rescEU και ανθρωπιστική βοήθεια στο πλαίσιο του νέου ΠΔΠ

rescEU

Γιατί προτείνει η Επιτροπή να ενισχύσει τον μηχανισμό πολιτικής προστασίας της ΕΕ και το rescEU;

Ο μηχανισμός πολιτικής προστασίας της ΕΕ είναι μια δομή διαχείρισης κρίσεων που επιτρέπει στα κράτη μέλη και στα συμμετέχοντα κράτη[1] να ενισχύσουν τη συνεργασία τους στον τομέα της πολιτικής προστασίας, να βελτιώσουν την πρόληψη, την ετοιμότητα και την αντιμετώπιση όσον αφορά τις καταστροφές. Βασίζεται σε εθελοντικές συνεισφορές των κρατών μελών, ενώ η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διαδραματίζει βασικό ρόλο συντονισμού και συγχρηματοδότησης.

Η ανάγκη για ένα σύστημα πιο ευέλικτο, ταχύτερο και με μεγαλύτερες δυνατότητες αντίδρασης για την αντιμετώπιση καταστάσεων έκτακτης ανάγκης μεγάλης κλίμακας είναι ένα από τα διδάγματα που αντλήθηκαν από την έξαρση της πανδημίας του κορονοϊού.

Η ταχεία εξάπλωση του ιού αποκάλυψε ορισμένους περιορισμούς στο τρέχον πλαίσιο διαχείρισης κρίσεων. Σε περιόδους κατά τις οποίες τα κράτη μέλη πλήττονται ταυτόχρονα από την ίδια κατάσταση έκτακτης ανάγκης και δεν είναι σε θέση να παρέχουν συνδρομή το ένα στο άλλο, η ΕΕ αδυνατεί επί του παρόντος να βοηθήσει αρκετά γρήγορα ώστε να καλυφθούν αυτά τα κρίσιμα κενά, δεδομένου ότι δεν διαθέτει ίδια περιουσιακά στοιχεία και πρέπει να βασιστεί σε εθελοντική στήριξη από κράτη μέλη.

Ως εκ τούτου, είναι αναγκαίο να ενισχυθεί και να αναβαθμιστεί ο μηχανισμός πολιτικής προστασίας της ΕΕ — όπως ζητήθηκε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Μαρτίου 2020 — προκειμένου να αποφευχθούν καταστάσεις στις οποίες τα κράτη μέλη αφήνονται μόνα τους να διαχειριστούν κρίσεις.

Ποιος είναι ο κύριος στόχος της πρότασης;

Η Επιτροπή προτείνει να δοθεί η δυνατότητα στην ΕΕ και τα κράτη μέλη της να προετοιμαστούν καλύτερα ώστε να μπορούν να αντιδρούν γρήγορα και ευέλικτα σε κρίσεις, ιδίως σε εκείνες που έχουν σημαντικό αντίκτυπο λόγω των πιθανών διαταράξεων που προκαλούν στις οικονομίες και τις κοινωνίες μας.

Σύμφωνα με την πρόταση της Επιτροπής, η ΕΕ θα είναι σε θέση:

να παρέχει άμεσα επαρκές δίχτυ ασφαλείας μέσω των ικανοτήτων rescEU·
να χρησιμοποιεί τον προϋπολογισμό της με μεγαλύτερη ευελιξία ώστε να είναι σε θέση να προετοιμάζεται αποτελεσματικότερα και να αντιδρά ταχύτερα σε καιρούς έκτακτων αναγκών
να διαθέτει την υλικοτεχνική ικανότητα για την παροχή αεροπορικών μεταφορών πολλαπλού σκοπού σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης και να εξασφαλίζει την έγκαιρη μεταφορά και την παροχή της βοήθειας·

Αυτές οι στρατηγικές ικανότητες θα είναι συμπληρωματικές προς τις ικανότητες των κρατών μελών της ΕΕ. Θα πρέπει να είναι εκ των προτέρων τοποθετημένες στρατηγικά κατά τρόπο που να διασφαλίζει την πλέον αποτελεσματική γεωγραφική κάλυψη για την αντιμετώπιση καταστάσεων έκτακτης ανάγκης.

Κατ’ αυτόν τον τρόπο, θα υπάρχει διαθέσιμος επαρκής αριθμός στρατηγικών στοιχείων ενεργητικού για τη στήριξη των κρατών μελών και των συμμετεχόντων κρατών σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης μεγάλης κλίμακας και για την παροχή αποτελεσματικής απάντησης από την ΕΕ.

Τι είδους δράσεις θα χρηματοδοτηθούν στο πλαίσιο της πρότασης;

Ο αναβαθμισμένος μηχανισμός πολιτικής προστασίας της ΕΕ θα εφοδιάσει την Ευρωπαϊκή Ένωση με στοιχεία ενεργητικού και υλικοτεχνική υποδομή που μπορούν να καλύπτουν διάφορα είδη έκτακτων αναγκών, συμπεριλαμβανομένων και εκείνων που έχουν μια διάσταση έκτακτης ιατρικής ανάγκης. Αυτό θα επιτρέψει στην ΕΕ:

να αγοράζει, να ενοικιάζει, να μισθώνει και να δημιουργεί αποθέματα προσδιορισμένων ικανοτήτων rescEU·
να χρηματοδοτεί πλήρως την ανάπτυξη και το λειτουργικό κόστος όλων των ικανοτήτων rescEU ως στρατηγικού ευρωπαϊκού αποθέματος σε περίπτωση που οι εθνικές ικανότητες αποδειχθούν ανεπαρκείς·
να ενισχύσει τη χρηματοδότηση των εθνικών ικανοτήτων που χρησιμοποιούνται στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής δεξαμενής πολιτικής προστασίας ώστε να αυξηθεί η διαθεσιμότητά τους για ανάπτυξη·
να διασφαλίσει την έγκαιρη μεταφορά και παράδοση της αιτούμενης βοήθειας. Περιλαμβάνονται επίσης εμπειρογνώμονες που μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε διεθνή κλίμακα, τεχνική και επιστημονική υποστήριξη για όλους τους τύπους καταστροφών, καθώς και ειδικός ιατρικός εξοπλισμός και προσωπικό, όπως «ιπτάμενοι εμπειρογνώμονες ιατροί», νοσηλευτές και επιδημιολόγοι.

Ανθρωπιστική βοήθεια

Πώς θα ενισχυθεί η ανθρωπιστική βοήθεια της ΕΕ στο πλαίσιο του νέου ΠΔΠ;

Η Επιτροπή προτείνει 14,8 δισ. ευρώ για ανθρωπιστική βοήθεια, εκ των οποίων τα 5 δισ. ευρώ προέρχονται από το Μέσο Ανάκαμψης της Ευρωπαϊκής Ένωσης με σκοπό την ενίσχυση του Μέσου Ανθρωπιστικής Βοήθειας.

Ο αυξημένος προϋπολογισμός αντικατοπτρίζει τις αυξανόμενες ανθρωπιστικές ανάγκες στις πιο ευάλωτες περιοχές του κόσμου. Το Μέσο Ανθρωπιστικής Βοήθειας θα παρέχει βοήθεια της ΕΕ βάσει των αναγκών με στόχο τη διάσωση και τη διατήρηση ανθρώπινων ζωών, την πρόληψη και την ανακούφιση του ανθρώπινου πόνου, καθώς και τη διασφάλιση της ακεραιότητας και της αξιοπρέπειας των πληθυσμών που πλήττονται από φυσικές ή ανθρωπογενείς κρίσεις.

Η σημαντική ενίσχυση του Αποθεματικού Αλληλεγγύης και Επείγουσας Βοήθειας θα ενισχύσει τη δράση της ΕΕ ως απάντηση σε όλες τις πτυχές της κρίσης στον τομέα της υγείας, καθώς και σε άλλες καταστάσεις έκτακτης ανάγκης. Είναι δυνατόν να διοχετευθούν κονδύλια για την παροχή στήριξης έκτακτης ανάγκης, όπως και όταν χρειάζεται, με μέσα της ΕΕ, όπως η ανθρωπιστική βοήθεια σε περιπτώσεις όπου η χρηματοδότηση στο πλαίσιο ειδικών προγραμμάτων αποδεικνύεται ανεπαρκής.

Γιατί προτείνει η Επιτροπή την αύξηση του προϋπολογισμού της ανθρωπιστικής βοήθειας;

Ο αριθμός των ανθρωπιστικών κρίσεων στον κόσμο αυξάνεται: Το 2020, σχεδόν 168 εκατομμύρια άνθρωποι θα χρειαστούν ανθρωπιστική βοήθεια και προστασία, ήτοι αριθμός σημαντικά αυξημένος σε σχέση με τα 130 εκατομμύρια ανθρώπων που βρέθηκαν σε αντίστοιχη θέση το 2018 (Επισκόπηση ανθρωπιστικών αναγκών για το 2020 του Γραφείου Συντονισμού Ανθρωπιστικών Υποθέσεων των ΗΕ – OCHA). Οι ανάγκες προκύπτουν από τις συγκρούσεις, την παγκόσμια προσφυγική κρίση, την επιδείνωση των φυσικών καταστροφών λόγω της κλιματικής αλλαγής.

Η πανδημία του κορονοϊού αυξάνει περαιτέρω τις ήδη υπάρχουσες ανθρωπιστικές ανάγκες. Έχει σημαντικές υγειονομικές, κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις σε κοινωνίες σε όλο τον κόσμο, ιδίως στις φτωχότερες χώρες. Εκτιμάται ότι μέχρι 265 εκατομμύρια άνθρωποι θα μπορούσαν να βρεθούν αντιμέτωποι με σοβαρή απειλή πείνας σε παγκόσμια κλίμακα έως τα τέλη του 2020 λόγω των επιπτώσεων της πανδημίας (Επισκόπηση ανθρωπιστικών αναγκών για το 2020 του Γραφείου Συντονισμού Ανθρωπιστικών Υποθέσεων των ΗΕ – OCHA). Απαιτείται ισχυρή ενίσχυση του προϋπολογισμού ανθρωπιστικής βοήθειας για την κάλυψη των αυξανόμενων αναγκών.

Η ΕΕ προσάρμοσε την ανθρωπιστική της δράση με βάση τις ανάγκες που προκύπτουν από την πανδημία του κορονοϊού. Ωστόσο, ο αντίκτυπος της πανδημίας και οι οικονομικές συνέπειες, επιτείνουν τις υπάρχουσες ανάγκες, γεγονός που προσδίδει ακόμη μεγαλύτερη σημασία στην ικανότητα της Ένωσης να επιδείξει αλληλεγγύη προς τον υπόλοιπο κόσμο.

Για περισσότερες πληροφορίες:

Ενημερωτικό δελτίο για το rescEU

Ενημερωτικό δελτίο για την ανθρωπιστική βοήθεια

Όλα τα αριθμητικά στοιχεία στις παρούσες Ερωτήσεις και απαντήσεις εκφράζονται σε σταθερές τιμές 2018.

[1] Ισλανδία, Νορβηγία, Μαυροβούνιο, Βόρεια Μακεδονία, Σερβία, Τουρκία.