Υπάρχει ταλέντο στην Ευρώπη. Ωστόσο, το ταλέντο πρέπει να καλλιεργηθεί, ιδίως καθώς η ΕΕ διανύει σημαντική δημογραφική μετάβαση. Αυτό είναι ακόμη πιο αναγκαίο στις περιφέρειες που πλήττονται από συρρικνούμενο εργατικό δυναμικό και χαμηλό ποσοστό αποφοίτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, καθώς και σε περιφέρειες που πλήττονται από τη φυγή των νέων.
Η μετάβαση αυτή, εάν δεν αντιμετωπιστεί, θα προκαλέσει νέες και αυξανόμενες εδαφικές ανισότητες, καθώς οι περιφέρειες «γερνούν» και υστερούν ως προς τον αριθμό και τις δεξιότητες του εργατικού δυναμικού τους. Μπορεί να αλλάξει τα δημογραφικά τοπία της Ευρώπης πλήττοντας την ανθεκτικότητα και την ανταγωνιστικότητα της ΕΕ.
Η διασφάλιση ότι οι περιφέρειες που είναι αντιμέτωπες με μια τελμάτωση ανάπτυξης ταλέντων θα γίνουν πιο ανθεκτικές και ελκυστικές είναι ζωτικής σημασίας για τη δέσμευση της ΕΕ να μην μείνει κανένα άτομο και κανένας τόπος στο περιθώριο.
Γι’ αυτό η Επιτροπή εγκαινιάζει τον μηχανισμό ενίσχυσης ταλέντων. Ο μηχανισμός αυτός θα στηρίξει τις περιφέρειες της ΕΕ που πλήττονται από την ταχεία μείωση του πληθυσμού σε ηλικία εργασίας όσον αφορά την κατάρτιση, τη διατήρηση και την προσέλκυση των ατόμων, των δεξιοτήτων και των ικανοτήτων που απαιτούνται για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της δημογραφικής μετάβασης.
Ο μηχανισμός παρουσιάζεται στη σημερινή ανακοίνωση με τίτλο «Αξιοποίηση των ταλέντων στις περιφέρειες της Ευρώπης» και αποτελεί την πρώτη βασική πρωτοβουλία του 2023 που συμβάλει στο Ευρωπαϊκό Έτος Δεξιοτήτων, όπως προτείνεται από την Επιτροπή, το οποίο έχει ως στόχο να δώσει νέα ώθηση στην απόκτηση και την αναβάθμιση των δεξιοτήτων. Η ανακοίνωση προσφέρει εξατομικευμένες, τοποκεντρικές και πολυδιάστατες λύσεις, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης των υφιστάμενων κονδυλίων και πρωτοβουλιών της ΕΕ για τη στήριξη των περιφερειών που πλήττονται περισσότερο από τη συνεχιζόμενη δημογραφική μετάβαση και τις παράπλευρες επιπτώσεις της, καθώς και για την πρόληψη της εμφάνισης νέων και αυξημένων εδαφικών ανισοτήτων στην ΕΕ.
Η Επιτροπή εκδίδει επίσης σήμερα την έκθεσή της του 2023 σχετικά με τον αντίκτυπο της δημογραφικής αλλαγής, η οποία επικαιροποιεί και αναπτύσσει τη δημογραφική έκθεση του 2020. Επανεξετάζει τις δημογραφικές τάσεις και τις επιπτώσεις που είχαν προσδιοριστεί υπό το πρίσμα των πρόσφατων εξελίξεων, όπως το Brexit, η νόσος COVID-19 ή η στρατιωτική επίθεση της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας. Στην έκθεση τονίζεται ότι για να διασφαλιστεί η μελλοντική ευημερία και ευμάρεια στην ΕΕ, είναι ζωτικής σημασίας να αντιμετωπιστούν οι προκλήσεις που δημιουργεί η δημογραφική μετάβαση. Οι προκλήσεις αυτές περιλαμβάνουν τη γήρανση και τη μείωση του πληθυσμού, τη συρρίκνωση του πληθυσμού σε ηλικία εργασίας, αλλά και την αύξηση των εδαφικών ανισοτήτων, συμπεριλαμβανομένου του αυξανόμενου χάσματος μεταξύ αστικών και αγροτικών περιοχών. Η έκθεση εξετάζει αν και με ποιον τρόπο οι καθιερωμένες δημογραφικές τάσεις επιταχύνονται ή διαταράσσονται, και πότε προκύπτουν, καθώς και αν οι διαταραχές έχουν μεταβατικό χαρακτήρα ή διαρκή αντίκτυπο στη δημογραφική αλλαγή.
Το «τέλμα ανάπτυξης ταλέντων» σε ορισμένες περιφέρειες της ΕΕ
Τα κράτη μέλη της ΕΕ αντιμετωπίζουν απότομη μείωση του πληθυσμού τους σε ηλικία εργασίας. Ο πληθυσμός αυτός μειώθηκε κατά 3,5 εκατ. άτομα από το 2015 έως το 2020 και αναμένεται να μειωθεί περαιτέρω κατά 35 εκατ. άτομα έως το 2050.
82 περιφέρειες σε 16 κράτη μέλη (που αντιπροσωπεύουν σχεδόν το 30 % του πληθυσμού της ΕΕ) πλήττονται σοβαρά από την εν λόγω μείωση του πληθυσμού σε ηλικία εργασίας, το χαμηλό ποσοστό αποφοίτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης ή την αρνητική κινητικότητα του πληθυσμού τους ηλικίας 15-39 ετών. Οι περιφέρειες αυτές πλήττονται από συγκεκριμένες διαρθρωτικές προκλήσεις, όπως ανεπάρκειες στην αγορά εργασίας, την εκπαίδευση, την κατάρτιση και τα συστήματα εκπαίδευσης ενηλίκων, χαμηλές επιδόσεις στους τομείς της καινοτομίας, της δημόσιας διακυβέρνησης ή της ανάπτυξης επιχειρήσεων, και χαμηλή πρόσβαση σε υπηρεσίες. Αντιμετωπίζοντας αυτές τις προκλήσεις, οι περιφέρειες θα μπορούσαν να προσελκύσουν περισσότερο ειδικευμένο εργατικό δυναμικό. Αρκετές από αυτές τις περιφέρειες βρίσκονται ήδη σε ένα «τέλμα ανάπτυξης ταλέντων», ενώ οι υπόλοιπες θα έρθουν αντιμέτωπες με τον κίνδυνο αυτό στο εγγύς μέλλον. Η κατάσταση αυτή, εάν δεν αντιμετωπιστεί, θα απειλήσει τη μακροπρόθεσμη ευημερία της ΕΕ.
Ένας νέος μηχανισμός της ΕΕ: ο «μηχανισμός ενίσχυσης ταλέντων»
Η Επιτροπή θα αναπτύξει τον μηχανισμό ενίσχυσης ταλέντων με βάση 8 πυλώνες:
- Νέο πιλοτικό έργο που θα δρομολογηθεί το 2023 για να βοηθήσει τις περιφέρειες που αντιμετωπίζουν τελμάτωση ανάπτυξης ταλέντων να εκπονήσουν, να εδραιώσουν, να αναπτύξουν και να εφαρμόσουν εξατομικευμένες και ολοκληρωμένες στρατηγικές και να προσδιορίσουν σχετικά έργα για την κατάρτιση, την προσέλκυση και τη διατήρηση ειδικευμένου εργατικού δυναμικού. Θα παρασχεθεί στήριξη σε περιφέρειες που θα επιλεγούν για την πιλοτική εφαρμογή βάσει ανοικτής πρόσκλησης.
- Μια νέα πρωτοβουλία με τίτλο «Έξυπνη προσαρμογή των περιφερειών στη δημογραφική μετάβαση» θα ξεκινήσει το 2023 για να βοηθήσει τις περιφέρειες με υψηλότερα ποσοστά εξόδου των νέων να προσαρμοστούν στη δημογραφική μετάβαση και να επενδύσουν στην ανάπτυξη ταλέντων μέσω εξατομικευμένων τοποκεντρικών πολιτικών. Οι επωφελούμενες περιφέρειες θα επιλεγούν βάσει ανοικτής πρόσκλησης.
- Το Μέσο Τεχνικής Υποστήριξης (TSI) θα στηρίξει τα κράτη μέλη, κατόπιν αιτήματος στο πλαίσιο της πρόσκλησης υποβολής προτάσεων του TSI 2023, με μεταρρυθμίσεις σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο, οι οποίες είναι αναγκαίες για την αντιμετώπιση της συρρίκνωσης του πληθυσμού σε ηλικία εργασίας, της έλλειψης δεξιοτήτων και για την ανταπόκριση στις ανάγκες της τοπικής αγοράς.
- Τα προγράμματα πολιτικής συνοχής και οι διαπεριφερειακές επενδύσεις στην καινοτομία θα προωθήσουν την καινοτομία και τις ευκαιρίες για θέσεις εργασίας υψηλής ειδίκευσης και, ως εκ τούτου, θα συμβάλουν στη βελτίωση των δυνατοτήτων διατήρησης και προσέλκυσης ταλαντούχων ατόμων στις περιφέρειες αυτές.
- Μια νέα πρόσκληση για καινοτόμες δράσεις θα δρομολογηθεί στο πλαίσιο της «Ευρωπαϊκής Αστικής Πρωτοβουλίας» με στόχο τη δοκιμή τοποκεντρικών λύσεων που προτείνονται από πόλεις σε κατάσταση συρρίκνωσης για την αντιμετώπιση των προκλήσεων της ανάπτυξης, διατήρησης ή προσέλκυσης ειδικευμένου εργατικού δυναμικού.
- Οι πρωτοβουλίες της ΕΕ που στηρίζουν την ανάπτυξη ταλέντων θα παρατίθενται σε ειδική ιστοσελίδα. Αυτό θα διευκολύνει την πρόσβαση των ενδιαφερόμενων περιφερειών σε πληροφορίες σχετικά με τις ενωσιακές πολιτικές σε τομείς όπως η έρευνα και η καινοτομία, η κατάρτιση, η εκπαίδευση και η κινητικότητα των νέων.
- Ανταλλαγή εμπειριών και διάδοση ορθών πρακτικών: οι περιφέρειες θα έχουν τη δυνατότητα να συγκροτήσουν θεματικές και περιφερειακές ομάδες εργασίας για την αντιμετώπιση συγκεκριμένων επαγγελματικών ή εδαφικών προκλήσεων.
- Οι αναλυτικές γνώσεις που απαιτούνται για την υποστήριξη και τη διευκόλυνση τεκμηριωμένων πολιτικών για την περιφερειακή ανάπτυξη και τη μετανάστευση θα αναπτυχθούν περαιτέρω.
Αξιοποίηση ταλέντων μέσω υφιστάμενων κονδυλίων και πρωτοβουλιών της ΕΕ
Η ανακοίνωση υπογραμμίζει επίσης τον τρόπο με τον οποίο τα υφιστάμενα μέσα και οι πολιτικές της ΕΕ μπορούν να στηρίξουν την οικονομική αναζωογόνηση και την ανάπτυξη των κατάλληλων δεξιοτήτων για την προσέλκυση δραστηριοτήτων υψηλού δυναμικού στις πληγείσες περιφέρειες, μεταξύ άλλων μέσω της καθοδήγησης του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου. Μεταξύ αυτών είναι το νέο ευρωπαϊκό θεματολόγιο καινοτομίας που περιλαμβάνει την πρωτοβουλία για ταλέντα στον τομέα της υπερπροηγμένης τεχνολογίας, μια συγκεκριμένη εμβληματική πρωτοβουλία για την αντιμετώπιση του χάσματος ταλέντων στους τομείς υπερπροηγμένης τεχνολογίας με την ενσωμάτωση όλων των περιφερειών της Ευρώπης.
Η ανακοίνωση τονίζει επίσης τον τρόπο με τον οποίο η πολιτική συνοχής βοηθά και θα συνεχίσει να βοηθά τις εν λόγω περιφέρειες να διαφοροποιήσουν την οικονομία τους, να αναβαθμίσουν την προσβασιμότητα στις υπηρεσίες, να ενισχύσουν την αποτελεσματικότητα της δημόσιας διοίκησης και να διασφαλίσουν τη συμμετοχή των περιφερειακών και τοπικών αρχών μέσω ειδικών τοποκεντρικών στρατηγικών.
Τέλος, παρέχει πολλά παραδείγματα εθνικών και περιφερειακών πρωτοβουλιών και βέλτιστων πρακτικών που αντιμετωπίζουν αποτελεσματικά τις διαρθρωτικές προκλήσεις σε τοπικό πλαίσιο, ενισχύοντας την ελκυστικότητα των περιφερειών για τα ταλαντούχα άτομα. Για τη διευκόλυνση της αμοιβαίας μάθησης, η Επιτροπή εξακολουθεί να συνεργάζεται με τις εθνικές αρχές για τη χαρτογράφηση των σοβαρότερων δημογραφικών προκλήσεων που αυτές έχουν εντοπίσει, καθώς και παραδείγματα πολιτικών και έργων που αποσκοπούν στη διαχείριση των επιπτώσεων της δημογραφικής αλλαγής.
Επόμενα βήματα
Η Επιτροπή θα υποβάλλει τακτικά εκθέσεις σχετικά με την εφαρμογή της παρούσας ανακοίνωσης.
Ιστορικό
Η αντιμετώπιση της δημογραφικής αλλαγής είναι το κλειδί για την οικοδόμηση μιας δικαιότερης και ανθεκτικότερης κοινωνίας. Δεδομένου ότι η συνεχιζόμενη δημογραφική μετάβαση επηρεάζει διάφορους τομείς πολιτικής, απαιτεί από τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής να συμμετέχουν σε πολύπλοκο συντονισμό με τη συμμετοχή όλων των σχετικών φορέων σε ενωσιακό, εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο. Μολονότι οι περισσότεροι από τους μοχλούς πολιτικής για την αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων παραμένουν σε εθνικό επίπεδο, η Επιτροπή λαμβάνει υπόψη, στις προτάσεις πολιτικής της, τις επιπτώσεις και τον αντίκτυπο της δημογραφικής αλλαγής.
Η Επιτροπή ενέκρινε ήδη την έκθεση σχετικά με τον αντίκτυπο της δημογραφικής αλλαγής στην Ευρώπη το 2020, η οποία άνοιξε τον δρόμο για περαιτέρω πρωτοβουλίες το 2021 με την υιοθέτηση της Πράσινης Βίβλου για τη γήρανση και του μακροπρόθεσμου οράματος για τις αγροτικές περιοχές της ΕΕ με ορίζοντα το 2040.
Μεταξύ των πλέον πρόσφατων πρωτοβουλιών σε επίπεδο ΕΕ που στηρίζουν τα κράτη μέλη στην αντιμετώπιση των δημογραφικών αλλαγών σε διάφορους τομείς και κλάδους είναι η ευρωπαϊκή στρατηγική για τη φροντίδα με τις συστάσεις του Συμβουλίου σχετικά με την πρόσβαση σε οικονομικά προσιτή και υψηλής ποιότητας μακροχρόνια φροντίδα και την προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα, την ολοκληρωμένη στρατηγική της ΕΕ για τα δικαιώματα του παιδιού και την ευρωπαϊκή εγγύηση για τα παιδιά, τη δέσμη μέτρων για τη στήριξη της απασχόλησης των νέων, τη σύσταση της Επιτροπής σχετικά με την αποτελεσματική ενεργό στήριξη της απασχόλησης, τη σύσταση του Συμβουλίου σχετικά με τη διασφάλιση δίκαιης μετάβασης προς την κλιματική ουδετερότητα, τη δέσμη μέτρων για την απασχόληση των ατόμων με αναπηρία και την πρόσφατη πρόταση να ανακηρυχθεί το 2023 Ευρωπαϊκό Έτος Δεξιοτήτων, καθώς και την ανακοίνωση για την αξιοποίηση των ταλέντων στις περιφέρειες της Ευρώπης που εγκρίθηκε σήμερα.
Περισσότερες πληροφορίες
Ανακοίνωση σχετικά με την αξιοποίηση ταλέντων στις περιφέρειες της Ευρώπης
Έκθεση σχετικά με τις επιπτώσεις της δημογραφικής αλλαγής – σε ένα μεταβαλλόμενο περιβάλλον
Ενημερωτικό δελτίο σχετικά με την αξιοποίηση ταλέντων στις περιφέρειες της Ευρώπης
Ο αντίκτυπος της δημογραφικής αλλαγής στην Ευρώπη
Διερεύνηση των περιφερειακών δημογραφικών τάσεων της ΕΕ
Πλατφόρμα ανοικτών δεδομένων για τη συνοχή
Quote(s)
Η ελεύθερη κυκλοφορία είναι ένα από τα πολυτιμότερα επιτεύγματα της ΕΕ. Για να συμπληρωθεί, πρέπει να διασφαλίσουμε ότι οι περιφέρειες που αντιμετωπίζουν συρρίκνωση του πληθυσμού τους και, ως εκ τούτου, μια τελμάτωση ανάπτυξης ταλέντων, διαθέτουν τα μέσα για να προσελκύσουν και να αξιοποιήσουν τους καρπούς των επενδύσεών τους. Η δημογραφική αλλαγή μπορεί να αποτελέσει ευκαιρία για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας σε όλα τα εδάφη της ΕΕ.
κ. Ντούμπραβκα Σούιτσα, αντιπρόεδρος για θέματα Δημοκρατίας και Δημογραφίας – 17/01/2023
Το τέλμα ανάπτυξης ταλέντων είναι από τα πιο ανησυχητικά αναπτυξιακά τέλματα, καθώς στερεί από τις περιφέρειές μας το καλύτερο και λαμπρότερο εργατικό δυναμικό τους. Η πολιτική συνοχής με την τοποκεντρική της προσέγγιση μπορεί να λειτουργήσει ως καταλύτης για να βοηθήσει τις περιφέρειες να διατηρήσουν, να αναπτύξουν και να προσελκύσουν ταλέντα. Αυτό αποτελεί προϋπόθεση για την αποφυγή αυξημένων εδαφικών ανισοτήτων σε ολόκληρη την ΕΕ.
κ. Ελίζα Φερέιρα, επίτροπος Συνοχής και Μεταρρυθμίσεων – 17/01/2023
Στόχος του Ευρωπαϊκού Έτους Δεξιοτήτων είναι η προώθηση μιας νοοτροπίας επανειδίκευσης και αναβάθμισης των δεξιοτήτων στο πλαίσιο της ταχέως εξελισσόμενης αγοράς εργασίας. Θέλουμε να ενισχύσουμε την ανταγωνιστικότητα των ευρωπαϊκών εταιρειών και να αξιοποιήσουμε πλήρως το δυναμικό του ψηφιακού και πράσινου μετασχηματισμού με δίκαιο και χωρίς αποκλεισμούς τρόπο. Πρόκειται για μια καλή ευκαιρία για τις περιφέρειες που αντιμετωπίζουν δυσκολίες όσον αφορά την προσέλκυση ή τη διατήρηση ειδικευμένου εργατικού δυναμικού, ώστε να προσδιορίσουν τις παραμέτρους που εμποδίζουν τις επιχειρήσεις και το εργατικό δυναμικό τους να στραφούν σε πιο παραγωγικούς και μελλοντοστρεφείς τομείς. Ο νέος ειδικός μηχανισμός για την ενίσχυση ταλέντων στις περιφέρειες μπορεί να προσφέρει σημαντική στήριξη προς αυτή την κατεύθυνση.
κ. Νικολά Σμιτ, επίτροπος Απασχόλησης και Κοινωνικών Δικαιωμάτων – 17/01/2023
Ο ακρογωνιαίος λίθος των αρχών της ΕΕ είναι η διασφάλιση ότι όλοι οι Ευρωπαίοι έχουν τις ίδιες δυνατότητες, ανεξάρτητα από την περιοχή στην οποία γεννήθηκαν. Η καινοτομία και η εκπαίδευση διαδραματίζουν καίριο ρόλο στη διασφάλιση ότι όλες οι περιφέρειες της ΕΕ, ιδίως οι αγροτικές, διαθέτουν ένα υποστηρικτικό οικοσύστημα καινοτομίας και μια δεξαμενή ταλέντων που είναι καλά προετοιμασμένη για τη μελλοντική τους ανταγωνιστικότητα και ευημερία.
κ. Μαρίγια Γκαμπριέλ, επίτροπος Καινοτομίας, Έρευνας, Πολιτισμού, Εκπαίδευσης και Νεολαίας – 17/01/2023
pdf σε εκτυπώσιμη μορφή
Αξιοποίηση ταλέντων στην Ευρώπη: νέα ώθηση για τις περιφέρειες της ΕΕ
ελληνικά (61.889 kB – PDF)
Αρμόδιοι επικοινωνίας με τα ΜΜΕ
· Stefan DE KEERSMAECKER
Τηλέφωνο
+32 2 298 46 80
Ηλεκτρονική διεύθυνση
stefan.de-keersmaecker@ec.europa.eu
· Veronica FAVALLI
Τηλέφωνο
+32 2 298 72 69
Ηλεκτρονική διεύθυνση
H Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεσμεύεται στην προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα. Όλα τα προσωπικά δεδομένα υπόκεινται επεξεργασίας συμφώνως προς τον Κανονισμό (EC) αριθ. 2018/1725. Όλα τα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα που επεξεργάζεται η Γενική Διεύθυνση Επικοινωνίας/Αντιπροσωπείες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής τυγχάνουν ανάλογης διαχείρισης.
Athanasios ATHANASIOU
Press Officer / Political Reporter
European Commission
Representation in Cyprus
EU House, 30 Vyronos Avenue, 1096 Nicosia
Tel: +357 22 81 75 76 Mob: +357 99 363753
Twitter: @aathans
