμων Μεταφορών και Τουρισμού, Απόστολος Τζιτζικώστας, δήλωσε:
Η νέα περιβαλλοντική έκθεση για τις ευρωπαϊκές θαλάσσιες μεταφορές αποτελεί πολύτιμο οδηγό για το μέλλον της ευρωπαϊκής ναυτιλίας, ώστε να καταστεί ταυτόχρονα βιώσιμη, ανταγωνιστική και ανθεκτική. Η παρούσα έκθεση αποτελεί επίσης έκκληση για δράση. Μέσω της συνεργασίας μας, μπορούμε να διασφαλίσουμε ότι οι θαλάσσιες μεταφορές θα εξακολουθήσουν να αποτελούν βασικό παράγοντα της παγκόσμιας οικονομίας μας, ελαχιστοποιώντας παράλληλα τον περιβαλλοντικό τους αντίκτυπο και διαφυλάσσοντας τους ωκεανούς μας για τις μελλοντικές γενιές.
Η κ.Jessika Roswall, επίτροπος Περιβάλλοντος, Ανθεκτικότητας των Υδάτων και Ανταγωνιστικής Κυκλικής Οικονομίας, πρόσθεσε:
Τα ύδατα μας αντιμετωπίζουν πάγιες απειλές από την κλιματική αλλαγή, την απώλεια βιοποικιλότητας, την κακοδιαχείριση και τη ρύπανση. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο θα δρομολογήσω μια στρατηγική της ΕΕ για την ανθεκτικότητα των υδάτων. Χρειαζόμαστε μια αλλαγή υποδείγματος όσον αφορά τη θεώρησή του νερού συνολικά, για να διατηρήσουμε την ποιότητα και την επάρκεια του και να ενισχύσουμε το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα του συνόλου των επαγγελματικών δραστηριοτήτων που αφορούν που σχετίζονται με το νερό. Απαιτείται μια ολιστική προσέγγιση του νερού « από την πηγή έως τη θάλασσα», καθώς οι δραστηριότητες στη θάλασσα είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με αυτές στην ξηρά. Τώρα είναι η ώρα για μετασχηματιστικές αλλαγές στους τομείς της ναυτιλίας και της διαχείρισης των υδάτων, ώστε να μπορέσουμε να εξασφαλίσουμε την ανθεκτικότητα της Ευρώπης σε ζητήματα που αφορούν το νερό.
«Απαιτούνται συνεχής δράση και προώθηση της καινοτομίας προκειμένου να επιταχυνθεί η πρόοδος που σημειώνεται προς την κατεύθυνση των πιο βιώσιμων θαλάσσιων μεταφορών στην Ευρώπη –στο σύνολο των δραστηριοτήτων τους– και να επιτευχθούν οι φιλόδοξοι στόχοι της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, με παράλληλη διατήρηση της ανταγωνιστικότητας του τομέα. Σκοπός της κοινής μας έκθεσης είναι να παράσχει στους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής και στους πολίτες τεκμηριωμένη αξιολόγηση των υφιστάμενων και των μελλοντικών προκλήσεων όσον αφορά την απανθρακοποίηση του τομέα, καθώς και των ευκαιριών που μπορούν να προσφέρουν η ψηφιοποίηση και η προηγμένη τεχνολογία για την πράσινη μετάβαση της ναυτιλίας», δήλωσε η Maja Markovčić Kostelac, εκτελεστική διευθύντρια του EMSA.
«Η έκθεση αντικατοπτρίζει την επείγουσα ανάγκη ο τομέας των θαλάσσιων μεταφορών να εντείνει τις προσπάθειές του για τη μείωση του αποτυπώματος άνθρακα και άλλων περιβαλλοντικών επιπτώσεων, όπως η ρύπανση των υδάτων, και να επιταχύνει τις προσπάθειες για τη μετάβαση σε καθαρότερα καύσιμα, καθώς και σε βιώσιμες λιμενικές και ναυτιλιακές πρακτικές για τη μείωση των επιπτώσεών του στα θαλάσσια και παράκτια οικοσυστήματα. Οι νέες καινοτομίες και τεχνολογίες και η βελτίωση της διαχείρισης θα συμβάλουν στην επίτευξη της μελλοντικής βιωσιμότητας με οικονομικά προσιτό τρόπο. Ως εκ τούτου, είναι σημαντικό ο τομέας να επισπεύσει άμεσα τη λήψη μέτρων για τη στροφή του προς τις πράσινες πρακτικές», δήλωσε η Leena Ylä-Mononen, εκτελεστική διευθύντρια του EEA.
Επίτευξη της βιωσιμότητας Τα νέα νομοθετικά μέτρα της ΕΕ, οι ευκαιρίες χρηματοδότησης και οι επενδύσεις αναμένεται να προωθήσουν την απανθρακοποίηση του τομέα. Η ΕΕ κατέστη η πρώτη δικαιοδοσία που καθόρισε τιμή ανθρακούχων εκπομπών για τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου από τα πλοία με την επέκταση του συστήματος εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπών της ΕΕ (EU ETS) στις θαλάσσιες μεταφορές το 2024. Τα έσοδα από το ETS χρηματοδοτούν το Ταμείο Καινοτομίας, ένα από τα μεγαλύτερα προγράμματα παγκοσμίως για την προώθηση καινοτόμων τεχνολογιών χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, ενώ ήδη έχουν λάβει στήριξη περισσότερα από 300 έργα που σχετίζονται με τη ναυτιλία. Ταυτόχρονα, ο Κανονισμός FuelEU για τις θαλάσσιες μεταφορές, ο οποίος ισχύει από τον Ιανουάριο του 2025, παρέχει κίνητρα για καύσιμα χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών και λύσεις ισχύος με όρια για την ένταση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου (GHG) που προέρχονται από την ενέργεια που χρησιμοποιείται από πλοία επί του σκάφους. Το μοντέλο «FuelEU Maritime» παρέχει τη βάση για το πρότυπο για τα ΑτΘ από καύσιμα (GHG Fuel Standard, GFS) που προτείνεται για τη μείωση των εκπομπών σε διεθνές επίπεδο μέσω του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (IMO).
Οι κύριες περιβαλλοντικές επιπτώσεις που επισημαίνονται στην έκθεση:
• Οι εκπομπές μεθανίου (CH₄) έχουν τουλάχιστον διπλασιαστεί μεταξύ των ετών 2018 και 2023, αντιπροσωπεύοντας το 26% των συνολικών εκπομπών μεθανίου του τομέα των μεταφορών το 2022. Αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην αυξημένη χρήση υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG).
• Ατμοσφαιρική ρύπανση: Οι εκπομπές οξειδίων του θείου (SOx) στην ΕΕ έχουν μειωθεί κατά σχεδόν 70% από το 2014, κυρίως λόγω της θέσπισης των SECA (περιοχές ελέγχου των εκπομπών οξειδίων του θείου) στη Βόρεια Ευρώπη. Η Μεσογειακή SECA, η οποία θα τεθεί σε ισχύ την 1η Μαΐου 2025, αναμένεται να συμβάλει σε περαιτέρω μειώσεις μαζί με τη SECA που αναμένεται να τεθεί σε ισχύ στον Βορειοανατολικό Ατλαντικό Ωκεανό, η οποία θα ελέγχει τόσο τα SOx όσο και τα NOx. Εν τω μεταξύ, οι εκπομπές οξειδίων του αζώτου (NOx) αυξήθηκαν κατά μέσο όρο κατά 10% μεταξύ των ετών 2015 και 2023, αποτελώντας το 39% των εκπομπών NOx που σχετίζονται με τον τομέα των μεταφορών το 2022.
• Ρύπανση των υδάτων: Οι θαλάσσιες μεταφορές συμβάλλουν στη ρύπανση των υδάτων μέσω πετρελαιοκηλίδων και λειτουργικών απορρίψεων, όπως το «γκρίζο νερό», ενώ οι απορρίψεις νερού από συστήματα καθαρισμού καυσαερίων ανοικτού βρόχου (EGCS), τα οποία χρησιμοποιούνται για τη μείωση των εκπομπών οξειδίων του θείου (SOx) στην ατμόσφαιρα, αντιπροσωπεύουν το 98% των επιτρεπόμενων απορρίψεων. Τα EGCS απελευθερώνουν ρύπους στο νερό, καταδεικνύοντας τον συμβιβασμό μεταξύ της μείωσης της ατμοσφαιρικής ρύπανσης και της αύξησης της θαλάσσιας ρύπανσης. Η απόρριψη «γκρίζου νερού», η οποία οφείλεται κυρίως σε δραστηριότητες κρουαζιερόπλοιων, αυξήθηκε κατά 40% μεταξύ των ετών 2014 και 2023.
• Υποθαλάσσιος θόρυβος: Νέα πανευρωπαϊκά μοντέλα αποκαλύπτουν υψηλά επίπεδα υποθαλασσίως εκπεμπόμενου από τη ναυτιλία θορύβου (URN) στη Μάγχη, στα Στενά του Γιβραλτάρ, στην Αδριατική Θάλασσα, στα Στενά των Δαρδανελίων και σε περιοχές της Βαλτικής. Τα μέτρα μετριασμού θα μπορούσαν να μειώσουν τον URN έως και 70% μεταξύ των ετών 2030 και 2050. • Θαλάσσια απορρίμματα: Τα θαλάσσια απορρίμματα από την αλιεία (11.2%) και τη ναυτιλία (1.8%) μειώθηκαν κατά το ήμισυ κατά την τελευταία δεκαετία. Ωστόσο, εξακολουθούν να υφίστανται προκλήσεις, ιδίως όσον αφορά τη ρύπανση από κόκκους πλαστικού λόγω της απώλειας εμπορευματοκιβωτίων.
• Επηρεαζόμενοι θαλάσσιοι βυθοί: Σχεδόν το 27% του βυθού των παράκτιων υδάτων της Ευρώπης (το 5% αντιμετωπίζει σοβαρές επιπτώσεις) επηρεάζεται από δραστηριότητες που συνδέονται με τις θαλάσσιες μεταφορές, όπως οι επεκτάσεις λιμένων, η βυθοκόρηση και η αγκυροβολία, οι οποίες προκαλούν διαταραχές στο φυσικό περιβάλλον και απώλεια οικοτόπων.
• Ξένα είδη: Η ναυτιλία εισάγει το μεγαλύτερο μέρος (60%) των μη αυτόχθονων ειδών και των χωροκατακτητικών ξένων ειδών (56%) στην Ευρώπη. Ωστόσο, η εφαρμογή της σύμβασης για τη διαχείριση του ερματικού ύδατος είχε ως αποτέλεσμα την πιστοποίηση του 31% των πλοίων και τη συμμόρφωση του 23% των συστημάτων έως το 2023.
• Κίνδυνοι σύγκρουσης: Η αυξημένη ένταση των θαλάσσιων μεταφορών προκάλεσε αξιοσημείωτη αύξηση των κινδύνων σύγκρουσης με ζώα σε προστατευόμενες περιοχές Natura 2000 σε όλες τις θαλάσσιες περιοχές από το 2017 έως το 2022.
ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ
Ημερολόγιο – Δευτέρα, 3 Φεβρουαρίου έως Κυριακή, 9 Φεβρουαρίου
Δευτέρα, 3 Φεβρουαρίου
Ο κ. Κώστας Καδής υποδέχεται την κ. Agnès Pannier-Runacher, υπουργό Οικολογικής Μετάβασης, Βιοποικιλότητας, Δασών, Θαλάσσης και Αλιείας της Γαλλίας· υποδέχεται εκπροσώπους του συνασπισμού για τη διατήρηση βαθέων υδάτων (DSCC).
Τρίτη, 4 Φεβρουαρίου
Ο κ. Κώστας Καδής συμμετέχει στη συνεδρίαση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου με τίτλο «Νορμανδία: μια σημαντική περιφέρεια για τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η ΕΕ στον τομέα της αλιείας», που διοργανώνεται από την ευρωβουλεύτρια κ. Stéphanie Yon- Courtin· εκφωνεί ομιλία μέσω βιντεοσκοπημένου μηνύματος στην 2η ετήσια Ευρωπαϊκή Διάσκεψη για τη Γαλάζια Οικονομία· εκφωνεί ομιλία μέσω βιντεοσκοπημένου μηνύματος στο πλαίσιο της δεύτερης έκδοσης της περιβαλλοντικής έκθεσης για τις ευρωπαϊκές θαλάσσιες μεταφορές (EMTER) 2025· υποδέχεται εκπροσώπους του Europêche Tuna Group· υποδέχεται τον κ. Καρμένου Βέλα, πρώην επίτροπο Περιβάλλοντος, Θαλάσσιας Πολιτικής και Αλιείας.
Τετάρτη, 5 Φεβρουαρίου
Ο κ. Κώστας Καδής υποδέχεται τον κ. Olivier Poivre d’Arvor, πρέσβη της Γαλλίας για τους Πόλους και τους Ωκεανούς και ειδικό απεσταλμένο του προέδρου κ. Μακρόν για την τρίτη διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για τους ωκεανούς· υποδέχεται τον κ. Hervé Morin της Γαλλίας, πρόεδρο της περιφέρειας της Νορμανδίας· συμμετέχει στην εναρκτήρια διάσκεψη της διακομματικής ομάδας SEArica (2025-2029) του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Παρασκευή, 7 Φεβρουαρίου
Ο κ. Κώστας Καδής βρίσκεται στην Gdynia της Πολωνίας· επισκέπτεται το Εθνικό Ινστιτούτο Ερευνών Θαλάσσιας Αλιείας.
Σάββατο, 8 Φεβρουαρίου
Ο κ. Κώστας Καδής βρίσκεται στην Gdynia της Πολωνίας· επισκέπτεται τον λιμένα της Gdynia· επισκέπτεται την ψυκτική αποθήκη στον αλιευτικό λιμένα βαθέων υδάτων.
The European Commission is committed to personal data protection. Any personal data is processed in line with Regulation (EC) 2018/1725. All personal information processed by the Directorate-General for Communication / European Commission Representations is treated accordingly. If you do not work for a media organisation, you are welcome to contact the EU through Europe Direct in writing or by calling 00 800 6 7 8 9 10 11.
Athanasios ATHANASIOU
Press Officer / Political Reporter
European Commission
Representation in Cyprus
EU House, 30 Vyronos Avenue, 1096 Nicosia
Tel: +357 22 81 75 76 Mob: +357 99 363753
Twitter: @aathans
