Μια Ευρώπη που στηρίζει: προς μια σύγχρονη και αποτελεσματική δημόσια διοίκηση
Σήμερα η Επιτροπή εξέδωσε νέα ανακοίνωση για την ενίσχυση του ευρωπαϊκού διοικητικού χώρου[1] (ComPAct), στην οποία προτείνει συγκεκριμένες δράσεις, που θα βοηθήσουν δημόσιες διοικήσεις να καλύψουν τις ανάγκες των πολιτών και των επιχειρήσεων σε ολόκληρη την Ευρώπη.
Η πρωτοβουλία ComPAct είναι το πρώτο ολοκληρωμένο σύνολο δράσεων που θέσπισε ποτέ η Επιτροπή για να στηρίξει τον εκσυγχρονισμό των εθνικών διοικήσεων και να ενισχύσει τη διακρατική συνεργασία τους, ώστε να μπορούν να αντιμετωπίζουν μαζί τις κοινές προκλήσεις.
Η υψηλή απόδοση των εθνικών, περιφερειακών και τοπικών δημόσιων διοικήσεων είναι ζωτικής σημασίας για την υλοποίηση των προτεραιοτήτων της ΕΕ και των κρατών μελών επιτόπου, για την εφαρμογή πολιτικών και μεταρρυθμίσεων που ωφελούν τόσο τους πολίτες όσο και τις επιχειρήσεις, και για τη διοχέτευση στρατηγικών επενδύσεων στην πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση. Διευκολύνει σημαντικά τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας διευρωπαϊκά.
Η καλύτερη εφαρμογή των ενωσιακών και εθνικών πολιτικών και η αυξημένη απόδοση των διοικήσεων θα ανταποκριθούν στις προσδοκίες των Ευρωπαίων για λιγότερη γραφειοκρατία και περισσότερη διαφάνεια και θα μπορούσαν να εξοικονομήσουν δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως για τους πολίτες και τις επιχειρήσεις της ΕΕ.
Η σημερινή ανακοίνωση αναγνωρίζει επίσης τις πιέσεις που υφίστανται οι δημόσιες διοικήσεις λόγω εξωτερικών κλυδωνισμών, δυσκολιών πρόσληψης και προσέλκυσης ταλέντων, καθώς και ανάπτυξης εμπειρογνωσίας σε ολοένα και πιο περίπλοκα θέματα, όπως η πράσινη και η ψηφιακή μετάβαση. Η υλοποίηση ενός τόσο απαιτητικού θεματολογίου πολιτικής εξαρτάται από την ανθεκτικότητα και την προσαρμοστικότητα των δημόσιων διοικήσεων σε όλα τα επίπεδα στα κράτη μέλη.
Βασικές δράσεις που προτείνονται
Ανταποκρινόμενη στις εκκλήσεις των κρατών μελών, του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και της Επιτροπής των Περιφερειών για την προώθηση της συνεργασίας και του πολιτικού διαλόγου, και με σκοπό τη βελτίωση του δυναμικού και της ποιότητας των δημόσιων διοικήσεων σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, η Επιτροπή προτείνει 25 δράσεις με σκοπό:
- την προώθηση της συνεργασίας μεταξύ των δημόσιων διοικήσεων, ώστε να προετοιμαστούν για την αντιμετώπιση των σημερινών και μελλοντικών προκλήσεων (πυλώνας 1 — Θεματολόγιο δεξιοτήτων για τη δημόσια διοίκηση). Για παράδειγμα, οι ανταλλαγές συνεργασίας στον τομέα της δημόσιας διοίκησης (PACE) διευκολύνουν την κινητικότητα των Ευρωπαίων δημοσίων υπαλλήλων σε όλα τα κράτη μέλη για την ανταλλαγή γνώσεων και καλών πρακτικών.
- την ενίσχυση της ικανότητας των δημόσιων διοικήσεων για τον ψηφιακό μετασχηματισμό τους (πυλώνας 2 — Ικανότητα για την ψηφιακή δεκαετία της Ευρώπης). Για παράδειγμα, η πρωτοβουλία ComPAct θα ενισχύσει την ετοιμότητα των δημόσιων διοικήσεων να εντάξουν τεχνολογίες τεχνητής νοημοσύνης στις δραστηριότητές τους (π.χ. έλεγχος, δημόσιες συμβάσεις) με ασφαλή και αξιόπιστο τρόπο.
- την ενίσχυση της ικανότητας των δημόσιων διοικήσεων να ηγηθούν του πράσινου μετασχηματισμού και να αναπτύξουν ανθεκτικότητα (πυλώνας 3 — Ικανότητα ανάληψης ηγετικού ρόλου στην πράσινη μετάβαση). Για παράδειγμα, η πρωτοβουλία ComPAct θα υποστηρίξει τις δημόσιες διοικήσεις στην αξιολόγηση και μείωση του οργανωτικού τους αποτυπώματος άνθρακα.
Επιπλέον, η ComPAct προτείνει ένα κοινό σύνολο γενικών αρχών[2] για δημόσιες διοικήσεις υψηλών επιδόσεων.
Η Επιτροπή θα υλοποιήσει τις δράσεις πρωτίστως χρησιμοποιώντας το Μέσο Τεχνικής Υποστήριξης και άλλη διαθέσιμη ενωσιακή χρηματοδότηση, όπως το πρόγραμμα «Ψηφιακή Ευρώπη», και θα συνεργαστεί με όλα τα κράτη μέλη και τα ενδιαφερόμενα μέρη για να διασφαλίσει την απορρόφηση της χρηματοδότησης. Η Επιτροπή θα υποβάλει έκθεση σχετικά με την εφαρμογή της πρωτοβουλίας ComPAct στο πλαίσιο των απαιτήσεων υποβολής εκθέσεων του Μέσου Τεχνικής Υποστήριξης.
Τα κράτη μέλη μπορούν να συμμετέχουν στην ComPAct με τον δικό τους ρυθμό και ανάλογα με τις ανάγκες τους και το θεσμικό τους πλαίσιο. Τα εργαλεία, οι μεθοδολογίες, η υποστήριξη από ομοτίμους και οι ανταλλαγές καλών πρακτικών που προτείνονται θα βοηθήσουν τα κράτη μέλη να διδαχθούν το ένα από το άλλο, να καινοτομήσουν και να βελτιώσουν την αποτελεσματικότητα της δημόσιας διοίκησής τους.
Ιστορικό
Οι δημόσιες διοικήσεις σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο είναι υπεύθυνες για τη διασφάλιση της χρηστής και βιώσιμης διαχείρισης των προϋπολογισμών της ΕΕ και των κρατών μελών. Η σημασία τους είναι ζωτική για τον σχεδιασμό και την υλοποίηση μεταρρυθμίσεων και επενδύσεων, μεταξύ άλλων στο πλαίσιο των εθνικών σχεδίων ανάκαμψης και ανθεκτικότητας και των στρατηγικών περιφερειακής ανάπτυξης.
Στις 29 Απριλίου 2021 η Επιτροπή εξέδωσε το έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της για τη στήριξη των δημόσιων διοικήσεων των κρατών μελών στην υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων. Το έγγραφο αναλύει, αφενός, τη σημασία των δημόσιων διοικήσεων για την επίτευξη των στόχων της ΕΕ και, αφετέρου, την πείρα της Επιτροπής όσον αφορά την παροχή βοήθειας σ’ αυτές για την ενίσχυση των ικανοτήτων τους.
Στις 17 Δεκεμβρίου 2021 συγκροτήθηκε η ομάδα εμπειρογνωμόνων για τη δημόσια διοίκηση και διακυβέρνηση. Η ομάδα εμπειρογνωμόνων είναι μια πλατφόρμα διαλόγου μεταξύ της Επιτροπής και εκπροσώπων των κρατών μελών, με κύριο σκοπό τον εντοπισμό κοινών προκλήσεων και την εξεύρεση καινοτομικών προσεγγίσεων ως ενιαία διοίκηση.
Περισσότερες πληροφορίες
Ανακοίνωση για την ενίσχυση του ευρωπαϊκού διοικητικού χώρου (ComPAct)
ComPAct – Ερωτήσεις και απαντήσεις
Ευρωβαρόμετρο — Κατανόηση των απόψεων των Ευρωπαίων σχετικά με τις ανάγκες για μεταρρυθμίσεις
Μέσο Τεχνικής Υποστήριξης (TSI)
Γενική Διεύθυνση Στήριξης Διαρθρωτικών Μεταρρυθμίσεων
Χάραξη πολιτικής για τη δημόσια διοίκηση και τη διακυβέρνηση
[1] Όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει την αυξανόμενη σύγκλιση των διοικητικών πρακτικών μεταξύ των κρατών μελών βάσει κοινών αξιών και αρχών.
[2] Με βάση τις αρχές της δημόσιας διοίκησης, SIGMA (συνεργασία ΕΕ — ΟΟΣΑ).
Δηλώσεις
Η ενίσχυση των ικανοτήτων των δημόσιων διοικήσεων πανευρωπαϊκά, σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, έχει ζωτική σημασία για τη διασφάλιση της επιτυχίας και του εκσυγχρονισμού της Ένωσής μας. Από τη διαχείριση των διαρθρωτικών μετασχηματισμών και την εφαρμογή πολιτικών ως την πραγματοποίηση στρατηγικών μεταρρυθμίσεων, οι δημόσιες διοικήσεις βρίσκονται στην πρώτη γραμμή για την επίτευξη των κοινών μας στόχων. Με την πρωτοβουλία ComPAct, αποδεικνύουμε ότι είμαστε μια Ένωση που στηρίζει, συμβάλλοντας στην ικανότητα των κρατών μελών να επιτύχουν τους στόχους που συμφωνήσαμε.
κ. Ελίζα Φερέιρα, επίτροπος Συνοχής και Μεταρρυθμίσεων – 25/10/2023
Στήριξη των ανεξάρτητων μέσων ενημέρωσης με 11 εκατ. ευρώ
Η Επιτροπή προκήρυξε μια νέα πρόσκληση υποβολής προτάσεων στο πλαίσιο του προγράμματος «Δημιουργική Ευρώπη». Η εν λόγω πρόσκληση, με τίτλο «Συμπράξεις δημοσιογραφίας», θα διαθέσει συνολικά 11 εκατ. ευρώ σε δύο χωριστές δράσεις: αφενός, στη χρηματοδότηση διασυνοριακών συνεργασιών μεταξύ ειδησεογραφικών μέσων ενημέρωσης και, αφετέρου, στη δημιουργία προγραμμάτων επιχορηγήσεων για τα μέσα ενημέρωσης που συνεισφέρουν ουσιαστικά στη δημοκρατική ζωή.
Η πρώτη δράση, ύψους 6 εκατ. ευρώ, θα στηρίξει τη διασυνοριακή συνεργασία μεταξύ οργανισμών ειδησεογραφικών μέσων ενημέρωσης που επιθυμούν να αναπτύξουν από κοινού καινοτόμα επιχειρηματικά μοντέλα ή/και να υλοποιήσουν από κοινού δημοσιογραφικά έργα. Η χρηματοδότηση απευθύνεται σε κοινοπραξίες οργανισμών που δραστηριοποιούνται στον τομέα των μέσων ενημέρωσης (δηλαδή μη κερδοσκοπικά, δημόσια και ιδιωτικά μέσα ενημέρωσης, ενώσεις μέσων ενημέρωσης, ΜΚΟ κ.λπ.) ενθαρρύνοντας, μεταξύ άλλων, τον μετασχηματισμό των μέσων ενημέρωσης, την ποιοτική πληροφόρηση και την ανάπτυξη δεξιοτήτων των επαγγελματιών των ειδησεογραφικών μέσων.
Η δεύτερη δράση, ύψους 5 εκατ. ευρώ, αποσκοπεί στη στήριξη των μέσων ενημέρωσης που είναι ιδιαίτερα σημαντικά για τον δημοκρατικό διάλογο και τη συμμετοχή των πολιτών. Η δράση έχει ως στόχο τη δημιουργία χρηματοδοτικών προγραμμάτων (π.χ. ταμείων) που θα διανέμουν επιχορηγήσεις σε τοπικά ή περιφερειακά μέσα ενημέρωσης, στην ερευνητική δημοσιογραφία, καθώς και σε μέσα ενημέρωσης που ειδικεύονται σε πληροφορίες δημόσιου συμφέροντος. Η πρόσκληση αυτή απευθύνεται σε οργανισμούς (ενώσεις μέσων ενημέρωσης, ΜΚΟ, οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, ερευνητικά κέντρα, πανεπιστήμια κ.λπ.) που δραστηριοποιούνται στον ευρύτερο τομέα των μέσων ενημέρωσης και μπορούν να λειτουργήσουν ως ενδιάμεσοι για τη στήριξη των οργανισμών που έχουν τη μεγαλύτερη ανάγκη.
Η προθεσμία υποβολής αιτήσεων λήγει στις 14 Φεβρουαρίου 2024 και τα έργα αναμένεται να ξεκινήσουν προς το τέλος του ίδιου έτους. Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να υποβάλουν αίτηση για τη μία ή την άλλη δράση ή και για τις δύο. Τα μέσα ενημέρωσης που θα επιλεγούν θα διατηρήσουν την πλήρη συντακτική τους ελευθερία. Στις 6 Δεκεμβρίου θα πραγματοποιηθεί σχετική ενημερωτική ημερίδα για τους ενδιαφερόμενους. Παράλληλα, μια επισκόπηση της στήριξης της ΕΕ στον κλάδο των ειδησεογραφικών μέσων ενημέρωσης είναι διαθέσιμη εδώ.
Πρόκειται για την 4η πρόσκληση υποβολής προτάσεων για τη στήριξη της δημιουργίας δημοσιογραφικών συμπράξεων, καθώς είχαν προηγηθεί η πρώτη πρόσκληση το 2021, καθώς και οι προσκλήσεις του 2022 και του 2023. Η Επιτροπή αποφάσισε να εντείνει τη στήριξή της στον τομέα των μέσων ενημέρωσης στο πλαίσιο των σχεδίων δράσης για την ευρωπαϊκή δημοκρατία και για τα μέσα ενημέρωσης και τα οπτικοακουστικά μέσα. Η αύξηση της χρηματοδότησης για τον κλάδο συμβαδίζει με νομοθετικές πρωτοβουλίες όπως ο ευρωπαϊκός κανονισμός για την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης.
(Για περισσότερες πληροφορίες: Johannes Bahrke — Τηλ.: + 32 2 295 86 15· Thomas Regnier — Τηλ.: + 32 2 291 33 91)
Η Πρόεδρος φον ντερ Λάιεν συμπροεδρεύει στην τριμερή κοινωνική σύνοδο κορυφής για τη δημιουργία των δομικών στοιχείων μιας επιτυχημένης ευρωπαϊκής οικονομίας
Σήμερα, η Πρόεδρος φον ντερ Λάιεν θα συμπροεδρεύσει στην τριμερή κοινωνική σύνοδο κορυφής, μαζί με τον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου κ. Σαρλ Μισέλ και τον Ισπανό Πρωθυπουργό κ. Πέδρο Σάντσεθ εξ ονόματος της ισπανικής Προεδρίας του Συμβουλίου της ΕΕ. Η Επιτροπή θα εκπροσωπηθεί επίσης από τον Επίτροπο κ. Σμιτ. Το θέμα της συνόδου κορυφής είναι η δημιουργία των δομικών στοιχείων μιας επιτυχημένης για τους εργαζομένους και τις επιχειρήσεις ευρωπαϊκής οικονομίας.
Οι συζητήσεις θα εστιάσουν σε τρία θέματα: 1) στην αντιμετώπιση των ελλείψεων εργατικού δυναμικού· 2) στον σχεδιασμό μιας βιομηχανικής και ενεργειακής πολιτικής για μια επιτυχημένη Ευρώπη που προσφέρει ποιοτικές θέσεις εργασίας και βιώσιμη ανάπτυξη και 3) στο να δοθεί η ευκαιρία στους κοινωνικούς εταίρους να εκφράσουν τις απόψεις τους σχετικά με την απάντηση στον νόμο των Ηνωμένων Πολιτειών για τη μείωση του πληθωρισμού και μέτρα για την ευρωπαϊκή οικονομία.
Η τριμερής κοινωνική σύνοδος κορυφής πραγματοποιείται δύο φορές το χρόνο πριν από τις συνόδους του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Την προεδρία ασκούν από κοινού οι Πρόεδροι του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, με τη συμμετοχή του αρχηγού κράτους ή κυβέρνησης που ασκεί την Προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ. Αποτελεί ευκαιρία για εποικοδομητική ανταλλαγή απόψεων μεταξύ των ηγετών των ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων, των Ευρωπαίων κοινωνικών εταίρων και των εθνικών οργανώσεων εργαζομένων και εργοδοτών των χωρών της τρέχουσας και των επερχόμενων Προεδριών (Ισπανία, Βέλγιο και Ουγγαρία), καθώς και των υπουργών Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων των εν λόγω χωρών που ασκούν και θα ασκήσουν την Προεδρία.
Μετά τη σύνοδο κορυφής θα ακολουθήσει συνέντευξη Τύπου με τη συμμετοχή του Επιτρόπου κ. Σμιτ, περίπου στις 6:15 μ.μ. ώρα Κύπρου, η οποία θα μεταδοθεί ζωντανά στο EbS.
Το σχετικό δελτίο Τύπου θα δημοσιευθεί το βράδυ μετά τη σύνοδο κορυφής.
(Για περισσότερες πληροφορίες: Veerle Nuyts — Τηλ.: + 32 2 299 63 02· Flora Matthaes — Τηλ.: + 32 2 298 39 51)
Οι Επίτροποι Ρεντέρς και Γιούανσον στο υπουργικό φόρουμ ΕΕ-Δυτικών Βαλκανίων για τη δικαιοσύνη και τις εσωτερικές υποθέσεις στις 26-27 Οκτωβρίου 2023
Αύριο, η Επίτροπος Εσωτερικών Υποθέσεων κ. Ίλβα Γιούανσον θα συμμετάσχει στο υπουργικό φόρουμ ΕΕ-Δυτικών Βαλκανίων για τη δικαιοσύνη και τις εσωτερικές υποθέσεις στα Σκόπια. Η Επίτροπος και οι υπουργοί/εκπρόσωποι των Δυτικών Βαλκανίων θα συζητήσουν την πρόοδο που έχει σημειωθεί στην εφαρμογή του κοινού σχεδίου δράσης του 2018 για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας στα Δυτικά Βαλκάνια και τις μελλοντικές δράσεις. Οι υπουργοί θα συζητήσουν επίσης την αντιμετώπιση των επιπτώσεων των ναρκωτικών στην κοινωνία, τη διαχείριση της μετανάστευσης και του ασύλου, την καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης μεταναστών και της εμπορίας ανθρώπων.
Μετά τη συνεδρίαση, η Επίτροπος κ. Γιούανσον θα παραχωρήσει συνέντευξη Τύπου μαζί με τον Ισπανό υπουργό Εσωτερικών κ. Φερνάντο Γκράντε-Μαρλάσκα και τον Υπουργό Εσωτερικών της Βόρειας Μακεδονίας κ. Όλιβερ Σπασόβσκι, περίπου στις 6:30 μ.μ. ώρα Κύπρου.
Την Παρασκευή, ο Επίτροπος Δικαιοσύνης κ. Ντιντιέ Ρεντέρς θα συμμετάσχει στη σύνοδο των υπουργών Δικαιοσύνης της ΕΕ και των Δυτικών Βαλκανίων. Στο πρώτο μέρος της συνόδου, το οποίο θα εστιάσει στο κράτος δικαίου και στις μεταρρυθμίσεις του δικαστικού συστήματος, οι υπουργοί θα ανταλλάξουν απόψεις σχετικά με την ενίσχυση της εμπιστοσύνης του κοινού στο δικαστικό σύστημα.
Το δεύτερο μέρος θα εστιάσει στον επιθετικό πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας, καθώς και στις συνεχιζόμενες προσπάθειες για τη βελτίωση του συντονισμού στη διερεύνηση και τη δίωξη των εγκλημάτων της Ρωσίας. Ο Επίτροπος κ. Ρεντέρς θα ενημερώσει επίσης τους υπουργούς σχετικά με την εφαρμογή των περιοριστικών μέτρων κατά της Ρωσίας, και για τις εργασίες της ειδικής ομάδας για τη δέσμευση και κατάσχεση περιουσιακών στοιχείων.
Μετά τη συνεδρίαση, ο Επίτροπος κ. Ρεντέρς θα παραχωρήσει συνέντευξη Τύπου μαζί με την Ισπανίδα Υπουργό Δικαιοσύνης κ. Πιλάρ Γιοπ Κουένκα, περίπου στη 1:00 μ.μ. ώρα Κύπρου.
Στο περιθώριο της συνόδου των υπουργών Δικαιοσύνης της ΕΕ και των Δυτικών Βαλκανίων, ο Επίτροπος κ. Ρεντέρς θα έχει επίσης διμερείς συναντήσεις με τον υπουργό Δικαιοσύνης της Βόρειας Μακεδονίας κ. Κρέναρ Λόγκα και τον Αναπληρωτή Πρωθυπουργό της Βόρειας Μακεδονίας, αρμόδιο για θέματα ΕΕ, κ. Μπόγιαν Μαρίτσικ.
(Για περισσότερες πληροφορίες: Anitta Hipper — Τηλ.: + 32 2 298 56 91· Christian Wigand — Τηλ.: + 32 2 296 22 53)
Η κατάσταση της Ενεργειακής Ένωσης το 2023: Η ΕΕ ανταποκρίνεται αποτελεσματικά στην κρίση, προσβλέπει στο μέλλον και επιταχύνει την πράσινη μετάβαση
Στην έκθεση για την κατάσταση της Ενεργειακής Ένωσης το 2023, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξετάζει την αντίδραση της ΕΕ στην άνευ προηγουμένου ενεργειακή κρίση των τελευταίων δύο ετών, αξιολογεί την κατάσταση όσον αφορά την πράσινη μετάβαση σε εθνικό, ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο και καθορίζει τις μελλοντικές προκλήσεις και ευκαιρίες, καθώς η Ευρώπη συνεχίζει να επιδιώκει τους φιλόδοξους στόχους της για το κλίμα και την ενέργεια για το 2030 και το 2050.
Η έκθεση περιγράφει τον τρόπο με τον οποίο η ΕΕ αντέδρασε συλλογικά και αποτελεσματικά στην επίθεση της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας και στη χρήση εκ μέρους της Ρωσίας των ενεργειακών αποθεμάτων της ως όπλου, επιταχύνοντας τη μετάβαση σε καθαρές μορφές ενέργειας, διαφοροποιώντας τον εφοδιασμό και εξοικονομώντας ενέργεια. Το σχέδιο REPowerEU και μια σειρά νομοθετικών μέτρων έκτακτης ανάγκης διασφάλισαν ότι η Ευρώπη απέφυγε τις διαταραχές του ενεργειακού εφοδιασμού, μείωσε την πίεση στις αγορές ενέργειας, στις τιμές και στους καταναλωτές και συνέχισε τη διαρθρωτική μεταρρύθμιση του ενεργειακού μας συστήματος. Αυτό επιτεύχθηκε μέσω της νομοθεσίας για την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, της αυξημένης ανάπτυξης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και της βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης. Η ΕΕ βρίσκεται επίσης σε καλό δρόμο για την επίτευξη των στόχων του REPowerEU. Ενόψει του χειμώνα 2023-2024, η ΕΕ είναι καλύτερα προετοιμασμένη να εγγυηθεί την ενεργειακή της ασφάλεια, χάρη στις καλά συντονισμένες ενέργειας για την πλήρωση των εγκαταστάσεων αποθήκευσης αερίου, τη διαφοροποίηση των οδών και των υποδομών εισαγωγής ενέργειας, τις επενδύσεις σε ανανεώσιμη ενέργεια και ενεργειακή απόδοση και τις συλλογικές προσπάθειες για τη μείωση της ζήτησης ενέργειας.
Βασικά αριθμητικά στοιχεία σχετικά με την κατάσταση της Ενεργειακής Ένωσης:
- Οι καθαρές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου της ΕΕ μειώθηκαν κατά περίπου 3 % το 2022, φθάνοντας σε μείωση 32,5 % σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990.
- Η ΕΕ μείωσε δραστικά την εξάρτησή της από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα: με τη σταδιακή κατάργηση των εισαγωγών γαιάνθρακα· με τη μείωση των εισαγωγών πετρελαίου κατά 90 %· με τη μείωση των εισαγωγών φυσικού αερίου από 155 bcm το 2021 σε περίπου 80 bcm το 2022 και σε περίπου 40-45 bcm το 2023·
- Η ΕΕ μείωσε τη ζήτηση φυσικού αερίου κατά περισσότερο από 18 % σε σύγκριση με την προηγούμενη πενταετία, εξοικονομώντας περίπου 53 bcm φυσικού αερίου·
- Οι εγκαταστάσεις αποθήκευσης φυσικού αερίου είχαν πληρωθεί στο 95 % της χωρητικότητάς τους πριν από τον χειμώνα του 2022-2023 και βρίσκονται σε επίπεδα άνω του 98 % σήμερα, ενόψει του επόμενου χειμώνα·
- Η ενεργειακή πλατφόρμα της ΕΕ διοργάνωσε τρεις γύρους από κοινού αγορών αερίου, συγκεντρώνοντας 44,75 bcm ζήτησης και αντιστοιχίζοντάς την με 52 bcm προσφορών προμήθειας.
- Το 2022 ήταν έτος ρεκόρ για νέα ηλιακή φωτοβολταϊκή ισχύ (+ 41 GW), η οποία ήταν κατά 60 % μεγαλύτερη από το 2021 (+ 26 GW). Η νέα χερσαία και υπεράκτια αιολική ισχύς ήταν κατά 45 % υψηλότερη από το 2021·
- Το 2022, το 39 % της ηλεκτρικής ενέργειας παρήχθη από ανανεώσιμες πηγές και τον Μάιο η παραγωγή από αιολικές και φωτοβολταϊκές εγκαταστάσεις υπερέβη για πρώτη φορά τα ορυκτά καύσιμα στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας στην ΕΕ·
- Συμφωνήθηκαν νομοθετικοί στόχοι για ελάχιστο μερίδιο 42,5 % ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές στην ΕΕ έως το 2030, με τη φιλοδοξία να φτάσουμε το 45 %. Αυξήθηκαν επίσης οι στόχοι ενεργειακής απόδοσης, ώστε να μειωθεί η τελική κατανάλωση ενέργειας κατά 11,7 % έως το 2030.
Μελλοντικές προκλήσεις και ευκαιρίες
Αν και οι χειρότερες επιπτώσεις της ενεργειακής κρίσης φαίνεται να ανήκουν στο παρελθόν, η έκθεση επισημαίνει ότι δεν υπάρχει περιθώριο εφησυχασμού. Η ΕΕ πρέπει να συνεχίσει να εξασφαλίζει οικονομικά προσιτή, αξιόπιστη και προσβάσιμη ενέργεια για τα νοικοκυριά και να ενισχύσει τη βιομηχανική και οικονομική ανταγωνιστικότητα της βιομηχανίας της, στηρίζοντας τις επενδύσεις σε καθαρές τεχνολογίες.
Ενώ οι τιμές του φυσικού αερίου κορυφώθηκαν τον Αύγουστο του 2022 σε 294 EUR/MWh, μειώθηκαν σε μέση τιμή 44 EUR/MWh από τον Ιανουάριο έως τον Ιούνιο του 2023. Οι τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας κορυφώθηκαν τον Αύγουστο του 2022 στα 474 EUR/MWh και μειώθηκαν σε μέση τιμή 107 EUR/MWh από τον Ιανουάριο έως τον Ιούνιο του 2023. Η Επιτροπή εξακολουθεί να δίνει ιδιαίτερη προσοχή στις τιμές της ενέργειας για τους πολίτες και τη βιομηχανία και έχει δημοσιεύσει σύσταση σχετικά με την ενεργειακή φτώχεια, ενώ έχει επίσης διευκολύνει την έκδοση κοινής δήλωσης σχετικά με την ενίσχυση της προστασίας των καταναλωτών μεταξύ των βασικών ενδιαφερόμενων μερών στον τομέα της ενέργειας.
Καθώς πλέον έχει διαμορφωθεί σε μεγάλο βαθμό ένα ισχυρό νομοθετικό πλαίσιο της ΕΕ, τα κράτη μέλη πρέπει να υλοποιήσουν τις κοινές δεσμεύσεις τους, και τα εθνικά σχέδια για την ενέργεια και το κλίμα (ΕΣΕΚ) αποτελούν βασικό εργαλείο για τον σχεδιασμό και την παρακολούθηση αυτής της διαδικασίας. Η φετινή έκθεση παρουσιάζει την πρώτη αξιολόγηση των εκθέσεων προόδου που υπέβαλαν τα κράτη μέλη σχετικά με τα εθνικά τους σχέδια για την ενέργεια και το κλίμα του 2019, η οποία είναι ζωτικής σημασίας για τον απολογισμό της κατάστασης στην οποία βρίσκεται η ΕΕ όσον αφορά την υλοποίηση των φιλοδοξιών της για το κλίμα και την ενέργεια. Η Επιτροπή εξακολουθεί να αναμένει από αρκετά κράτη μέλη να υποβάλουν τα επικαιροποιημένα ΕΣΕΚ τους ώστε, έως το τέλος του τρέχοντος έτους, να καταστεί δυνατή η διεξοδική αξιολόγηση του κατά πόσον βρισκόμαστε σε καλό δρόμο για την επίτευξη των αναθεωρημένων στόχων μας για το 2030 και ποια μέτρα θα χρειαστούν για την αντιμετώπιση τυχόν ελλείψεων.
Ήδη τώρα, διαπιστώνουμε ότι πρέπει να επιταχύνουμε σημαντικά τις δράσεις μας. Το μερίδιο της ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές στην ακαθάριστη τελική κατανάλωση ενέργειας ανήλθε σε 21,8 % το 2021. Με μέση ετήσια αύξηση 0,67 ποσοστιαίων μονάδων από το 2010, η επίτευξη του νέου στόχου της ΕΕ για 42,5 % το 2030 θα απαιτήσει πολύ ταχύτερη μεγέθυνση τα επόμενα έτη. Οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου εξακολουθούν να μειώνονται σταθερά κάθε χρόνο, αλλά ο ρυθμός πρέπει να αυξηθεί, και οι ετήσιες μειώσεις πρέπει σχεδόν να τριπλασιαστούν, προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι μας για το 2030.
Η έκθεση για την κατάσταση της Ενεργειακής Ένωσης τονίζει πόσο σημαντική είναι η τόνωση της ανταγωνιστικότητας και της βιομηχανικής υπεροχής της ΕΕ στο νέο παγκόσμιο ενεργειακό πλαίσιο, καθώς και η θέσπιση νομοθεσίας σχετικά με τον σχεδιασμό της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, η πράξη για τη βιομηχανία μηδενικών καθαρών εκπομπών και η πράξη για τις κρίσιμες πρώτες ύλες ειδικότερα. Οι προτάσεις αυτές θα συμπληρώσουν τη νομοθεσία «Fit for 55» και θα στηρίξουν την ανάπτυξη καθαρών πηγών ενέργειας, δικτύων και σταθερών αγορών παντού στην Ευρώπη. Οι διάλογοι για την καθαρή μετάβαση που δρομολογήθηκαν πρόσφατα με τη βιομηχανία θα αποτελέσουν σημαντικό εργαλείο για την εφαρμογή της νομοθεσίας και τον εντοπισμό και την αντιμετώπιση σημείων συμφόρησης, όπως οι επενδυτικοί φραγμοί ή οι ελλείψεις δεξιοτήτων. Η Επιτροπή θα συνεργαστεί επίσης με τα κράτη μέλη για να επιδιώξει τη σταδιακή κατάργηση των επιδοτήσεων στα ορυκτά καύσιμα το συντομότερο δυνατόν, καθώς αυτές εξακολουθούν να αποτελούν σημαντικό εμπόδιο για τη μετάβαση σε καθαρές μορφές ενέργειας και αποτελούν τροχοπέδη για τους κλιματικούς μας στόχους.
Ιστορικό
Η έκθεση για την κατάσταση της Ενεργειακής Ένωσης, η οποία δημοσιεύεται κάθε χρόνο, διαρθρώνεται σε τρία μέρη το 2023. Στο πρώτο μέρος περιγράφεται ο τρόπος με τον οποίο οι υψηλές κλιματικές και περιβαλλοντικές φιλοδοξίες στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας αποτέλεσαν τη βάση για τη στρατηγική της ΕΕ για την αντιμετώπιση κρίσεων και για τη στρατηγική ανάπτυξης και ανταγωνιστικότητας. Στο δεύτερο μέρος αναλύεται η τρέχουσα κατάσταση όσον αφορά την υλοποίηση της Ενεργειακής Ένωσης στις πέντε διαστάσεις της, με βάση την αξιολόγηση από την Επιτροπή των εκθέσεων προόδου των κρατών μελών σχετικά με τα εθνικά τους σχέδια για την ενέργεια και το κλίμα. Στο τελευταίο μέρος επισημαίνονται μελλοντικές προκλήσεις για το ενεργειακό σύστημα και την ενεργειακή πολιτική της ΕΕ.
Η σημερινή έκθεση συνοδεύεται από σειρά εκθέσεων και παραρτημάτων που καλύπτουν διάφορες πτυχές της ενεργειακής και κλιματικής μετάβασης, συμπεριλαμβανομένων, μεταξύ άλλων, αξιολόγησης της προόδου όσον αφορά την εφαρμογή των εθνικών σχεδίων για την ενέργεια και το κλίμα, της έκθεσης προόδου της δράσης για το κλίμα, των ετήσιων εκθέσεων για την ανταγωνιστικότητα και τις επιδοτήσεις στον τομέα της ενέργειας, καθώς και έκθεσης για τη βιωσιμότητα της βιοενέργειας. Περιλαμβάνει επίσης σύσταση για την ενεργειακή φτώχεια και έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής που δημοσιεύθηκε στις 23 Οκτωβρίου.
Για περισσότερες πληροφορίες
Δελτία Τύπου για την κατάσταση της Ενεργειακής Ένωσης το 2023
Έκθεση για την κατάσταση της Ενεργειακής Ένωσης το 2023
Έκθεση για την κατάσταση της Ενεργειακής Ένωσης to 2023 — 28 δελτία ανά χώρα
Έκθεση προόδου της δράσης για το κλίμα για το 2023
Τεχνική αξιολόγηση των εθνικών σχεδίων για την ενέργεια και το κλίμα»
Έκθεση σχετικά με τις επιδοτήσεις στον τομέα της ενέργειας
Έκθεση προόδου του 2023 για την ανταγωνιστικότητα
Έκθεση σχετικά με τη βιωσιμότητα της βιοενέργειας
Έκθεση σχετικά με την ανακαίνιση του εθνικού κτιριακού δυναμικού
Έκθεση σχετικά με την εφαρμογή της οδηγίας για την ηλεκτρική ενέργεια
Έκθεση σχετικά με την εφαρμογή της αποθήκευσης διοξειδίου του άνθρακα σε γεωλογικούς σχηματισμούς
Έκθεση σχετικά με τη λειτουργία της αγοράς ανθρακούχων εκπομπών το 2022 (δημοσίευση επίκειται)
Διαδικτυακές ειδήσεις για την ενεργειακή φτώχεια (σύσταση της Επιτροπής και έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής σχετικά με την ενέργεια)
Ιστοσελίδα της Ενεργειακής Ένωσης
Εθνικά σχέδια για την ενέργεια και το κλίμα (ΕΣΕΚ)
Υλοποίηση της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας
Δηλώσεις
Ζούμε σε μια περίοδο έντονων αναταραχών, λόγω των υψηλών τιμών της ενέργειας και του υψηλού πληθωρισμού. Πρώτο μας μέλημα φέτος ήταν η προστασία των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων σε ολόκληρη την ΕΕ και η αλληλεγγύη προς την Ουκρανία. Η σημερινή έκθεση υπογραμμίζει την αποτελεσματικότητα των δράσεών μας για τη διαφοροποίηση του ενεργειακού εφοδιασμού. Οι από κοινού αγορές αερίου έχουν διαδραματίσει σημαντικό ρόλο και μπορούν να αποτελέσουν πρότυπο για μελλοντικές συλλογικές προσπάθειες στην πράσινη μετάβαση.
Maroš Šefčovič, Εκτελεστικός Αντιπρόεδρος αρμόδιος για την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, τις Διοργανικές Σχέσεις και τη Διερεύνηση Προοπτικών – 24/10/2023
Η φετινή έκθεση για την κατάσταση της Ενεργειακής Ένωσης υπογραμμίζει τη δέσμευση και την αποφασιστικότητα που επέδειξαν πέρυσι όλοι οι Ευρωπαίοι να ξεπεράσουν από κοινού την ενεργειακή κρίση. Οι ενέργειές μας —ατομικά και συλλογικά— συνέβαλαν στην αποφυγή των χειρότερων επιπτώσεων του πολέμου του Πούτιν κατά της Ουκρανίας και της χρήσης της ενέργειας ως όπλου. Τα πορίσματα της έκθεσης δείχνουν ότι το σχέδιο REPowerEU αποδίδει καρπούς: Η μετάβαση σε καθαρές μορφές ενέργειας, η διαφοροποίηση του εφοδιασμού και η ενεργειακή απόδοση είναι οι απαντήσεις για την αύξηση της ενεργειακής μας ασφάλειας και την επίτευξη των στόχων της Πράσινης Συμφωνίας.
κ. Κάντρι Σίμσον, επίτροπος Ενέργειας – 24/10/2023
Τα τελευταία χρόνια παρουσιάστηκαν απίστευτα προκλήσεις για την Ευρώπη, αλλά δεν έχουμε απομακρυνθεί από την αταλάντευτη πεποίθησή μας ότι η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία είναι απάντηση τόσο για την ενεργειακή μας ασφάλεια όσο και για τις κλιματικές προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε. Στην COP28, η Ευρώπη θα έχει να παρουσιάσει ένα ισχυρό αφήγημα. Έχουμε σημειώσει πρόοδο όσον αφορά τη μείωση των εκπομπών, την ανάπτυξη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και τις επενδύσεις στην καθαρή κινητικότητα. Και το κάναμε αναπτύσσοντας παράλληλα την οικονομία μας και επενδύοντας στις καθαρές τεχνολογίες του μέλλοντος. Στο μέλλον, θα εργαστούμε επίσης για τη σταδιακή κατάργηση, το συντομότερο δυνατόν, κάθε επιδότησης σε ορυκτά καύσιμα που δεν αντιμετωπίζει την ενεργειακή φτώχεια ή τη δίκαιη μετάβαση.
Wopke Hoekstra, Commissioner for Climate Action – 24/10/2023
Η Επιτροπή παρουσιάζει τις πρωτοβουλίες πολιτικής της ΕΕ για την προώθηση των επενδύσεων σε καθαρές τεχνολογίες
Σε ανακοίνωση που εκδόθηκε σήμερα, η Επιτροπή παρουσιάζει τα πεπραγμένα της ΕΕ για την προώθηση και τη στήριξη της ανάπτυξης και χρήσης καθαρών τεχνολογιών μέσω της ενίσχυσης της ενιαίας αγοράς, της διασφάλισης ισότιμων όρων ανταγωνισμού, της στήριξης της έρευνας και καινοτομίας, της επέκτασης του δικτύου εμπορικών συμφωνιών και του μετριασμού του αντικτύπου των εξωτερικών εξελίξεων. Εξετάζει επίσης τα πρώτα αποτελέσματα του νόμου των ΗΠΑ για τη μείωση του πληθωρισμού (IRA), όπως της ζήτησε το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, και τονίζει την ανάγκη να συνεχιστεί η παρακολούθηση της κατάστασης και η εποικοδομητική συνεργασία με τις ΗΠΑ. Επιπλέον, στην ανακοίνωση αναγνωρίζεται ότι και άλλοι παράγοντες, ιδίως η Κίνα, εφαρμόζουν ενεργά προγράμματα δημόσιας στήριξης που ενδέχεται να επηρεάσουν το επενδυτικό περιβάλλον για καθαρές τεχνολογίες στην ΕΕ.
Μέτρα της ΕΕ για την προώθηση των επενδύσεων σε καθαρές τεχνολογίες στην ενιαία αγορά
Οι καθαρές τεχνολογίες διαδραματίζουν καίριο ρόλο στην πράσινη μετάβασή μας και στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και της απώλειας βιοποικιλότητας. Στο ευρύτερο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, και μέσω ενός έξυπνου συνδυασμού πολιτικών, η ΕΕ έχει οικοδομήσει ένα επιχειρηματικό περιβάλλον που ενισχύει την οικονομική ανάπτυξη και ευνοεί την ανάπτυξη, την παραγωγή και τη χρήση καθαρών τεχνολογιών:
- Κίνητρα και προβλεψιμότητα: Η ΕΕ έχει αναπτύξει ένα φιλόδοξο κανονιστικό πλαίσιο για να καταστεί η Ευρώπη η πρώτη κλιματικά ουδέτερη ήπειρος έως το 2050. Ζωτικής σημασίας είναι το γεγονός ότι η δέσμη νομοθετικών πράξεων στο πλαίσιο της δέσμης προσαρμογής στον στόχο του 55 % (Fit for 55) περιλαμβάνει ένα ενισχυμένο και διευρυμένο σύστημα εμπορίας εκπομπών και έναν νέο μηχανισμό συνοριακής προσαρμογής άνθρακα, ο οποίος θέτει την ΕΕ σε τροχιά μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 55 % έως το 2030. Επιπλέον, η Επιτροπή μειώνει σταδιακά τη γραφειοκρατία και τον διοικητικό φόρτο και καθιστά απλούστερη και ταχύτερη την αδειοδότηση έργων καθαρής τεχνολογίας, ιδιαίτερα με την πράξη για τη βιομηχανία των μηδενικών καθαρών εκπομπών.
- Χρηματοδότηση της ΕΕ: Κατά τη διάρκεια της περιόδου 2021-2027, το 32,6 % του συνολικού προϋπολογισμού της ΕΕ, δηλαδή 578 δισ. ευρώ, προβλέπεται να συμβάλει στις δαπάνες για το κλίμα. Η Επιτροπή δρομολογεί επίσης την πρώτη δημοπρασία σε επίπεδο ΕΕ ειδικά για την παραγωγή ανανεώσιμου υδρογόνου, με προϋπολογισμό 800 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Καινοτομίας.
- Ιδιωτικές επενδύσεις: Ένα ευνοϊκό ενωσιακό κανονιστικό περιβάλλον συμβάλλει αποτελεσματικά στην αύξηση και διοχέτευση ιδιωτικής χρηματοδότησης σε οικονομικές δραστηριότητες που συμβάλλουν στην απανθρακοποίηση. Η ταξινομία της ΕΕ και η Ένωση Κεφαλαιαγορών μπορούν να βοηθήσουν τους επενδυτές να στηρίξουν την ανάπτυξη καθαρών τεχνολογιών.
- Εθνικές δημόσιες επενδύσεις: Η πολιτική κρατικών ενισχύσεων παρέχει πολυάριθμες δυνατότητες για τη στήριξη καθαρών επενδύσεων σε εθνικό επίπεδο. Από τον Μάρτιο του 2023, η Επιτροπή έχει εγκρίνει καθεστώτα των κρατών μελών με συνολικό προϋπολογισμό περίπου 6,9 δισ. ευρώ για επενδύσεις σε καθαρές τεχνολογίες, και βρίσκεται στη διαδικασία αξιολόγησης ακόμα περισσότερων. Οι επενδύσεις που απαιτούνται για την υλοποίηση της πράσινης και της ψηφιακής μετάβασης ασκούν πρόσθετες πιέσεις στους εθνικούς προϋπολογισμούς. Αναδεικνύεται, έτσι, η ανάγκη να επιτευχθεί άμεσα συμφωνία σχετικά με τη μεταρρύθμιση των κανόνων οικονομικής διακυβέρνησης της ΕΕ μετά την πρόταση της Επιτροπής του περασμένου Απριλίου.
- Συνεργασία με τα ενδιαφερόμενα μέρη: Κλαδικές συμμαχίες όπως η ευρωπαϊκή συμμαχία για τους συσσωρευτές και η συμμαχία για το καθαρό υδρογόνο διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη επαφών μεταξύ εκπροσώπων του κλάδου και υπεύθυνων χάραξης πολιτικής για την ενίσχυση της συνεργασίας. Στο πλαίσιο σειράς διαλόγων σχετικά με τη μετάβαση σε καθαρές μορφές ενέργειας που προανήγγειλε η πρόεδρος κ. φον ντερ Λάιεν στην ομιλία της για την κατάσταση της Ένωσης το 2023, τον Οκτώβριο του 2023 πραγματοποιήθηκε ο πρώτος διάλογος σχετικά με το υδρογόνο.
- Δεξιότητες: Οι «ακαδημίες της βιομηχανίας των μηδενικών καθαρών εκπομπών» θα βοηθήσουν το εργατικό δυναμικό της ΕΕ να αποκτήσει τις αναγκαίες δεξιότητες για την προώθηση της διττής μετάβασης σε μια πράσινη και ψηφιακή οικονομία. Στη διάσταση αυτή εστιάζει και το Ευρωπαϊκό Έτος Δεξιοτήτων.
- Ανθεκτικότητα και ανταγωνιστικότητα: Το βιομηχανικό σχέδιο της Πράσινης Συμφωνίας αποσκοπεί στη διαφύλαξη της ανταγωνιστικότητας της ευρωπαϊκής βιομηχανίας καθαρής τεχνολογίας και στην ανάδειξη της Ευρώπης ως πρωτοπόρου στη βιομηχανική καινοτομία. Η πράξη για τη βιομηχανία των μηδενικών καθαρών εκπομπών αποσκοπεί στην αντιμετώπιση των εμποδίων και στην αύξηση της ευρωπαϊκής παραγωγικής ικανότητας τεχνολογιών μηδενικών καθαρών εκπομπών, ενώ η πράξη για τις κρίσιμες πρώτες ύλες θα ενισχύσει την ασφάλεια για την ευρωπαϊκή βιομηχανία.
- Διεθνής συνεργασία και δυναμικές εμπορικές πολιτικές: Η ΕΕ θα συνεχίσει να ενισχύει την ανθεκτικότητα και τη διαφοροποίηση της αλυσίδας εφοδιασμού της και, ως εκ τούτου, την οικονομική της ασφάλεια, μέσω της διεθνούς συνεργασίας και, όπου απαιτείται, αυτόνομων μέτρων. Η ομάδα κρίσιμων πρώτων υλών που πρότεινε η πρόεδρος κ. φον ντερ Λάιεν θα διευκολύνει τη διεθνή συνεργασία συγκεντρώνοντας στους κόλπους της χώρες με πολλούς καταναλωτές και χώρες πλούσιες σε πόρους.
Μετριασμός του αντικτύπου του νόμου των ΗΠΑ για τη μείωση του πληθωρισμού
Όλες οι μεγάλες οικονομίες επιδιώκουν να βελτιώσουν την ανταγωνιστικότητα των βιομηχανιών καθαρής τεχνολογίας τους, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ, της Κίνας, του Καναδά και της Ιαπωνίας.
Με τον IRA, οι ΗΠΑ ενέτειναν τις προσπάθειές τους για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, κάτι που αποτελεί ευπρόσδεκτη εξέλιξη. Η προσέγγιση των ΗΠΑ για τη στήριξη της πράσινης μετάβασης βασίζεται σε άμεσες και έμμεσες επιδοτήσεις για τη δημιουργία ενός εγχώριου οικοσυστήματος παραγωγής τεχνολογιών χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών. Ορισμένα στοιχεία του IRA, ιδίως όσον αφορά το περιεχόμενο που εισάγει διακρίσεις και τις απαιτήσεις συναρμολόγησης, έχουν προκαλέσει ανησυχίες στους διεθνείς εταίρους των ΗΠΑ, συμπεριλαμβανομένης της ΕΕ. Οι ανησυχίες αυτές αφορούν τη στρέβλωση του διεθνούς εμπορίου και των διεθνών επενδύσεων, τις δυσμενείς επιπτώσεις για τις εταιρείες που δεν είναι εγκατεστημένες στις ΗΠΑ και τη συμβατότητά του με τους κανόνες του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (ΠΟΕ).
Μολονότι η μέχρι σήμερα ανάλυση δείχνει ότι οι επενδύσεις στον τομέα της καθαρής τεχνολογίας στις ΗΠΑ επιταχύνονται ραγδαία, είναι δύσκολο σε αυτό το στάδιο να αξιολογηθεί πλήρως ο αντίκτυπος του IRA στην οικονομία της ΕΕ και στην πιο μακροπρόθεσμη ανάπτυξη της βιομηχανικής βάσης καθαρής τεχνολογίας της ΕΕ. Αυτό οφείλεται επίσης στο γεγονός ότι δεν είναι ακόμη διαθέσιμα επαρκή στοιχεία σχετικά με τη στήριξη που εκταμιεύθηκε στο πλαίσιο του IRA. Ενδέχεται επίσης να χρειάζεται χρόνος για τη μετουσίωση των επενδυτικών αποφάσεων σε πραγματικά έργα. Επιπλέον, υπάρχουν αρκετές άλλες προκλήσεις που επηρεάζουν επί του παρόντος την οικονομία της ΕΕ, και συγκεκριμένα ο συνεχιζόμενος επιθετικός πόλεμος της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας, οι υψηλές τιμές της ενέργειας, τα υψηλά επιτόκια και οι πληθωριστικές πιέσεις. Λόγω όλων αυτών των συνιστωσών, είναι δύσκολο να απομονωθεί ο αντίκτυπος του IRA στις επενδύσεις της ΕΕ σε καθαρές τεχνολογίες.
Ο συνολικός αντίκτυπος του IRA στις επενδύσεις της ΕΕ σε καθαρές τεχνολογίες θα εξαρτηθεί επίσης από την αποτελεσματικότητα της απόκρισης της ΕΕ και από τις πολιτικές της για τη βελτίωση της μακροπρόθεσμης ανταγωνιστικότητας και τεχνολογικής υπεροχής της Η ταχεία έγκριση της σχετικής νομοθεσίας της ΕΕ, όπως της πράξης για τη βιομηχανία των μηδενικών καθαρών εκπομπών, της πράξης για τις κρίσιμες πρώτες ύλες και της πλατφόρμας στρατηγικών τεχνολογιών για την Ευρώπη (STEP), η οποία ενισχύθηκε από την ενδιάμεση αναθεώρηση του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου, θα συμβάλει στην περαιτέρω βελτίωση του κανονιστικού πλαισίου της ΕΕ και στην αντιμετώπιση της αυξημένης ανάγκης για δημόσιες επενδύσεις της ΕΕ σε κρίσιμες τεχνολογίες.
Η Επιτροπή θα συνεχίσει να επαγρυπνεί και να παρακολουθεί τις παγκόσμιες και εγχώριες επενδυτικές ροές και τις πολιτικές δημόσιας στήριξης που εφαρμόζουν άλλες χώρες. Ταυτόχρονα, συνεργάζεται εποικοδομητικά με τις ΗΠΑ για να μετριάσει τις δυνητικές επιπτώσεις του IRA και για να διασφαλίσει ότι οι αντίστοιχες πολιτικές μας αλληλοενισχύονται για την επιτάχυνση της πράσινης μετάβασης. Η ΕΕ συνεχίζει τις διαπραγματεύσεις με τις ΗΠΑ σχετικά με συμφωνία για τις κρίσιμες πρώτες ύλες και επιδιώκει να εμβαθύνει τη συνεργασία για το βιώσιμο εμπόριο μέσω του Συμβουλίου Εμπορίου και Τεχνολογίας ΕΕ-ΗΠΑ.
Πέραν του IRA, και άλλα στοιχεία θα διαμορφώσουν τη μελλοντική ανταγωνιστικότητα της βιομηχανίας καθαρής τεχνολογίας της ΕΕ, στα οποία συμπεριλαμβάνεται ο ενεργειακός εφοδιασμός, το ειδικευμένο εργατικό δυναμικό, η επαρκής ιδιωτική και δημόσια χρηματοδότηση, οι πρώτες ύλες, η διατήρηση του ανοικτού εμπορίου και το υποστηρικτικό επιχειρηματικό περιβάλλον. Ως εκ τούτου, η διαρκής, αποφασιστική και συνεπής πολιτική δράση σε αυτά τα μέτωπα θα είναι ουσιαστικής σημασίας.
Για περισσότερες πληροφορίες
Σύνδεσμος προς το ενημερωτικό δελτίο
Δηλώσεις
Ως παγκόσμια ηγέτιδα στον τομέα των καθαρών τεχνολογιών, η ΕΕ έχει αυξήσει τη χρηματοδοτική της στήριξη για να επιταχύνει τη μετάβασή της στην κλιματική ουδετερότητα. Καθώς και άλλοι παράγοντες στον κόσμο κάνουν το ίδιο, πρέπει να διασφαλίσουμε ότι τα κίνητρα για καθαρή ενέργεια που χρησιμοποιούνται αλλού δεν υπονομεύουν τον θεμιτό ανταγωνισμό. Η χρηματοδότηση της καθαρής τεχνολογίας θα πρέπει να παρέχεται με πνεύμα αμοιβαιότητας για τη βελτίωση της παγκόσμιας κλιματικής και περιβαλλοντικής βιωσιμότητας και για την αποφυγή του ανταγωνισμού μηδενικού αθροίσματος.
κ. Βάλντις Ντομπρόβσκις, εκτελεστικός αντιπρόεδρος για μια Οικονομία στην Υπηρεσία των Ανθρώπων – 24/10/2023
Η Επιτροπή χαιρετίζει την πολιτική συμφωνία για την ενίσχυση της προστασίας των τροφίμων και ποτών υψηλής ποιότητας
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή χαιρετίζει την πολιτική συμφωνία που επιτεύχθηκε σήμερα από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο για την επανεξέταση και την ενίσχυση του συστήματος γεωγραφικών ενδείξεων (ΓΕ) για τον οίνο, τα αλκοολούχα ποτά και τα γεωργικά προϊόντα. Ο νέος κανονισμός θα αυξήσει την αποδοχή των ΓΕ σε ολόκληρη την Ένωση και θα παράσχει υψηλότερο επίπεδο προστασίας, ιδίως στο διαδίκτυο. Αυτό θα συμβάλει στην περαιτέρω βελτίωση της ποιότητας των τροφίμων και στην ανάπτυξη προτύπων στην ΕΕ και θα διασφαλίσει ότι η πολιτιστική, γαστρονομική και τοπική κληρονομιά μας διατηρείται και πιστοποιείται ως αυθεντική τόσο εντός της ΕΕ όσο και σε ολόκληρο τον κόσμο.
Ο νέος κανονισμός σχετικά με τις γεωγραφικές ενδείξεις της ΕΕ για τον οίνο, τα αλκοολούχα ποτά και τα γεωργικά προϊόντα θα ενισχύσει και θα βελτιώσει το υφιστάμενο σύστημα ΓΕ με τους εξής τρόπους:
- θα θεσπίσει ενιαίο νομικό πλαίσιο και συντομευμένη, απλουστευμένη διαδικασία καταχώρισης: συγχωνεύονται διαφορετικοί κανόνες σχετικά με τις διαδικασίες ΓΕ και την προστασία για τους τρεις τομείς (τρόφιμα, οίνος και αλκοολούχα ποτά), με αποτέλεσμα μια ενιαία απλουστευμένη διαδικασία καταχώρισης ΓΕ για αιτούντες εντός και εκτός ΕΕ. Αυτό το απλούστερο νομικό πλαίσιο, με συντομότερους χρόνους καταχώρισης, αναμένεται να αυξήσει την ελκυστικότητα των προγραμμάτων για τους παραγωγούς, ιδίως σε χώρες με λιγότερες ΓΕ·
- θα αυξήσει την προστασία των ΓΕ ως συνιστωσών παραμέτρων, και στο διαδίκτυο: οι νέοι κανόνες θα αυξήσουν την προστασία των ΓΕ που χρησιμοποιούνται ως συνιστώσες παράμετροι σε μεταποιημένα προϊόντα, καθώς και των προϊόντων ΓΕ που πωλούνται στο διαδίκτυο. Ο νέος κανονισμός θα προστατεύει επίσης τις ονομασίες ΓΕ στο σύστημα ονομάτων τομέα, υποχρεώνοντας τα κράτη μέλη να αποκλείουν από την επικράτειά τους ονόματα τομέα που ενδέχεται να παραβιάζουν μια ονομασία ΓΕ·
- θα αναγνωρίσει τις βιώσιμες πρακτικές: οι παραγωγοί θα είναι σε θέση να αναδεικνύουν τις δράσεις τους όσον αφορά την περιβαλλοντική, οικονομική ή κοινωνική βιωσιμότητα, συμπεριλαμβανομένης της καλής διαβίωσης των ζώων. Το κείμενο που συμφωνήθηκε από τους συννομοθέτες παραθέτει έναν μη εξαντλητικό κατάλογο των πρακτικών βιωσιμότητας ως κίνητρο για τους παραγωγούς. Αυτό θα συμβάλει στην καλύτερη προστασία των φυσικών πόρων και των αγροτικών οικονομιών, στην εξασφάλιση τοπικών φυτικών ποικιλιών και φυλών ζώων, στη διατήρηση του τοπίου της περιοχής παραγωγής, καθώς και στη βελτίωση της καλής διαβίωσης των ζώων. Μια ομάδα παραγωγών μπορεί να αποφασίσει να καταστήσει ορισμένες βιώσιμες πρακτικές υποχρεωτικές για τα προϊόντα τους. Στην περίπτωση αυτή, οι εν λόγω πρακτικές θα πρέπει να αναγράφονται στις προδιαγραφές του προϊόντος. Σε εθελοντική βάση, οι παραγωγοί μπορούν επίσης να συντάσσουν έκθεση βιωσιμότητας, η οποία θα δημοσιεύεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή·
- θα ενδυναμώσει τις ομάδες παραγωγών: τα νέα μέτρα θα θεσπίσουν ένα εθελοντικό σύστημα αναγνωρισμένων ομάδων παραγωγών ΓΕ, το οποίο θα συσταθεί από τα κράτη μέλη. Προκειμένου να αυξηθεί η ελκυστικότητα του συστήματος, οι εν λόγω ομάδες θα έχουν την εξουσία να διαχειρίζονται, να επιβάλλουν και να αναπτύσσουν τις ΓΕ τους για να ενισχύσουν τη θέση τους στην αξιακή αλυσίδα.
Η επιβολή της νομοθεσίας για τις ΓΕ παραμένει αρμοδιότητα των κρατών μελών. Περιλαμβάνει τον έλεγχο της ορθής χρήσης των καταχωρισμένων όρων και την καταπολέμηση της δόλιας παραγωγής, πώλησης και χρήσης ΓΕ. Η Επιτροπή παραμένει υπεύθυνη για την καταχώριση, την τροποποίηση και την ακύρωση όλων των καταχωρίσεων. Η πολιτική συμφωνία που επιτεύχθηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο και την Επιτροπή υπόκειται πλέον σε επίσημη έγκριση από τους συννομοθέτες.
Ιστορικό
Οι γεωγραφικές ενδείξεις προστατεύουν τις ονομασίες προϊόντων που προέρχονται από συγκεκριμένες περιοχές και έχουν ειδικά χαρακτηριστικά, ιδιότητες ή φήμη, από την αντιγραφή ή την απάτη και πιστοποιούν ότι έχουν παραχθεί σύμφωνα με υψηλά πρότυπα στην περιοχή καταγωγής τους. Κατά την πιο πρόσφατη μελέτη για τις ΓΕ διαπιστώθηκε ότι η αξία πώλησης ενός προϊόντος με προστατευόμενη ονομασία είναι κατά μέσο όρο διπλάσια από την αξία πώλησης παρόμοιων προϊόντων χωρίς πιστοποίηση. Εκτός από την ανάδειξη της γαστρονομικής τεχνογνωσίας της ΕΕ, οι γεωγραφικές ενδείξεις αποφέρουν σαφή οφέλη στην αγροτική οικονομία.
Από αξιολόγηση που δημοσιεύτηκε τον Δεκέμβριο του 2021 προέκυψε ότι το υφιστάμενο πλαίσιο είναι αποτελεσματικό και παρέχει σαφή ενωσιακή προστιθέμενη αξία. Ωστόσο, εντοπίστηκαν ορισμένοι περιορισμοί, όπως οι πολύπλοκες νομικές δομές και οι χρονοβόρες διαδικασίες καταχώρισης, η θέση των παραγωγών στην αξιακή αλυσίδα, καθώς και το χαμηλό επίπεδο επιβολής της νομοθεσίας. Επισημάνθηκε επίσης ότι η περιβαλλοντική βιωσιμότητα και η καλή διαβίωση των ζώων θα μπορούσαν να ενσωματωθούν περαιτέρω.
Η πρόταση κανονισμού της Επιτροπής σχετικά με τις γεωγραφικές ενδείξεις της ΕΕ για τον οίνο, τα αλκοολούχα ποτά και τα γεωργικά προϊόντα εγκρίθηκε στις 31 Μαρτίου 2022, μετά από ευρεία διαδικασία διαβούλευσης. Τον Οκτώβριο του 2020 δημοσιεύθηκε η αρχική εκτίμηση επιπτώσεων, την οποία ακολούθησε δημόσια διαβούλευση, καθώς και στοχευμένες διαβουλεύσεις με τα κράτη μέλη και τους σχετικούς οργανισμούς του τομέα.
Την 1η Οκτωβρίου 2023 καταχωρίστηκαν 3.552 ονομασίες: 1.656 ονομασίες οίνων, 1.634 ονομασίες τροφίμων και γεωργικών τροφίμων και 262 αλκοολούχα ποτά. Τον Φεβρουάριο του 2023 η Επιτροπή καταχώρισε την 3.500ή γεωγραφική ένδειξη. Διάσημες γεωγραφικές ενδείξεις είναι, για παράδειγμα, οι εξής: Bayerisches Bier, Champagne, Irish Whiskey, Kalamata olives (Ελιές Καλαμών), Parmigiano Reggiano, Polish Vodka, Queso Manchego, Roquefort. Οι ονομασίες των προϊόντων που έχουν καταχωριστεί ως ΓΕ προστατεύονται νομικά από την απομίμηση, την κατάχρηση και την επίκληση ΓΕ εντός της ΕΕ και σε τρίτες χώρες όπου έχει υπογραφεί ειδική συμφωνία προστασίας. Η νέα πράξη του διακανονισμού της Χάγης που αφορά τις γεωγραφικές ενδείξεις αντιπροσωπεύει ένα πρόσθετο, πολυμερές πλαίσιο για την προστασία τους.
Περισσότερες πληροφορίες
Προστασία των τοπικών τροφίμων και ποτών: 3 500 καταχωρισμένες γεωγραφικές ενδείξεις
Λίγα λόγια για τα συστήματα ποιότητας
eAmbrosia — το μητρώο γεωγραφικών ενδείξεων της ΕΕ
Δηλώσεις
Οι γεωγραφικές ενδείξεις αποτελούν μία από τις μεγάλες επιτυχίες μας στον αγροδιατροφικό τομέα της ΕΕ. Διατηρούν τη μοναδική κληρονομιά και τις παραδόσεις μας και στηρίζουν τη δημιουργία θέσεων εργασίας στην ύπαιθρο: η αξία ενός προϊόντος με προστατευόμενη ονομασία είναι κατά μέσο όρο διπλάσια από την αξία παρόμοιων προϊόντων χωρίς πιστοποίηση. Η ενίσχυση του συστήματος ΓΕ θα είναι επωφελής για όλους τους παραγωγούς και τις περιφέρειές μας.
κ. Γιάνους Βοϊτσεχόφσκι, επίτροπος Γεωργίας – 24/10/2023
The European Commission is committed to personal data protection. Any personal data is processed in line with Regulation (EC) 2018/1725. All personal information processed by the Directorate-General for Communication / European Commission Representations is treated accordingly. If you do not work for a media organisation, you are welcome to contact the EU through Europe Direct in writing or by calling 00 800 6 7 8 9 10 11.
Athanasios ATHANASIOU
Press Officer / Political Reporter
European Commission
Representation in Cyprus
EU House, 30 Vyronos Avenue, 1096 Nicosia
Tel: +357 22 81 75 76 Mob: +357 99 363753
Twitter: @aathans
