Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε, βάσει των κανόνων της ΕΕ, τα μέτρα της Κύπρου για τη διευκόλυνση της εκκαθάρισης της Συνεργατικής Κυπριακής Τράπεζας (ΣΚΤ) βάσει εθνικής νομοθεσίας. Τα μέτρα αυτά αφορούν την πώληση ορισμένων περιουσιακών στοιχείων και καταθέσεων της ΣΚΤ στην Ελληνική Τράπεζα. Οι μη κυβερνητικές καταθέσεις θα εξακολουθήσουν να προστατεύονται πλήρως ανά πάσα στιγμή.

Με τη συναλλαγή αυτή θα απαλειφθούν μη εξυπηρετούμενα δάνεια ύψους περίπου 6 δισ. EUR από τον κυπριακό τραπεζικό τομέα και, κατά συνέπεια, θα βοηθηθεί η ανάκαμψή του. Η συναλλαγή υπόκειται σε τυπικές κανονιστικές επανεξετάσεις.

Τα μέτρα που εγκρίθηκαν σήμερα από την Επιτροπή είναι τα τελικά βήματα της διαδικασίας αναδιάρθρωσης της ΣΚΤ, η οποία κινήθηκε από τις κυπριακές αρχές τον Φεβρουάριο του 2014 και τροποποιήθηκε τον Δεκέμβριο του 2015. Αντίθετα με τις τότε προσδοκίες, η ΣΚΤ —το δεύτερο μεγαλύτερο πιστωτικό ίδρυμα στην Κύπρο— δεν μπόρεσε να αποκαταστήσει τη βιωσιμότητά της: δεν κατόρθωσε να ανακτήσει κάποιο μεγάλο χρηματικό ποσό από το πολύ σημαντικό χαρτοφυλάκιό της μη εξυπηρετούμενων δανείων, εν μέρει εξαιτίας κακής διακυβέρνησης της ίδιας της ΣΚΤ και εν μέρει εξαιτίας εμποδίων που δημιουργήθηκαν από το κυπριακό νομικό πλαίσιο για τη ρύθμιση μη εξυπηρετούμενων δανείων. Λόγω αυτών των δυσκολιών, η ΣΚΤ κίνησε διαδικασία πώλησης στις 19 Μαρτίου 2018, η οποία ωστόσο δεν προσέλκυσε προσφορές σε θετική τιμή. Όλες οι προσφορές πρότειναν αρνητική τιμή πώλησης, δηλαδή πώληση για την οποία απαιτείται πρόσθετη κρατική ενίσχυση.

Στις 17 Ιουνίου 2018, οι κυπριακές αρχές κοινοποίησαν στην Επιτροπή προς αξιολόγηση βάσει των κανόνων της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις τα σχέδιά τους για στήριξη της συντεταγμένης εκκαθάρισης της ΣΚΤ, συμπεριλαμβανομένης της πώλησης και της πλήρους ενσωμάτωσης ορισμένων περιουσιακών στοιχείων και καταθέσεων της ΣΚΤ σε μια άλλη κυπριακή τράπεζα, την Ελληνική Τράπεζα. Ειδικότερα, η Κύπρος προτίθεται να χορηγήσει περίπου 3,5 δισ. EUR στην ΣΚΤ (εκ των οποίων 2,5 δισ. EUR χορηγήθηκαν ήδη τον Απρίλιο του 2018) και να αντεγγυηθεί τις εγγυήσεις που παρασχέθηκαν από τη ΣΚΤ στην Ελληνική Τράπεζα στο πλαίσιο της πώλησης, συμπεριλαμβανομένου ενός εκτεταμένου καθεστώτος προστασίας περιουσιακών στοιχείων.

Δεδομένου ότι η αναδιάρθρωση της ΣΚΤ άρχισε βάσει της εθνικής νομοθεσίας πριν τεθούν σε ισχύ οι κανόνες της ΕΕ [συγκεκριμένα, η οδηγία για την ανάκαμψη και την εξυγίανση των τραπεζών (BRRD) και ο κανονισμός για τον Ενιαίο Μηχανισμό Εξυγίανσης (ΚΕΜΕ)], η διαδικασία εξακολουθεί να διέπεται από το κυπριακό εθνικό δίκαιο και η διαχείρισή της να εναπόκειται στις κυπριακές αρχές. Στο πλαίσιο αυτό, αν τα κράτη μέλη θεωρούν τη δημόσια στήριξη αναγκαία για να μετριασθούν οι συνέπειες της εξόδου μιας τράπεζας από την αγορά, εφαρμόζονται οι κανόνες της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις, και ειδικότερα η τραπεζική ανακοίνωση του 2013.

Η Επιτροπή κατέληξε σήμερα στο συμπέρασμα ότι τα κυπριακά μέτρα στήριξης συνιστούν ενίσχυση συμβατή με τους κανόνες της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις. Ειδικότερα, η δημόσια στήριξη θα χρηματοδοτήσει την ομαλή έξοδο της τράπεζας από την αγορά, μέσω της πώλησης και της πλήρους ενσωμάτωσης ορισμένων δραστηριοτήτων σε άλλο πιστωτικό ίδρυμα και την παύση των υπολοίπων δραστηριοτήτων της τράπεζας. Η εναπομένουσα οντότητα της ΣΚΤ θα επικεντρωθεί εξ ολοκλήρου στη διευθέτηση των υπολοίπων περιουσιακών της στοιχείων. Ως εκ τούτου, δεν θα ασκεί νέες επιχειρηματικές δραστηριότητες, οπότε θα περιοριστούν πιθανές στρεβλώσεις του ανταγωνισμού που απορρέουν από την ενίσχυση.

Η Επιτροπή μπόρεσε να λάβει αυτήν την απόφαση με βάση, επίσης, τις σημαντικές δεσμεύσεις που ανέλαβε η Κύπρος να μεταρρυθμίσει το εσωτερικό της νομικό και δικαστικό πλαίσιο. Οι μεταρρυθμίσεις αυτές θα στηρίξουν τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα της Ελληνικής Τράπεζας (καθώς και ολόκληρου του κυπριακού τραπεζικού συστήματος) και παρέχουν στο κυπριακό κράτος τη δυνατότητα να εισπράξει, σε βάθος χρόνου, χρήματα από τη ρύθμιση μη εξυπηρετούμενων δανείων της ΣΚΤ, μειώνοντας, κατ’ αυτόν τον τρόπο, το καθαρό κόστος των μέτρων στήριξης για τον φορολογούμενο. Η συμμόρφωση της Κύπρου με τις δεσμεύσεις που απορρέουν από την απόφαση της Επιτροπής περί κρατικής ενίσχυσης θα παρακολουθείται στενά από ανεξάρτητο εντολοδόχο παρακολούθησης, ο οποίος θα υποβάλλει τακτικά εκθέσεις στην Επιτροπή. Η Επιτροπή θα παρακολουθεί επίσης στενά τις εξελίξεις, στο πλαίσιο της εποπτείας της Κύπρου μετά την ολοκλήρωση του προγράμματος.

Τέλος, η Επιτροπή επιβεβαίωσε επίσης ότι τα μέτρα δεν συνιστούν ενίσχυση προς την Ελληνική Τράπεζα. Ο λόγος γι’ αυτό είναι ότι η Ελληνική Τράπεζα επελέγη μετά από ανοικτή, δίκαιη και διαφανή διαδικασία ιδιωτικής πώλησης, με την οποία διασφαλίστηκε ότι η οι δραστηριότητες πωλήθηκαν έναντι του βέλτιστου διαθέσιμου προφερόμενου αντιτίμου.

Η επίτροπος Ανταγωνισμού Μαργκρέιτε Βέστεϊγιερ δήλωσε τα εξής: «Με την απόφαση της Επιτροπής εγκρίνονται, βάσει των κανόνων της ΕΕ, τα σχέδια μέτρων της Κύπρου για τη διευκόλυνση της εκκαθάρισης της ΣΚΤ. Η ΣΚΤ θα εξέλθει από την αγορά με εύτακτο τρόπο, ενώ ορισμένες από τις δραστηριότητές της θα πωληθούν και θα ενσωματωθούν στην Ελληνική Τράπεζα. Οι καταθέσεις των κυπριακών νοικοκυριών και των μη χρηματοοικονομικών εταιρειών θα παραμένουν πλήρως προστατευμένες ανά πάσα στιγμή. Με τα μέτρα που εγκρίνονται θα απαλειφθούν μη εξυπηρετούμενα δάνεια ύψους περίπου 6 δισ. EUR από τον κυπριακό τραπεζικό τομέα. Η εξέλιξη αυτή, μαζί με τη δέσμευση της Κύπρου να εφαρμόσει βασικές μεταρρυθμίσεις του νομικού πλαισίου της, θα συνδράμει στην ενίσχυση της σταθερότητας και της ανάκαμψης του κυπριακού τραπεζικού τομέα.

Πληροφορίες σχετικά με τους ισχύοντες κανόνες της ΕΕ

Η μεταχείριση της ΣΚΤ σχεδιάστηκε και υλοποιήθηκε βάσει του εθνικού πλαισίου που ίσχυε τον Φεβρουάριο του 2014, πριν από τη θέση σε ισχύ της οδηγίας για την ανάκαμψη και την εξυγίανση των τραπεζών (BRRD) και του κανονισμού για τον Ενιαίο Μηχανισμό Εξυγίανσης (ΚΕΜΕ). Δεδομένου ότι η διαδικασία ανακεφαλαιοποίησης και αναδιάρθρωσης της τράπεζας ξεκίνησε το 2014 βάσει της κυπριακής εθνικής νομοθεσίας, η πώληση της ΣΚΤ, που αποτελεί μέρος της ίδιας διαδικασίας, εξακολουθεί να διέπεται από την εν λόγω νομοθεσία και όχι από το ενωσιακό νομικό πλαίσιο που διαμορφώθηκε μετά την κρίση, δηλαδή την οδηγία BRRD και τον κανονισμό ΚΕΜΕ. Αυτή η αντιμετώπιση συνάδει επίσης με την πρακτική της Επιτροπής, όσον αφορά παλαιές υποθέσεις της τραπεζικής κρίσης, να εφαρμόζεται το ίδιο σύνολο κανόνων εξυγίανσης προκειμένου να παρέχεται ασφάλεια δικαίου.

Η αξιολόγηση, από την Επιτροπή, των μέτρων κρατικής ενίσχυσης που χορήγησαν οι κυπριακές αρχές βασίζεται στους ενωσιακούς κανόνες οι οποίοι εφαρμόζονται για τον έλεγχο των κρατικών ενισχύσεων, δηλαδή στην τραπεζική ανακοίνωση του 2013.

Από την άλλη πλευρά, η συναλλαγή αυτή εξακολουθεί να υπόκειται σε τυπικές κανονιστικές επανεξετάσεις.

Πληροφορίες σχετικά με την Συνεργατική Κυπριακή Τράπεζα και την κυπριακή οικονομία

Η Συνεργατική Κυπριακή Τράπεζα (ΣΚΤ) αποτελεί το δεύτερο μεγαλύτερο πιστωτικό ίδρυμα στην Κύπρο. Σύμφωνα με στοιχεία του Φεβρουαρίου 2018, η Τράπεζα διέθετε περιουσιακά στοιχεία με λογιστική αξία ύψους περίπου 12 δισ. EUR. Διέθετε καταθέσεις ύψους περίπου 11 δισ. EUR και ακαθάριστα δάνεια ύψους περίπου 11 δισ. EUR. Η ΣΚΤ απασχολούσε περίπου 2 700 υπαλλήλους και διέθετε δίκτυο περίπου 170 υποκαταστημάτων στην Κύπρο. Η ΣΚΤ δεν έχει διεθνή παρουσία.

Η ΣΚΤ αντιμετωπίζει προβλήματα λόγω πολύ υψηλού ποσοστού μη εξυπηρετούμενων δανείων (57 % σύμφωνα με στοιχεία του Φεβρουαρίου 2018), υψηλού κόστους λειτουργίας και χαμηλή ικανότητα δημιουργίας εσόδων. Η τράπεζα χρηματοδοτείται εξ ολοκλήρου μέσω καταθέσεων και δεν είχε οφειλές με ανώτερη εξοφλητική προτεραιότητα ή μειωμένης εξασφάλισης.

Η κυπριακή οικονομία υπόκειται σε στενή ευρωπαϊκή παρακολούθηση μέσω δύο συμπληρωματικών μηχανισμών: της εποπτείας μετά την ολοκλήρωση του προγράμματος (PPS) και της διαδικασίας μακροοικονομικών ανισορροπιών (MIP).Τόσο η αποστολή εποπτείας μετά την ολοκλήρωση του προγράμματος όσο και η αποστολή στο πλαίσιο της διαδικασίας μακροοικονομικών ανισορροπιών θα εξακολουθήσουν να παρακολουθούν στενά τα μέτρα που λαμβάνονται για τη μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων στον κυπριακό τραπεζικό τομέα.

Αρμόδιοι επικοινωνίας: ·        Ricardo CARDOSO (+32 2 298 01 00) ·        Yizhou REN (+32 2 299 48 89)