Οικονομικές και νομισματικές υποθέσεις / Οικονομική και νομισματική ένωση
Τρία νομοσχέδια που θα διασφαλίσουν ότι οι τράπεζες – και όχι οι φορολογούμενοι – θα επωμίζονται την ευθύνη τής εκάστοτε αποτυχίας τους αντί να στηρίζονται στους πολίτες για τη διάσωσή τους ενέκρινε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο την Τρίτη. Τα δύο εξ αυτών άπτονται της εξυγίανσης των τραπεζών και το τρίτο του συστήματος εγγύησης των καταθέσεων κάτω των 100.000 ευρώ. Με τα νέα μέτρα ολοκληρώνεται το ενιαίο σύστημα εποπτείας των τραπεζών και η ΕΕ οδηγείται στο δρόμο της τραπεζικής ένωσης.
Στη διάρκεια των συνομιλιών με το Συμβούλιο, η διαπραγματευτική ομάδα του Κοινοβουλίου της οποίας ηγήθηκε η Elisa Ferreira (Σοσιαλιστές, Πορτογαλία) κατάφερε να κάνουν οι υπουργοί Οικονομικών σημαντικές παραχωρήσεις, ιδίως όσον αφορά τους κανόνες για την ίδρυση του ενιαίου συστήματος εποπτείας των τραπεζώνκαι του σχετικού ταμείου εξυγίανσης ύψους 55 δισ. ευρώ. Χάρη στις παραχωρήσεις αυτές, μειώνονται τα περιθώρια για πολιτικά παιχνίδια που θα μπορούσαν να παρεμποδίζουν τη δράση κατά των τραπεζών και διασφαλίζεται ότι το ταμείο εξυγίανσης θα μπορεί να ενεργοποιείται πιο γρήγορα και να χρησιμοποιείται με πιο δίκαιο τρόπο.
Των εργασιών επί της οδηγίας σχετικά με την ανάκαμψη και την εξυγίανση των τραπεζών ηγήθηκε ο Gunnar Hökmark (ΕΛΚ, Σουηδία). Σύμφωνα με το νομοσχέδιο, η οποιαδήποτε χρήση του δημοσίου χρήματος θα πρέπει να υπόκειται σε πολύ αυστηρές διαδικασίες.
Το νομοσχέδιο σχετικά με το σύστημα εγγύησης των καταθέσεων, που εισηγήθηκε ο Peter Simon (Σοσιαλιστές, Γερμανία), θα διασφαλίσει ότι οι καταθέτες θα λαμβάνουν τα χρήματά τους πίσω πολύ πιο γρήγορα σε περίπτωση αδυναμίας μιας τράπεζας να τους αποζημιώσει η ίδια. Περιλαμβάνει επίσης την υποχρέωση των τραπεζών να τροφοδοτούν τα συστήματα εγγύησης με πραγματικό χρήμα, όχι απλώς δεσμεύσεις.
Μπορείτε να αποκτήσετε περισσότερες λεπτομέρειες σχετικά με τα θέματα που αναφέρονται αναλυτικότερα παρακάτω στο εξής ενημερωτικό σημείωμα (στα αγγλικά).
Να μην μετατίθενται οι απώλειες των τραπεζών στους πολίτες
Κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης, οι απώλειες πολλών τραπεζών μετατέθηκαν στους φορολογούμενους, αφήνοντας την περιουσία των ίδιων των τραπεζών σχεδόν άθικτη. Με τους κανόνες σχετικά με την «εξυγίανση των τραπεζών» θα διασφαλισθεί ότι οι κύριοι δικαιούχοι μιας τράπεζας (μέτοχοι και ομολογιούχοι) θα είναι οι πρώτοι που θα υποστούν τις απώλειες, αν η εν λόγω τράπεζα αντιμετωπίσει προβλήματα (βλ. παραδείγματα στο ενημερωτικό σημείωμα).
Σύμφωνα με τα δύο νομοσχέδια, οι τράπεζες οφείλουν, επίσης, να τροφοδοτούν τα αποθεματικά κεφάλαια στα οποία θα πρέπει να καταφεύγουν (πριν από τα χρήματα των φορολογουμένων), σε περίπτωση περαιτέρω απωλειών. Οι χώρες που συμμετέχουν στην τραπεζική ένωση θα μοιραστούν το ταμείο εξυγίανσης των τραπεζών ύψους 55 δισ. ευρώ, το οποίο θα πρέπει να δημιουργηθεί σταδιακά σε διάρκεια άνω των 8 ετών. Οι χώρες εκτός τραπεζικής ένωσης θα πρέπει να δημιουργήσουν ένα δικό τους ταμείο ύψους έως 1% των καλυπτόμενων καταθέσεων, μέσα σε 10 χρόνια.
Λιγότερες πολιτικές παρεμβάσεις για χαμηλότερο κόστος
Οι βουλευτές υποστηρίζουν εδώ και καιρό ότι, όταν μια τράπεζα αντιμετωπίζει προβλήματα, οι αποφάσεις για τη λήψη δράσης θα πρέπει να λαμβάνονται βάσει τεχνικών στοιχείων. Ορισμένα κράτη μέλη ήθελαν, ωστόσο, να έχουν τα υπουργεία Οικονομικών καθοριστικό ρόλο στη λήψη αποφάσεων σχετικά με το χειρισμό συγκεκριμένων περιπτώσεων που εμπίπτουν στο πλαίσιο του ενιαίου μηχανισμού εξυγίανσης. Ο τελικός συμβιβασμός που επετεύχθη μεταξύ Κοινοβουλίου και Συμβουλίου περιορίζει σημαντικά την επιρροή των υπουργών και την πολιτική πίεση που μπορούν να ασκήσουν προκειμένου να διασφαλισθεί ότι η δράση θα είναι πιο δίκαιη και ταχύτερη και το κόστος για την επίλυση των τραπεζικών προβλημάτων χαμηλότερο.
Καλύτερη προστασία των καταθετών
Με την επικαιροποίηση του συστήματος εγγύησης των καταθέσεων, οι χώρες της ΕΕ θα υποχρεώνονται να δημιουργήσουν δικά τους, χρηματοδοτούμενα από τις τράπεζες συστήματα για την αποζημίωση των καταθέσεων κάτω των 100.000 ευρώ, σε περίπτωση αδυναμίας μιας τράπεζας να αποζημιώσει η ίδια τους φορολογούμενους. Με τον τρόπο αυτό θα διασφαλίζεται ότι δεν θα επωμίζονται οι φορολογούμενοι το κόστος της εγγύησης αυτών των καταθέσεων.
Οι ευρωβουλευτές διασφάλισαν, επίσης, ότι οι καταθέτες θα λαμβάνουν τα χρήματά τους πιο γρήγορα. Το συνολικό ποσό των εγγυημένων καταθέσεών τους θα είναι διαθέσιμο εντός 7 εργάσιμων ημερών, και μια «πληρωμή έκτακτης ανάγκης» – το ποσό της οποίας θα αποφασίσει το κάθε κράτος μέλος- εντός πέντε εργάσιμων ημερών (για την κάλυψη των εξόδων διαβίωσής τους).
Τα μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου εισήγαγαν επίσης μια ρήτρα για την προστασία των προσωρινά υψηλών καταθέσεων. Αν ένας λογαριασμός περιλαμβάνει προσωρινά πάνω από 100.000 ευρώ, πχ. λόγω της πώλησης ενός σπιτιού, το σύνολο ή μέρος του υψηλότερου αυτού ποσού θα προστατεύεται για τουλάχιστον 3 μήνες.
