Μισθολογικό χάσμα των φύλων: το ΕΚ εγκρίνει νέους κανόνες για τη διαφάνεια στις αμοιβές

Οι γυναίκες στην ΕΕ αμείβονται κατά μέσο όρο 13% λιγότερο σε σχέση με τους άνδρες για την ίδια εργασία

• Τέλος στο απόρρητο των αμοιβών: οι εργαζόμενοι θα έχουν δικαίωμα να ενημερώνονται για τις αμοιβές των συναδέλφων τους της ίδιας κατηγορίας

• Αποτρεπτικές κυρώσεις και πρόστιμα σε εργοδότες που δεν τηρούν τους κανόνες

• Οι εταιρείες θα υποχρεούνται να λαμβάνουν μέτρα όταν το μισθολογικό χάσμα υπερβαίνει το 5%

Υποχρεωτική θα είναι η δημοσιοποίηση στοιχείων από τις εταιρίες στην ΕΕ, ώστε να διευκολύνονται οι συγκρίσεις και να αποκαλύπτονται τυχόν μισθολογικές διαφορές ανάμεσα στα φύλα.

Με 427 ψήφους υπέρ, 79 κατά και 76 αποχές, η ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ενέκρινε την Πέμπτη νέους κανόνες για τη διαφάνεια των αμοιβών. Σύμφωνα με τους νέους κανόνες, προκειμένου να διασφαλίζεται η δυνατότητα σύγκρισης των αμοιβών, τόσο τα κριτήρια για τη μισθολογική διάρθρωση όσο και τα συστήματα επαγγελματικής αξιολόγησης και κατάταξης θα πρέπει να είναι ουδέτερα ως προς το φύλο. Οι προκηρύξεις για θέσεις εργασίας και οι τίτλοι των θέσεων αυτών δεν θα πρέπει να αναφέρονται σε συγκεκριμένο φύλο, ενώ οι διαδικασίες πρόσληψης θα πρέπει να διεξάγονται χωρίς διακρίσεις.

Στις εταιρείες που διαπιστώνεται ότι το μισθολογικό χάσμα μεταξύ των φύλων είναι πάνω από 5%, οι εργοδότες θα υποχρεούνται να αξιολογούν τις αμοιβές σε συνεργασία με τους εκπροσώπους των εργαζομένων τους. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να θεσπίσουν αποτελεσματικές, αναλογικές και αποτρεπτικές κυρώσεις, όπως πρόστιμα, για τους εργοδότες που παραβιάζουν τους κανόνες. Εργαζόμενα άτομα που έχουν υποστεί ζημία λόγω της παραβίασης των κανόνων θα έχουν στο εξής το δικαίωμα να ζητούν αποζημίωση. Οι νέοι κανόνες λαμβάνουν για πρώτη φορά υπόψη τις πολλαπλές διακρίσεις που μπορεί να υφίσταται μια εργαζόμενη, καθώς και τα δικαιώματα των μη δυαδικών ατόμων.

Απαγόρευση του μισθολογικού απορρήτου

Οι κανόνες ορίζουν ότι τα εργαζόμενα άτομα και οι εκπρόσωποί τους θα έχουν το δικαίωμα να λαμβάνουν σαφείς και ολοκληρωμένες πληροφορίες σχετικά με τις ατομικές και τις μέσες αποδοχές ανά φύλο. Επίσης θα απαγορευτεί το απόρρητο των αμοιβών: στο εξής οι συμβάσεις εργασίας δεν θα επιτρέπεται να εμποδίζουν τους εργαζόμενους να αποκαλύπτουν το επίπεδο του μισθού τους ή να αναζητούν πληροφορίες σχετικά με τις αμοιβές στη δική τους ή σε άλλη κατηγορία απασχόλησης.

Μετατόπιση του βάρους της απόδειξης

Σε θέματα που αφορούν τις αμοιβές, το βάρος της απόδειξης θα μετατοπιστεί στην εργοδοσία. Αν ένα εργαζόμενο άτομο θεωρεί ότι δεν έχει εφαρμοστεί η αρχή της ίσης αμοιβής και προσφύγει στη δικαιοσύνη, η εθνική νομοθεσία θα πρέπει να υποχρεώνει την εργοδοσία να αποδείξει ότι δεν υπήρξε καμία διάκριση.

Δηλώσεις των εισηγητριών

Η Samira Rafaela (Renew Europe, Ολλανδία) από την Επιτροπή Δικαιωμάτων των Γυναικών και Ισότητας των Φύλων δήλωσε: «Το σημαντικότερο για μένα ήταν να διασφαλιστούν τα πλέον συμπεριληπτικά και αποτελεσματικά μέτρα μισθολογικής διαφάνειας για τα εργαζόμενα άτομα. Όχι μόνο έχουμε επιτέλους υποχρεωτικούς κανόνες για την αντιμετώπιση του μισθολογικού χάσματος μεταξύ των φύλων, αλλά όλοι οι πολίτες της ΕΕ θα μπορούν πλέον να αναλαμβάνουν δράση, να αναγνωρίζεται η προσφορά τους και να προστατεύονται από τις μισθολογικές διακρίσεις. Τα μη δυαδικά άτομα θα έχουν στο εξής το ίδιο δικαίωμα στην πληροφόρηση με τους άνδρες και τις γυναίκες. Είμαι περήφανη που με την παρούσα οδηγία ορίζουμε για πρώτη φορά στην ευρωπαϊκή νομοθεσία τις πολλαπλές διακρίσεις και τις περιλαμβάνουμε ως επιβαρυντικό στοιχείο για τον καθορισμό των κυρώσεων».

Η Kira Marie Peter-Hansen (Πράσινοι, Δανία) από την Επιτροπή Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων δήλωσε: «Η νομοθεσία αυτή ξεκαθαρίζει ότι δεν αποδεχόμαστε κανενός είδους μισθολογικές διακρίσεις λόγω φύλου στην ΕΕ. Ιστορικά, η εργασία των γυναικών υποτιμάται και υποαμείβεται, και με αυτή την οδηγία κάνουμε ένα σημαντικό βήμα για να εξασφαλίσουμε ίση αμοιβή για εργασία ίσης αξίας. Είμαι πολύ περήφανη για το γεγονός ότι το Κοινοβούλιο κατόρθωσε να διευρύνει το πεδίο εφαρμογής, να ενισχύσει τον ρόλο των κοινωνικών εταίρων και να διασφαλίσει ισχυρά ατομικά και συλλογικά δικαιώματα».

Επόμενα βήματα

Το Συμβούλιο θα πρέπει πλέον να εγκρίνει επίσημα τη συμφωνία. Στη συνέχεια το κείμενο θα δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα της ΕΕ. Οι νέοι κανόνες θα τεθούν σε ισχύ είκοσι ημέρες μετά τη δημοσίευσή τους.

Σχετικές πληροφορίες

Η αρχή της ισότητας των αμοιβών κατοχυρώνεται στο άρθρο 157 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ωστόσο, το μισθολογικό χάσμα μεταξύ των φύλων εξακολουθεί να υφίσταται σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση και ανέρχεται σε περίπου 13%, με σημαντικές διαφορές μεταξύ των κρατών μελών. Τα τελευταία δέκα χρόνια έχει μειωθεί ελάχιστα.

Το Ευρωπαϊκό Έτος Δεξιοτήτων ξεκινάει την Ημέρα της Ευρώπης 2023 (9 Μαΐου) και θα διαρκέσει 12 μήνες

• Στόχος η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, της συμμετοχής και των ταλέντων των Ευρωπαίων εργαζομένων

• Ένταξη των μειονεκτουσών ομάδων, όπως τα εκτοπισμένα άτομα και οι Ουκρανοί πρόσφυγες

Το ΕΚ έδωσε «πράσινο φως» στο Ευρωπαϊκό Έτος Δεξιοτήτων, στοχεύοντας στην ενίσχυση των δεξιοτήτων και της ανταγωνιστικότητας των Ευρωπαίων εργαζομένων.

Το Ευρωπαϊκό Έτος Δεξιοτήτων θα διαρκέσει από τις 9 Μαΐου 2023 έως τις 8 Μαΐου 2024 και στοχεύει στην προώθηση ταλέντων, τη βελτίωση των προσόντων και την απόκτηση νέων δεξιοτήτων. Αυτό θα συμβάλει στη δημιουργία ποιοτικών θέσεων εργασίας, καλύπτοντας τα κενά και τις αναντιστοιχίες δεξιοτήτων στην ΕΕ (ιδίως το ψηφιακό χάσμα) και επιτρέποντας στο εργατικό δυναμικό να αξιοποιήσει πλήρως τις ευκαιρίες της ψηφιακής και της πράσινης μετάβασης. Οι ευρωβουλευτές ενέκριναν την απόφαση την Πέμπτη με 524 ψήφους υπέρ, 33 κατά και 24 αποχές.

Αποσκοπεί στην καθιέρωση στενότερης συνεργασίας και διαλόγου με τους κοινωνικούς εταίρους σε επίπεδο επιχειρήσεων, τους φορείς της κοινωνίας των πολιτών και τους μη κερδοσκοπικούς παρόχους κοινωνικών υπηρεσιών, ενσωματώνοντας παράλληλα περισσότερα άτομα στην αγορά εργασίας – ιδίως γυναίκες, νέους, άτομα με αναπηρία, άτομα που προέρχονται από μειονεκτικό και διαφορετικό υπόβρθρο και εκτοπισμένα άτομα, συμπεριλαμβανομένων των Ουκρανών προσφύγων.

Η περίοδος αυτή επιδιώκει επίσης να προσελκύσει άτομα από τρίτες χώρες με τις δεξιότητες που απαιτούνται στις χώρες της ΕΕ, μεταξύ άλλων προωθώντας ευκαιρίες μάθησης, όπως η εκμάθηση γλωσσών, η ανάπτυξη δεξιοτήτων και η κινητικότητα, και με τη διευκόλυνση της αναγνώρισης των προσόντων.

Οι χώρες της ΕΕ θα ενθαρρυνθούν να διαθέσουν επαρκείς πόρους από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο+, τον μηχανισμό ανάκαμψης και ανθεκτικότητας, τα προγράμματα «Ψηφιακή Ευρώπη», το πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη», το Erasmus+ και άλλα προγράμματα που μπορούν να στηρίξουν την ανάπτυξη δεξιοτήτων.

Επόμενα βήματα

Η Επιτροπή θα συντονίζει τις δραστηριότητες του Ευρωπαϊκού Έτους Δεξιοτήτων σε συνέργεια με εθνικούς συντονιστές από κάθε κράτος μέλος και τους αρμόδιους οργανισμούς της ΕΕ, κυρίως το CEDEFOP, τον ENISA και το ETF, και θα εποπτεύεται από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

Σχετικές πληροφορίες

Η πρόεδρος της Επιτροπής Ursula von der Leyen πρότεινε στην ομιλία της για την κατάσταση της Ένωσης το 2022 να αφιερωθεί το νέο ευρωπαϊκό έτος στις δεξιότητες.