Για την επίτευξη του στόχου της ΕΕ που συμφωνήθηκε πρόσφατα για τουλάχιστον 42,5% ανανεώσιμη ενέργεια έως το 2030, με φιλοδοξία οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας να φτάσουν το 45%, θα χρειαστεί τεράστια ενίσχυση της εγκατεστημένης αιολικής ισχύος με αναμενόμενη αύξηση από 204 GW το 2022 σε πάνω από 500 GW το 2030. Αν και ο τομέας της αιολικής ενέργειας αποτέλεσε επιτυχία της ΕΕ στο παρελθόν, η μελλοντική πορεία ανάπτυξής του αντιμετωπίζει ένα μοναδικό συνδυασμό προκλήσεων, συμπεριλαμβανομένων της ανεπαρκούς και αβέβαιης ζήτησης, των αργών και περίπλοκων διαδικασιών αδειοδότησης, της έλλειψης πρόσβασης σε πρώτες ύλες, του υψηλού πληθωρισμού και των υψηλών τιμών βασικών εμπορευμάτων, του μη υποστηρικτικού σχεδιασμού των εθνικών διαγωνισμών, της αυξημένης πίεσης από διεθνείς ανταγωνιστές και των κινδύνων σχετικά με τη διαθεσιμότητα ειδικευμένου εργατικού δυναμικού.
Η κατάσταση αυτή απαιτεί την ανάληψη άμεσης δράσης. Για αυτόν τον λόγο, όπως προανήγγειλε η πρόεδρος κ. φον ντερ Λάιεν στην ομιλία της για την κατάσταση της Ένωσης τον Σεπτέμβριο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσιάζει σήμερα ένα ευρωπαϊκό σχέδιο δράσης για την αιολική ενέργεια προκειμένου να διασφαλίσει ότι η μετάβαση στην καθαρή ενέργεια συμβαδίζει με την ανταγωνιστικότητα της βιομηχανίας και ότι η αιολική ενέργεια εξακολουθεί να αποτελεί ευρωπαϊκή επιτυχία.
Το σχέδιο δράσης θα συμβάλει στη διατήρηση μιας υγιούς και ανταγωνιστικής αλυσίδας εφοδιασμού αιολικής ενέργειας, με σαφή και ασφαλή δεξαμενή έργων, που θα προσελκύει την αναγκαία χρηματοδότηση και θα ανταγωνίζεται επί ίσοις όροις σε παγκόσμιο επίπεδο. Συνοδεύεται από ανακοίνωση σχετικά με την υλοποίηση των φιλοδοξιών της ΕΕ για την υπεράκτια ενέργεια, συμπεριλαμβανομένης της αιολικής ενέργειας, σε συνέχεια της στρατηγικής της ΕΕ για την υπεράκτια ενέργεια που εγκρίθηκε πριν από τρία έτη.
Κοινή ευρωπαϊκή απόκριση για την αντιμετώπιση ενός μοναδικού συνδυασμού προκλήσεων
Το σχέδιο δράσης προβλέπει άμεσες δράσεις που πρέπει να αναληφθούν από κοινού από την Επιτροπή, τα κράτη μέλη και τον κλάδο με βάση τις υφιστάμενες πολιτικές και την ισχύουσα νομοθεσία και με επίκεντρο έξι βασικούς τομείς:
- Επιτάχυνση της εγκατάστασης μέσω αυξημένης προβλεψιμότητας και ταχύτερης αδειοδότησης. Το 2022 προστέθηκαν εγκαταστάσεις αιολικής ενέργειας ισχύος 16 GW, επίδοση που συνιστά ρεκόρ και αύξηση κατά 47 % σε σύγκριση με το 2021. Ωστόσο, το ποσοστό αυτό είναι πολύ χαμηλότερο από τα 37 GW/έτος που απαιτούνται για την επίτευξη του στόχου της ΕΕ για το 2030 όσον αφορά την ανανεώσιμη ενέργεια. Η Επιτροπή δρομολογεί την πρωτοβουλία «Accele-RES» με τα κράτη μέλη για να διασφαλίσει την ταχεία εφαρμογή των αναθεωρημένων κανόνων της ΕΕ για την ανανεώσιμη ενέργεια, δίνοντας μεγαλύτερη έμφαση στην ψηφιοποίηση των διαδικασιών αδειοδότησης και στην τεχνική βοήθεια προς τα κράτη μέλη. Επιπλέον, τα κράτη μέλη ενθαρρύνονται να ενισχύσουν την προβολή της δεξαμενής έργων μέσω δεσμεύσεων για την αιολική ενέργεια, διαφανών χρονοδιαγραμμάτων δημοπρασιών και μακροπρόθεσμου σχεδιασμού. Τέλος, αργότερα φέτος, η Επιτροπή θα εκδώσει σχέδιο δράσης για τα δίκτυα για να στηρίξει την αναγκαία ανάπτυξη δικτύων ηλεκτρικής ενέργειας.
- Βελτίωση του σχεδιασμού δημοπρασιών. Με βάση την προτεινόμενη πράξη για τη βιομηχανία των μηδενικών καθαρών εκπομπών και τη μεταρρύθμιση του σχεδιασμού της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, η Επιτροπή θα στηρίξει τα κράτη μέλη στη βελτίωση των δημοπρασιών με καλά σχεδιασμένα και αντικειμενικά κριτήρια που ανταμείβουν τον εξοπλισμό υψηλότερης προστιθέμενης αξίας και διασφαλίζουν την πλήρη και έγκαιρη υλοποίηση των έργων. Πέρα από την ΕΕ, θα αυξηθεί η χρήση προτύπων στρατηγικών δημόσιων συμβάσεων από έργα της Global Gateway. Το σχέδιο δράσης προβλέπει επίσης εκτίμηση επικινδυνότητας κυβερνοασφάλειας.
- Πρόσβαση σε χρηματοδότηση. Για να επιταχυνθούν οι επενδύσεις και η χρηματοδότηση για την παραγωγή αιολικής ενέργειας στην Ευρώπη, η Επιτροπή θα διευκολύνει την πρόσβαση στη χρηματοδότηση της ΕΕ, ιδίως μέσω του Ταμείου Καινοτομίας, ενώ η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) θα διαθέσει εγγυήσεις ελαχιστοποίησης των κινδύνων. Η Επιτροπή ενθαρρύνει επίσης τα κράτη μέλη να αξιοποιήσουν πλήρως την ευελιξία που παρέχει το τροποποιημένο προσωρινό πλαίσιο κρίσης και μετάβασης για τις κρατικές ενισχύσεις με σκοπό τη στήριξη της παραγωγής ανεμογεννητριών στην ΕΕ.
- Δίκαιο και ανταγωνιστικό διεθνές περιβάλλον. Για να διασφαλιστεί ότι ο τομέας της αιολικής ενέργειας μπορεί να λειτουργεί με ισότιμους όρους ανταγωνισμού, η Επιτροπή παρακολουθεί στενά πιθανές αθέμιτες εμπορικές πρακτικές που ωφελούν ξένους παραγωγούς ανεμογεννητριών και θα συνεχίσει να χρησιμοποιεί εμπορικές συμφωνίες για τη διευκόλυνση της πρόσβασης σε ξένες αγορές, προωθώντας παράλληλα την έγκριση ενωσιακών και διεθνών προτύπων για τον τομέα. Η Επιτροπή θα συνεργάζεται επίσης με επενδυτές για τον εντοπισμό και την αντιμετώπιση εμποδίων για επενδύσεις.
- Δεξιότητες. Οι μεγάλης κλίμακας συμπράξεις δεξιοτήτων για την ανανεώσιμη ενέργεια θα αποτελέσουν βασικό φόρουμ για την εκπόνηση έργων ανάπτυξης δεξιοτήτων. Με την πράξη για τη βιομηχανία των μηδενικών καθαρών εκπομπών, η Επιτροπή θα διευκολύνει επίσης τη δημιουργία ευρωπαϊκών ακαδημιών δεξιοτήτων της βιομηχανίας των μηδενικών καθαρών εκπομπών —συμπεριλαμβανομένης ειδικής ακαδημίας για τον τομέα της αιολικής ενέργειας, που αποσκοπεί να στηρίξει τις δράσεις των κρατών μελών για την αναβάθμιση δεξιοτήτων και την επανειδίκευση των εργαζομένων. Οι ακαδημίες θα αναπτύξουν μαθησιακό περιεχόμενο και υλικό και θα θέσουν ως στόχο την κατάρτιση 100.000 εκπαιδευόμενων εντός τριών ετών από την ίδρυσή τους.
- Συμμετοχή του κλάδου και δεσμεύσεις των κρατών μελών. Η Επιτροπή θα συνεργαστεί με τα κράτη μέλη και τον κλάδο της αιολικής ενέργειας για έναν χάρτη αιολικής ενέργειας της ΕΕ με σκοπό τη βελτίωση των συνθηκών που επιτρέπουν στον ευρωπαϊκό κλάδο αιολικής ενέργειας να παραμένει ανταγωνιστικός.
Νέο όραμα για την επιτάχυνση της εγκατάστασης υπεράκτιας αιολικής ενέργειας
Η υπεράκτια αιολική ενέργεια αναμένεται να συμβάλει σημαντικά στους στόχους της ΕΕ για το κλίμα και την ενέργεια κατά τα επόμενα έτη. Με βάση τη στρατηγική του 2020 για τις υπεράκτιες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, τα κράτη μέλη συμφώνησαν πρόσφατα φιλόδοξους νέους στόχους για την παραγωγή υπεράκτιας ανανεώσιμης ενέργειας έως το 2050, με ενδιάμεσους στόχους έως το 2030 και το 2040 για καθεμία από τις πέντε θαλάσσιες λεκάνες της ΕΕ.
Το 2022, η σωρευτική υπεράκτια εγκατεστημένη ισχύς της ΕΕ-27 ανήλθε σε 16,3 GW. Αυτό σημαίνει ότι για να γεφυρωθεί το χάσμα μεταξύ των 111 GW για τα οποία δεσμεύτηκαν τα κράτη μέλη και της ισχύος του 2022, πρέπει να εγκαθιστούμε σχεδόν 12 GW/έτος κατά μέσο όρο, δηλαδή 10 φορές περισσότερο από τα νέα 1,2 GW που εγκαταστάθηκαν πέρυσι.
Γι’ αυτόν τον λόγο, η Επιτροπή διπλασιάζει τις προσπάθειές της για τη στήριξη ειδικά του τομέα των υπεράκτιων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, καθορίζοντας πρόσθετες δράσεις για: ενίσχυση των υποδομών δικτύου και της περιφερειακής συνεργασίας, επιτάχυνση της αδειοδότησης, διασφάλιση ολοκληρωμένου θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμού, ενίσχυση της ανθεκτικότητας των υποδομών, συνέχιση της έρευνας και της καινοτομίας και ανάπτυξη αλυσίδων εφοδιασμού και δεξιοτήτων.
Ιστορικό
Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας αποτελούν βασική συνιστώσα του σχεδίου της ΕΕ για την επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας έως το 2050 στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, καθώς και του σχεδίου REPowerEU για την ανάκτηση της ενεργειακής ανεξαρτησίας και τον τερματισμό των εισαγωγών ρωσικών ορυκτών καυσίμων το συντομότερο δυνατό. Η ΕΕ έχει θέσει νομοθετικούς στόχους για την επιτάχυνση της ανάπτυξης ανανεώσιμης ενέργειας μέσω της αναθεωρημένης οδηγίας για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας στο πλαίσιο της νομοθετικής δέσμης Fit for 55, και διευκολύνει την επίτευξη αυτών των στόχων μέσω του αναθεωρημένου κανονισμού ΔΕΔ-Ε που ενισχύει το πλαίσιο για διασυνοριακά έργα, συμπεριλαμβανομένων των υπεράκτιων δικτύων. Κατά τη μετάβαση σε μια οικονομία μηδενικών καθαρών εκπομπών, η ανταγωνιστικότητα της ΕΕ θα βασιστεί σε μεγάλο βαθμό στην ικανότητά της να αναπτύσσει και να παράγει στο εσωτερικό της τις καθαρές τεχνολογίες που καθιστούν δυνατή αυτήν τη μετάβαση, συμπεριλαμβανομένης της χερσαίας και της υπεράκτιας αιολικής ενέργειας. Νωρίτερα φέτος, η Επιτροπή παρουσίασε το βιομηχανικό σχέδιο της Πράσινης Συμφωνίας και πρότεινε ιδίως την πράξη για τη βιομηχανία των μηδενικών καθαρών εκπομπών και την πράξη για τις κρίσιμες πρώτες ύλες με σκοπό τη στήριξη της εγχώριας παραγωγικής ικανότητας τεχνολογιών μηδενικών καθαρών εκπομπών.
Για περισσότερες πληροφορίες
Ενημερωτικό δελτίο σχετικά με την ευρωπαϊκή δέσμη μέτρων για την αιολική ενέργεια
Ευρωπαϊκό σχέδιο δράσης για την αιολική ενέργεια
Ανακοίνωση σχετικά με την υλοποίηση της φιλοδοξίας της ΕΕ για την υπεράκτια ανανεώσιμη ενέργεια
Δελτίο Τύπου για την έκθεση σχετικά με την κατάσταση της Ενεργειακής Ένωσης
Ενημερωτικό δελτίο της έκθεσης σχετικά με την κατάσταση της Ενεργειακής Ένωσης
Δηλώσεις
Η πράσινη μετάβαση δεν μπορεί να πετύχει χωρίς ισχυρή βιομηχανική βάση. Πρέπει να μεριμνήσουμε ώστε όλοι οι τομείς να μπορούν να λειτουργούν σε ένα ευνοϊκό περιβάλλον που τους επιτρέπει να συνεισφέρουν αποτελεσματικά στην επίτευξη των φιλόδοξων στόχων μας για το κλίμα και την ενέργεια. Η δέσμη αυτή θα βοηθήσει τον ευρωπαϊκό τομέα της αιολικής ενέργειας να αναπτυχθεί στην Ευρώπη και να ανταγωνιστεί σε παγκόσμιο επίπεδο, περιορίζοντας έτσι τις εξαρτήσεις από εξωτερικούς προμηθευτές και δημιουργώντας πράσινες θέσεις εργασίας για τους εργαζόμενους.
Maroš Šefčovič, Εκτελεστικός Αντιπρόεδρος αρμόδιος για την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, τις Διοργανικές Σχέσεις και τη Διερεύνηση Προοπτικών – 24/10/2023
Η ΕΕ είναι αποφασισμένη να ηγηθεί της ενεργειακής μετάβασης και να αδράξει την ευκαιρία να δημιουργήσει οικονομική ανάπτυξη και πράσινες θέσεις εργασίας. Ο τομέας της αιολικής ενέργειας είναι καίριας σημασίας για την επίτευξη των στόχων μας για καθαρή ενέργεια και για το κλίμα, αλλά πρέπει να διασφαλίσουμε ότι μπορεί να επιχειρεί σε ένα δίκαιο και υποστηρικτικό περιβάλλον. Δεσμευόμαστε να συνεργαστούμε με τα κράτη μέλη και τον κλάδο για να υλοποιήσουμε τους νομοθετικούς μας στόχους στην πράξη. Χάρη στις δράσεις που καθορίζουμε σήμερα, ο τομέας της αιολικής ενέργειας θα παραμείνει ισχυρός παράγοντας της αγοράς ενέργειας στην Ευρώπη.
κ. Κάντρι Σίμσον, επίτροπος Ενέργειας – 24/10/2023
The European Commission is committed to personal data protection. Any personal data is processed in line with Regulation (EC) 2018/1725. All personal information processed by the Directorate-General for Communication / European Commission Representations is treated accordingly. If you do not work for a media organisation, you are welcome to contact the EU through Europe Direct in writing or by calling 00 800 6 7 8 9 10 11.
Athanasios ATHANASIOU
Press Officer / Political Reporter
European Commission
Representation in Cyprus
EU House, 30 Vyronos Avenue, 1096 Nicosia
Tel: +357 22 81 75 76 Mob: +357 99 363753
Twitter: @aathans
