Ένωση Ασφάλειας: η Επιτροπή παρουσιάζει νέα μέτρα

η Ευρωπαϊκή Επιτροπή λαμβάνει πρόσθετα μέτρα για να περιορίσει ακόμη περισσότερο τον χώρο στον οποίο δραστηριοποιούνται τρομοκράτες και εγκληματίες — στερώντας τους τα μέσα που χρειάζονται για τον σχεδιασμό, τη χρηματοδότηση και την εκτέλεση αξιόποινων πράξεων.

Έξι μήνες μετά την αντιτρομοκρατική δέσμη μέτρων του Οκτωβρίου 2017, η Επιτροπή προτείνει μέτρα με σκοπό: να ενισχυθεί η ασφάλεια των δελτίων ταυτότητας και να μειωθούν οι απάτες περί τα έγγραφα· να δοθεί στις υπηρεσίες επιβολής του νόμου και στις δικαστικές αρχές πρόσβαση σε ηλεκτρονικά αποδεικτικά στοιχεία και οικονομικές πληροφορίες· να περιοριστεί περαιτέρω η πρόσβαση των τρομοκρατών σε πρόδρομες ουσίες εκρηκτικών υλών· και να ενισχυθούν οι έλεγχοι κατά την εισαγωγή και την εξαγωγή πυροβόλων όπλων. Επίσης, η Επιτροπή υποβάλλει σήμερα έκθεση για την πρόοδο που έχει σημειωθεί σχετικά με άλλες πρωτοβουλίες προτεραιότητας, οι οποίες θα ανοίξουν τον δρόμο προς μια γνήσια και αποτελεσματική Ένωση Ασφάλειας.

Ο πρώτος Αντιπρόεδρος, κ. Frans Timmermans δήλωσε: «Η ασφάλεια αποτελεί κορυφαία προτεραιότητα της παρούσας Επιτροπής από την πρώτη ημέρα. Θα συνεχίσουμε να υποστηρίζουμε τις προσπάθειες των κρατών μελών για την καλύτερη προστασία των πολιτών μας και τη διασφάλιση των ελευθεριών τους. Και σήμερα, κλιμακώνουμε τις ενέργειές μας για να στερήσουμε από τους εγκληματίες και τους τρομοκράτες τα εργαλεία και τους πόρους που χρειάζονται για να διαπράξουν τα εγκλήματά τους — υλοποιώντας τη δέσμευσή μας για μια Ένωση που παρέχει προστασία.»

Ο Επίτροπος Μετανάστευσης, Εσωτερικών Υποθέσεων και Ιθαγένειας κ. Δημήτρης Αβραμόπουλος δήλωσε τα εξής: «Σήμερα λαμβάνουμε μέτρα για τον περιορισμό των πρόδρομων ουσιών εκρηκτικών υλών και των πυροβόλων όπλων, για την ενίσχυση της ασφάλειας των δελτίων ταυτότητας, και θεσπίζουμε μέτρα που θα βοηθήσουν τις αρχές επιβολής του νόμου να έχουν πρόσβαση στις πληροφορίες που χρειάζονται για την καταπολέμηση του εγκλήματος και της τρομοκρατίας. Οικοδομούμε το πλαίσιο της ασφάλειάς μας πάνω σε βασικά μέτρα ασφαλείας, αλλά και στην ισχυρότερη διαχείριση των συνόρων και στην αποτελεσματικότερη συνεργασία μεταξύ των δικαστικών αρχών και των αρχών επιβολής του νόμου. Με τον τρόπο αυτό κινούμαστε προς την κατεύθυνση μιας γνήσιας και αποτελεσματικής Ένωσης Ασφάλειας.»

Ο Επίτροπος για την Ένωση Ασφάλειας κ. Julian King δήλωσε τα εξής: «Δίνοντας στις αρχές επιβολής του νόμου πρόσβαση σε κρίσιμες οικονομικές πληροφορίες, κλείνουμε ένα ακόμη κενό που εκμεταλλεύονται οι τρομοκράτες και τους πλήττουμε εκεί που τους πονά — στα οικονομικά τους. Και μαζί με διευκόλυνση της συγκέντρωσης ηλεκτρονικών αποδεικτικών στοιχείων, την επιβολή αυστηρότερων ελέγχων για τα πυροβόλα όπλα και τις πρόδρομες ουσίες εκρηκτικών υλών και την ενίσχυση της ασφάλειας των δελτίων ταυτότητας, περιορίζουμε περαιτέρω τον χώρο μέσα στον οποίο δρουν οι τρομοκράτες.»

Η βελτίωση της προστασίας των Ευρωπαίων πολιτών αποτελεί συλλογική κορυφαία προτεραιότητα όπως συμφωνήθηκε στην κοινή δήλωση σχετικά με τις νομοθετικές προτεραιότητες της ΕΕ για την περίοδο 2018-2019. Η δέσμη μέτρων που παρουσιάζεται σήμερα περιλαμβάνεται και στην κοινή δήλωση και θα επιταχύνει περαιτέρω τις εν εξελίξει προσπάθειες σε επίπεδο ΕΕ για τη βελτίωση της εσωτερικής ασφάλειας και το κλείσιμο των κενών που εντοπίστηκαν. Οι σημερινές προτάσεις θα πρέπει να εγκριθούν και από τους δύο συννομοθέτες επειγόντως προκειμένου να βελτιωθεί περαιτέρω η ασφάλεια των πολιτών της ΕΕ.

Βελτίωση των χαρακτηριστικών ασφαλείας των δελτίων ταυτότητας για τον περιορισμό της απάτης περί τα έγγραφα

Η Επιτροπή προτείνει σήμερα τη βελτίωση των χαρακτηριστικών ασφαλείας των δελτίων ταυτότητας των πολιτών της ΕΕ και των δελτίων διαμονής των μελών της οικογένειάς τους που είναι υπήκοοι τρίτων χωρών. Καθώς περίπου 80 εκατομμύρια Ευρωπαίοι διαθέτουν σήμερα δελτία ταυτότητας μη μηχανικώς αναγνώσιμα, χωρίς βιομετρικά αναγνωριστικά στοιχεία, στόχος είναι να περιοριστεί η χρήση πλαστών και παραποιημένων εγγράφων που μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν από τρομοκράτες και εγκληματίες για να εισέλθουν στην ΕΕ από τρίτες χώρες, με τους εξής τρόπους:

Τον καθορισμό κοινών προτύπων ασφαλείας σε όλη την ΕΕ σύμφωνα με τα ελάχιστα πρότυπα ασφαλείας που καθορίζονται από τον Διεθνή Οργανισμό Πολιτικής Αεροπορίας (ICAO)·
Την υποχρεωτική χρήση βιομετρικών στοιχείων για όσες χώρες εκδίδουν δελτία ταυτότητας: τα δελτία ταυτότητας των πολιτών της ΕΕ (παλαιότερα της 12ετίας) και τα δελτία διαμονής των μελών της οικογένειάς τους που είναι υπήκοοι τρίτων χωρών θα περιλαμβάνουν πλέον βιομετρικά δεδομένα, και συγκεκριμένα δακτυλικά αποτυπώματα και εικόνες προσώπου, τα οποία θα αποθηκεύονται σε ολοκληρωμένο κύκλωμα (τσιπ) των δελτίων. Αυτό θα συνοδευτεί με ισχυρότερες διασφαλίσεις σχετικά με το ποιος μπορεί να έχει πρόσβαση στα βιομετρικά στοιχεία·
Την εφαρμογή μιας φιλόδοξης διαδικασίας σταδιακής κατάργησης: οι νέοι κανόνες προβλέπουν μια σχετικά ταχεία αλλά σταδιακή κατάργηση των μη συμμορφούμενων δελτίων κατά τη λήξη της ισχύος τους ή το αργότερο εντός πέντε ετών και των λιγότερο ασφαλών από αυτά (δηλ. των μη μηχανικώς αναγνώσιμων) εντός δύο ετών.

Ο προτεινόμενος κανονισμός δεν καθιερώνει υποχρεωτικά δελτία ταυτότητας σε όλη την ΕΕ, αλλά αναβαθμίζει τα χαρακτηριστικά ασφαλείας των υπαρχόντων δελτίων, ενώ αφήνει άλλες πτυχές που αφορούν τον σχεδιασμό των εθνικών δελτίων ταυτότητας εξ ολοκλήρου στην αρμοδιότητα των κρατών μελών. Με την εισαγωγή αυτών των αναβαθμισμένων προτύπων, η πρόταση ακολουθεί παρόμοια προσέγγιση με αυτή που είχε ήδη ακολουθήσει η ΕΕ για τα χαρακτηριστικά ασφαλείας των διαβατηρίων.

Διακοπή της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας

Για να καταστεί δυνατή η έγκαιρη πρόσβαση των αρχών επιβολής του νόμου στις οικονομικές πληροφορίες που απαιτούνται για έρευνες σχετικές με σοβαρά εγκλήματα (συμπεριλαμβανομένων πληροφοριών για τραπεζικούς λογαριασμούς και χρηματοοικονομικές αναλύσεις), η Επιτροπή προτείνει μια νέα οδηγία που θα προβλέπει τα εξής:

Άμεση πρόσβαση σε πληροφορίες τραπεζικών λογαριασμών: οι αρχές επιβολής του νόμου και οι υπηρεσίες ανάκτησης περιουσιακών στοιχείων θα έχουν, κατά περίπτωση, άμεση πρόσβαση σε πληροφορίες τραπεζικών λογαριασμών που περιέχονται στα εθνικά, κεντρικά μητρώα, ώστε να δοθεί η δυνατότητα στις αρχές να εντοπίζουν σε ποιες τράπεζες ένας ύποπτος τηρεί λογαριασμούς. Με τις εγγυήσεις για την προστασία των δεδομένων εξασφαλίζεται ότι μόνο περιορισμένες πληροφορίες σχετικά με την ταυτότητα του κατόχου του τραπεζικού λογαριασμού και μόνο σε συγκεκριμένες περιπτώσεις σοβαρών εγκλημάτων ή τρομοκρατίας θα τίθενται στη διάθεση των λειτουργών επιβολής του νόμου.
Καλύτερη συνεργασία: η οδηγία προβλέπει τη βελτίωση της συνεργασίας μεταξύ των εθνικών αρχών επιβολής του νόμου και των εθνικών μονάδων χρηματοοικονομικών πληροφοριών (ΜΧΠ), καθώς και μεταξύ των κρατών μελών. Εν προκειμένω περιλαμβάνεται η δυνατότητα των αρχών επιβολής του νόμου να ζητούν οικονομικές πληροφορίες ή αναλύσεις από τις ΜΧΠ — συμπεριλαμβανομένων στοιχείων για τις χρηματοπιστωτικές συναλλαγές, καθώς και η δυνατότητα των ΜΧΠ να ζητούν πληροφορίες που αφορούν την επιβολή του νόμου από τις αρμόδιες εθνικές αρχές τους.

Αυστηροποίηση των κανόνων για τις πρόδρομες ουσίες εκρηκτικών υλών, καθώς και για τις εισαγωγές και εξαγωγές πυροβόλων όπλων

Αυτοσχέδια εκρηκτικά έχουν χρησιμοποιηθεί από τρομοκράτες σε πολλές επιθέσεις στην Ευρώπη κατά τα τελευταία έτη. Για να καλυφθεί αυτό το κενό ασφαλείας, η Επιτροπή προτείνει να ενισχυθούν οι ισχύοντες κανόνες σχετικά με την κυκλοφορία στην αγορά και τη χρήση πρόδρομων ουσιών εκρηκτικών υλών με τους εξής τρόπους:

Απαγόρευση και άλλων χημικών ουσιών: η Επιτροπή πρότεινε να προστεθούν στον κατάλογο των απαγορευμένων ουσιών νέες χημικές ουσίες, οι οποίες θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για την κατασκευή αυτοσχέδιων εκρηκτικών. Δεδομένου ότι οι ουσίες μπορούν να αποκτηθούν εξίσου σε παραδοσιακά καταστήματα, καθώς και από εμπόρους λιανικής πώλησης μέσω διαδικτύου και διαδικτυακές αγορές, οι νέοι κανόνες θα ισχύουν επίσης πλήρως για τις διαδικτυακές πωλήσεις·
Κατάργηση των τρεχόντων συστημάτων καταχώρισης: οι νέοι κανόνες θα θέσουν τέλος στα συστήματα καταχώρισης που διαθέτουν σήμερα ορισμένα κράτη μέλη. Τα συστήματα αυτά, που θεωρούνται αδύναμα από την άποψη της ασφάλειας, επιτρέπουν στο ευρύ κοινό να καταχωρίζει αγορές ορισμένων υποκείμενων σε περιορισμούς ουσιών με την απλή επίδειξη δελτίου ταυτότητας·
Προσεκτική αδειοδότηση και έλεγχο ασφαλείας:τα κράτη μέλη μπορούν να επιλέξουν να εφαρμόζουν σύστημα αδειοδότησης για την αγορά περιορισμένου αριθμού υποκείμενων σε περιορισμούς ουσιών, οι οποίες θα μπορούσαν να έχουν σαφή νόμιμη χρήση.Πριν από τη χορήγηση άδειας σε μέλος του ευρύτερου κοινού, κάθε κράτος μέλος θα πρέπει να επαληθεύει τη νομιμότητα του σχετικού αιτήματος και να διενεργεί προσεκτικό έλεγχο ασφαλείας, συμπεριλαμβανομένου ελέγχου του ποινικού μητρώου·
Ταχύτερη και καλύτερη ανταλλαγή πληροφοριών: οι νέοι κανόνες εισάγουν υποχρέωση των επιχειρήσεων να αναφέρουν ύποπτες συναλλαγές στις αρμόδιες αρχές εντός 24 ωρών. Τα νέα μέτρα προβλέπουν επίσης ευρύτερη ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ εταιρειών, συμπεριλαμβανομένων των διαδικτυακών επιχειρήσεων, και ευαισθητοποίηση σε ολόκληρη την αλυσίδα εφοδιασμού.

Η παράνομη διακίνηση πυροβόλων όπλων εξακολουθεί να αποτελεί σοβαρό πρόβλημα για την ασφάλεια της Ευρώπης. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η Επιτροπή επικαιροποιεί τους κανόνες της ΕΕ σχετικά με τις εξαγωγές και εισαγωγές μη στρατιωτικών πυροβόλων όπλων, ώστε να περιλαμβάνουν:

Βελτιωμένες διαδικασίες ελέγχου: τα κράτη μέλη θα πρέπει να διενεργούν συστηματικούς ελέγχους ιστορικού όλων των ατόμων που υποβάλλουν αίτηση για τη χορήγηση άδειας εξαγωγής, χρησιμοποιώντας ιδίως το Ευρωπαϊκό Σύστημα Πληροφοριών Ποινικού Μητρώου (ECRIS), για να διαπιστώνουν εάν το άτομο έχει βεβαρυμένο ποινικό μητρώο και να ελέγχουν το Σύστημα πληροφοριών σχετικά με τον έλεγχο των εξαγωγών συμβατικών όπλων (βάση δεδομένων COARM), το οποίο περιέχει κοινοποιήσεις άρνησης χορήγησης άδειας εξαγωγής,
Βελτιωμένη ανταλλαγή πληροφοριών: τα κράτη μέλη θα πρέπει να χρησιμοποιούν συστηματικότερα και καλύτερα τις πληροφορίες, μεταξύ άλλων τροφοδοτώντας τακτικά το σύστημα COARM και τηρώντας ενιαία εθνική βάση δεδομένων των χορηγήσεων και αρνήσεων χορήγησης άδειας. Θα πρέπει επίσης να παρέχουν λεπτομερή στατιστικά στοιχεία σχετικά με την εισαγωγή και την εξαγωγή πυροβόλων όπλων στην Επιτροπή έως την 1η Ιουλίου κάθε έτους.

Επίσης, η Επιτροπή πρότεινε σήμερα νέα εργαλεία για τη συγκέντρωση ηλεκτρονικών αποδεικτικών στοιχείων σε διασυνοριακή βάση στο πλαίσιο ποινικών διαδικασιών (βλ. δελτίο Τύπου).

Ιστορικό

Η ασφάλεια αποτελεί πολιτική προτεραιότητα για την Επιτροπή Γιούνκερ ήδη από την έναρξη της θητείας της – από τις πολιτικές κατευθύνσεις του προέδρου Γιούνκερ τον Ιούλιο του 2014 έως την πρόσφατη ομιλία του για την κατάσταση της Ένωσης στις 13 Σεπτεμβρίου 2017.

Στις 14 Δεκεμβρίου 2017, οι πρόεδροι του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, της εκ περιτροπής προεδρίας του Συμβουλίου και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής υπέγραψαν κοινή δήλωση για τις νομοθετικές προτεραιότητες της ΕΕ για την περίοδο 2018-2019, στην οποία υπογραμμίζουν την τεράστια σημασία που έχει η καλύτερη προστασία της ασφάλειας των πολιτών, τοποθετώντας την στον πυρήνα του νομοθετικού έργου της Ένωσης. Προτεραιότητα δόθηκε σε πρωτοβουλίες που αποσκοπούν στο να μπορούν οι αρχές των κρατών μελών να γνωρίζουν ποιοι διασχίζουν τα κοινά εξωτερικά σύνορα της ΕΕ, να εξασφαλίζουν τη διαλειτουργικότητα των συστημάτων πληροφοριών σε επίπεδο ΕΕ για τη διαχείριση της ασφάλειας, των συνόρων και της μετανάστευσης, και να ενισχύουν τα μέσα καταπολέμησης της τρομοκρατίας και της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες.

Το Ευρωπαϊκό Θεματολόγιο για την Ασφάλεια κατευθύνει το έργο της Επιτροπής στον συγκεκριμένο τομέα, καθορίζοντας τις κύριες δράσεις για αποτελεσματική αντίδραση της ΕΕ στην τρομοκρατία και τις απειλές κατά της ασφάλειας, όπως η καταπολέμηση της ριζοσπαστικοποίησης, η ενίσχυση της ασφάλειας στον κυβερνοχώρο, η διακοπή της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας και η καλύτερη ανταλλαγή πληροφοριών. Από την έγκριση του θεματολογίου μέχρι σήμερα έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος όσον αφορά την εφαρμογή του, γεγονός που άνοιξε τον δρόμο για μια αποτελεσματική και γνήσια Ένωση Ασφάλειας. Η πρόοδος αυτή αντικατοπτρίζεται στις εκθέσεις που δημοσιεύει η Επιτροπή για την Ένωση Ασφάλειας σε τακτά διαστήματα.

Περισσότερες πληροφορίες

Συχνές ερωτήσεις — Στέρηση από τους τρομοκράτες των μέσων για την ανάληψη δράσης

Ενημερωτικό δελτίο – Ένωση Ασφάλειας – Μια Ευρώπη που προστατεύει

Ενημερωτικό δελτίο – Ένωση Ασφάλειας – Στέρηση από τους τρομοκράτες των μέσων για την ανάληψη δράσης

Έκθεση — Δέκατη τέταρτη έκθεση προόδου προς μια αποτελεσματική και πραγματική Ένωση Ασφάλειας

Οδηγία για τη χρήση των χρηματοοικονομικών και άλλων πληροφοριών για την πρόληψη, την εξακρίβωση, τη διερεύνηση ή τη δίωξη όσον αφορά ορισμένα ποινικά αδικήματα

Κανονισμός για τη βελτίωση της ασφάλειας των δελτίων ταυτότητας και των εγγράφων διαμονής των πολιτών της ΕΕ και των μελών των οικογενειών τους