Η Επιτροπή δημοσιεύει σήμερα έγγραφο καθοδήγησης για την ενίσχυση του πρώτου στο είδος του παγκοσμίως κώδικα δεοντολογίας για την παραπληροφόρηση, ώστε να γίνει ένα πιο αποτελεσματικό εργαλείο στην καταπολέμηση της παραπληροφόρησης.
Σε αυτό καθορίζονται οι προσδοκίες της Επιτροπής, διατυπώνεται έκκληση για ισχυρότερες δεσμεύσεις από τα υπογράφοντα μέρη και προβλέπεται ευρύτερη συμμετοχή στον κώδικα. Βασιζόμενα σε ένα άρτιο πλαίσιο παρακολούθησης και σαφείς δείκτες επιδόσεων, τα υπογράφοντα μέρη θα πρέπει να μειώσουν τα οικονομικά κίνητρα της παραπληροφόρησης, να δώσουν στους χρήστες τη δυνατότητα να συμμετέχουν ενεργά στην πρόληψη της εξάπλωσής της, να συνεργαστούν καλύτερα με ελεγκτές γεγονότων σε όλα τα κράτη μέλη και τις γλώσσες της ΕΕ και να προβλέψουν ένα πλαίσιο για την πρόσβαση ερευνητών σε δεδομένα.
Η Βιέρα Γιούροβα, αντιπρόεδρος αρμόδια για θέματα αξιών και διαφάνειας, δήλωσε τα εξής: «Οι απειλές και οι κίνδυνοι που ενέχει η παραπληροφόρηση εξελίσσονται με ραγδαίους ρυθμούς και πρέπει να εντατικοποιήσουμε τη συλλογική μας δράση για να ενδυναμώσουμε τους πολίτες και να προστατέψουμε τον δημοκρατικό χώρο πληροφόρησης. Είναι απαραίτητος ένας νέος ισχυρότερος κώδικας, καθώς οι επιγραμμικές πλατφόρμες και άλλοι παράγοντες πρέπει να αντιμετωπίσουν τους συστημικούς κινδύνους των υπηρεσιών τους και την αλγοριθμική ενίσχυση, να μην επιτηρούν πλέον μόνο οι ίδιοι τις δραστηριότητές τους, να μην επιτρέπουν πλέον τη δημιουργία εσόδων από παραπληροφόρηση και, ταυτόχρονα, να σέβονται απόλυτα την ελευθερία του λόγου.”
Ο Τιερί Μπρετόν, επίτροπος Εσωτερικής Αγοράς, δήλωσε: «Πρέπει να αναχαιτίσουμε την επιδημία παραπληροφόρησης και τη διάδοση ψευδών πληροφοριών που θέτουν σε κίνδυνο τη ζωή των ανθρώπων. Η παραπληροφόρηση δεν μπορεί να συνεχίσει να αποτελεί πηγή εσόδων. Πρέπει απαραιτήτως να δούμε ισχυρότερες δεσμεύσεις από τις επιγραμμικές πλατφόρμες, ολόκληρο το διαφημιστικό οικοσύστημα και τα δίκτυα ελεγκτών γεγονότων. Η πράξη για τις ψηφιακές υπηρεσίες θα προσφέρει πρόσθετα ισχυρά εργαλεία για την καταπολέμηση της παραπληροφόρησης.»
Ένας κώδικας ισχυρός, σταθερός και ευέλικτος, που στηρίζει την καταπολέμηση της παραπληροφόρησης
Το έγγραφο καθοδήγησης ζητά την ενίσχυση του κώδικα, ιδίως στους ακόλουθους τομείς:
- Μεγαλύτερη συμμετοχή με εξατομικευμένες δεσμεύσεις. Η Επιτροπή ζητά να προσχωρήσουν στον κώδικα καθιερωμένες και αναδυόμενες πλατφόρμες που δραστηριοποιούνται στην ΕΕ, εμπλεκόμενοι ενδιαφερόμενοι του οικοσυστήματος επιγραμμικής διαφήμισης (π.χ. διαφημιστικές πλατφόρμες, πάροχοι διαφημιστικών τεχνολογιών, εταιρείες που επωφελούνται από διαφημίσεις), υπηρεσίες ανταλλαγής προσωπικών μηνυμάτων, καθώς και ενδιαφερόμενοι φορείς που μπορούν να προσφέρουν πόρους ή εμπειρογνωσία για την αποτελεσματική λειτουργία του κώδικα. Ο ενισχυμένος κώδικας θα πρέπει να περιλαμβάνει νέες εξατομικευμένες δεσμεύσεις ανάλογες του μεγέθους και της φύσης των υπηρεσιών που παρέχουν τα υπογράφοντα μέρη.
- Κατάργηση της δυνατότητας δημιουργίας εσόδων από παραπληροφόρηση. Οι πλατφόρμες και οι παράγοντες του οικοσυστήματος επιγραμμικής διαφήμισης πρέπει να αναλάβουν ευθύνη και να συνεργαστούν καλύτερα για τη διακοπή της χρηματοδότησης της παραπληροφόρησης, ιδίως με την ανταλλαγή πληροφοριών σχετικά με διαφημίσεις παραπληροφόρησης που έχουν απορριφθεί από ένα εκ των υπογραφόντων μερών, τη βελτίωση της διαφάνειας και της λογοδοσίας όσον αφορά τις τοποθετήσεις διαφημίσεων και τον αποκλεισμό της συμμετοχής παραγόντων που αναρτούν συστηματικά διαψευσμένο περιεχόμενο.
- Εξασφάλιση της ακεραιότητας των υπηρεσιών. Ο ενισχυμένος κώδικας θα πρέπει να καλύπτει πλήρως τις τρέχουσες και τις αναδυόμενες συμπεριφορές χειραγώγησης που χρησιμοποιούνται για τη διάδοση παραπληροφόρησης (όπως μποτ, ψεύτικοι λογαριασμοί, οργανωμένες εκστρατείες χειραγώγησης, χακάρισμα λογαριασμών) και να προβλέπει εξατομικευμένες δεσμεύσεις ώστε να εξασφαλίζονται η διαφάνεια και η λογοδοσία όσον αφορά τα μέτρα που λαμβάνονται για τον περιορισμό των επιπτώσεων της παραπληροφόρησης.
- Ενδυνάμωση των χρηστών όσον αφορά την κατανόηση και την επισήμανση της παραπληροφόρησης. Είναι απαραίτητο οι χρήστες να έχουν πρόσβαση σε εργαλεία που τους επιτρέπουν να κατανοούν καλύτερα το επιγραμμικό περιβάλλον και να κινούνται σε αυτό με ασφάλεια. Τα υπογράφοντα μέρη πρέπει να καταστήσουν διαφανή τα συστήματα συστάσεών τους, δηλαδή τον τρόπο με τον οποίο οι χρήστες βλέπουν περιεχόμενο, και να λάβουν μέτρα μετριασμού των κινδύνων που αυτά ενέχουν, όπως είναι η ταχεία εξάπλωση της παραπληροφόρησης. Θα πρέπει επίσης να παρέχουν στους χρήστες τους προσβάσιμα και αποτελεσματικά εργαλεία και διαδικασίες για την επισήμανση περιπτώσεων παραπληροφόρησης που θα μπορούσαν να βλάψουν το δημόσιο ή το ατομικό συμφέρον. Οι χρήστες των οποίων το περιεχόμενο ή οι λογαριασμοί έχουν υπαχθεί σε μέτρα που ελήφθησαν έπειτα από την προαναφερόμενη επισήμανση θα πρέπει να έχουν πρόσβαση σε κατάλληλο και διαφανή μηχανισμό προσφυγής και διορθωτικών μέτρων. Ο ενισχυμένος κώδικας θα πρέπει επίσης να βελτιώσει την προβολή αξιόπιστων πληροφοριών δημόσιου συμφέροντος και να προειδοποιεί τους χρήστες που έχουν αλληλεπιδράσει με περιεχόμενο το οποίο έχει επισημανθεί ως ψευδές από ελεγκτές γεγονότων.
- Αύξηση της κάλυψης του ελέγχου γεγονότων και αυξημένη πρόσβαση ερευνητών σε δεδομένα Ο νέος κώδικας θα πρέπει να διασφαλίσει καλύτερη συνεργασία με τους ελεγκτές γεγονότων και να αυξήσει την κάλυψη σε όλες τις χώρες και γλώσσες της ΕΕ. Ο ενισχυμένος κώδικας θα πρέπει επίσης να προβλέπει άρτιο πλαίσιο για την πρόσβαση ερευνητών σε δεδομένα.
- Ένα άρτιο πλαίσιο παρακολούθησης. Ο ενισχυμένος κώδικας θα πρέπει να περιλαμβάνει βελτιωμένο πλαίσιο παρακολούθησης σύμφωνα με σαφείς βασικούς δείκτες επιδόσεων (ΒΔΕ) για τη μέτρηση των αποτελεσμάτων και του αντικτύπου των δράσεων που αναλαμβάνουν οι πλατφόρμες, καθώς και του συνολικού αντικτύπου του κώδικα στην παραπληροφόρηση εντός της ΕΕ. Οι πλατφόρμες θα πρέπει να υποβάλλουν τακτικά εκθέσεις στην Επιτροπή σχετικά με τα μέτρα που λαμβάνονται και τους σχετικούς ΒΔΕ. Οι πλατφόρμες θα πρέπει να παρέχουν τις πληροφορίες και τα δεδομένα σε τυποποιημένους μορφότυπους με ανάλυση ανά κράτος μέλος.
Τέλος, τα υπογράφοντα μέρη θα πρέπει να συστήσουν ένα κέντρο διαφάνειας στο οποίο θα αναφέρουν τις πολιτικές που υιοθετούν για την υλοποίηση των δεσμεύσεων βάσει του κώδικα, πως αυτές έχουν επιβληθεί και θα παρουσιάζονται όλα τα δεδομένα και οι δείκτες μέτρησης που σχετίζονται με τους ΒΔΕ. Επιπλέον, το έγγραφο καθοδήγησης προτείνει τη σύσταση μόνιμης ειδικής ομάδας, υπό την προεδρία της Επιτροπής. Θα απαρτίζεται από υπογράφοντα μέρη, εκπροσώπους της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Εξωτερικής Δράσης, της ομάδας των ευρωπαϊκών ρυθμιστικών αρχών για τις υπηρεσίες οπτικοακουστικών μέσων (ERGA), καθώς και εκπροσώπους από το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο Ψηφιακών Μέσων (EDMO) οι οποίοι έλαβαν πάνω από 11 εκατ. ευρώ για τη δημιουργία οκτώ περιφερειακών κόμβων με στόχο την υλοποίηση και την επέκταση των εργασιών του Παρατηρητηρίου στα κράτη μέλη. Η ειδική ομάδα, η οποία θα στηρίζεται επίσης από εμπειρογνώμονες, θα συμβάλει στην επανεξέταση και προσαρμογή του κώδικα με βάση τις εξελίξεις στην τεχνολογία, την κοινωνία, την αγορά και τη νομοθεσία.
Επόμενα βήματα
Η Επιτροπή θα ζητήσει τη σύγκληση των υπογραφόντων μερών του κώδικα δεοντολογίας, καθώς και την ενίσχυση του κώδικα σύμφωνα με το έγγραφο καθοδήγησης. Ενθαρρύνει επίσης την προσχώρηση νέων υπογραφόντων μερών στον κώδικα. Για τον σκοπό αυτόν, η Επιτροπή θα προσεγγίσει πιθανά νέα υπογράφοντα μέρη και ενδιαφερόμενα μέρη. Τα υπογράφοντα μέρη θα πρέπει να αναθεωρήσουν σε εύθετο χρόνο τον κώδικα και να υποβάλουν το πρώτο σχέδιο του αναθεωρημένου κώδικα το φθινόπωρο. Όπως ανακοινώθηκε, εντός του τρέχοντος έτους η Επιτροπή θα προτείνει επίσης νομοθετική πράξη για τη βελτίωση της διαφάνειας της πολιτικής διαφήμισης. Το έγγραφο καθοδήγησης ζητά επίσης ενισχυμένες δεσμεύσεις στον τομέα αυτόν, ώστε να προετοιμαστεί το έδαφος για το επικείμενο ενισχυμένο νομοθετικό πλαίσιο και να ανευρεθούν λύσεις υπό την καθοδήγηση του κλάδου.
Ιστορικό
Ο κώδικας δεοντολογίας θεσπίστηκε τον Οκτώβριο του 2018. Όπως ανακοινώθηκε στο σχέδιο δράσης για την ευρωπαϊκή δημοκρατία, το έγγραφο καθοδήγησης αντιμετωπίζει τις ελλείψεις που εντοπίστηκαν στην αξιολόγηση του κώδικα από την Επιτροπή το 2020 και αντλεί διδάγματα από το πρόγραμμα παρακολούθησης της παραπληροφόρησης για την COVID-19. Η πρόταση της Επιτροπής για την πράξη για τις ψηφιακές υπηρεσίες θεσπίζει έναν συρρυθμιστικό μηχανισμό ασφαλείας για τα μέτρα που θα συμπεριληφθούν στον αναθεωρημένο και ενισχυμένο κώδικα.
Η κρίση του κορονοϊού κατέδειξε με ενάργεια τις απειλές και τις προκλήσεις της παραπληροφόρησης για τις κοινωνίες μας. Η επιδημία παραπληροφόρησης, αφενός, έθεσε μείζονες κινδύνους για τα συστήματα προσωπικής και δημόσιας υγείας, τη διαχείριση κρίσεων, την οικονομία και την κοινωνία. Αφετέρου, απέδειξε ότι, παρά τις αξιοσημείωτες προσπάθειες που έχουν καταβληθεί μέχρι σήμερα, είναι επιτακτική ανάγκη να ενισχυθούν οι προσπάθειες καταπολέμησης της παραπληροφόρησης.
Η προσέγγιση που εφαρμόζει η ΕΕ για να καταπολεμήσει την παραπληροφόρηση εδράζεται στην προστασία της ελευθερίας της έκφρασης και στην προάσπιση του ανοικτού δημοκρατικού διαλόγου. Έχει ως στόχο την αύξηση της διαφάνειας και της λογοδοσίας στο επιγραμμικό περιβάλλον, καθώς και την ενδυνάμωση των πολιτών. Η προσέγγιση αυτή συνάδει επίσης με τους λοιπούς στόχους του σχεδίου δράσης για την ευρωπαϊκή δημοκρατία, δηλαδή την προώθηση ελεύθερων και δίκαιων εκλογών και την προστασία της ελευθερίας και της πολυφωνίας των μέσων ενημέρωσης. Η ΕΕ κινητοποιεί τον κλάδο, τα μέσα επικοινωνίας, την ακαδημαϊκή κοινότητα, τις δημόσιες αρχές και την κοινωνία των πολιτών, και ενθαρρύνει την ευρύτερη συμμετοχή στον κώδικα.
Περισσότερες πληροφορίες
Έγγραφο καθοδήγησης της Επιτροπής για την ενίσχυση του κώδικα δεοντολογίας για την παραπληροφόρηση
Έργα του EDMO επιλεγέντα για χρηματοδότηση
Κώδικας δεοντολογίας για την παραπληροφόρηση
Αξιολόγηση του κώδικα δεοντολογίας για την παραπληροφόρηση από την Επιτροπή
Αρμόδιοι επικοινωνίας με τα ΜΜΕ
· Johannes BAHRKE
Τηλέφωνο
+32 2 295 86 15
Ηλεκτρονική διεύθυνση
· Charles MANOURY
Τηλέφωνο
+32 2 291 33 91
Ηλεκτρονική διεύθυνση
H Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεσμεύεται στην προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα. Όλα τα προσωπικά δεδομένα επεξεργάζονται σύμφωνα με τον Κανονισμό (EC) αριθ. 2018/1725. Όλα τα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα που επεξεργάζεται η Γενική Διεύθυνση Επικοινωνίας/Αντιπροσωπείες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής θα διαχειρίζονται αναλόγως.
