Στην ετήσια έκθεση για την παρακολούθηση της εφαρμογής του δικαίου της ΕΕ, η οποία δημοσιεύεται σήμερα, παρατίθενται οι ενέργειες της Επιτροπής για τον έλεγχο και την επιβολή του δικαίου της ΕΕ το 2018. Ο ηλεκτρονικός πίνακας αποτελεσμάτων της ενιαίας αγοράς, που δημοσιεύεται επίσης σήμερα, αξιολογεί τις επιδόσεις των χωρών της ΕΕ και του ΕΟΧ στην ενιαία αγορά της ΕΕ και εντοπίζει τις αδυναμίες που θα πρέπει να αντιμετωπιστούν με την καταβολή μεγαλύτερων προσπαθειών από τις χώρες και την Επιτροπή.
Οι πολίτες και οι επιχειρήσεις μπορούν να απολαμβάνουν τα πολλά οφέλη της ενιαίας αγοράς μόνο αν οι κοινά συμφωνημένοι κανόνες είναι λειτουργικοί στην πράξη. Τον Νοέμβριο του 2018 η Επιτροπή παρουσίασε νέα εκτίμηση των εμποδίων που έχουν απομείνει στην ενιαία αγορά και κάλεσε τα κράτη μέλη να επαγρυπνούν όσον αφορά την υλοποίηση, την εφαρμογή και την επιβολή των κανόνων της ΕΕ και να μην θέτουν νέα εμπόδια. Για παράδειγμα, από τις εκπομπές καυσαερίων από τα αυτοκίνητα μέχρι το ηλεκτρονικό εμπόριο, από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μέχρι τον τομέα των υπηρεσιών, και σε πολλούς άλλους τομείς
Η Επιτροπή εξακολουθεί να μεριμνά για την ορθή εφαρμογή και επιβολή των κανόνων της ΕΕ. Για παράδειγμα, το 2018 η Επιτροπή ενήργησε με αποφασιστικότητα για την επιβολή των κανόνων σε ορισμένους τομείς πολιτικής. Η Επιτροπή υποστήριξε τις εθνικές και περιφερειακές αρχές στην εφαρμογή σαφών κανόνων για καθαρό ατμοσφαιρικό αέρα και καθαρό νερό. Ανέλαβε επίσης δράση κατά κρατών μελών που δεν τήρησαν τις δεσμεύσεις τους και δεν εφάρμοσαν τους κανόνες της ΕΕ σχετικά με τις καταστάσεις ονομάτων επιβατών, την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες. Επιπλέον, η Επιτροπή χρησιμοποίησε εξουσίες επιβολής της νομοθεσίας όταν ορισμένες χώρες της ΕΕ δεν ενήργησαν αρκετά γρήγορα ώστε να βελτιώσουν την πρόσβαση των ατόμων με αναπηρίες σε δικτυακούς τόπους και άλλες εφαρμογές για φορητές συσκευές.
Ετήσια έκθεση για την παρακολούθηση της εφαρμογής του δικαίου της ΕΕ το 2018
Η ετήσια έκθεσηγια το 2018 δείχνει ελαφρά αύξηση (κατά 0,8 %) των εκκρεμών υποθέσεων επί παραβάσει σε σύγκριση με τις 1559 υποθέσεις το 2017. Έτσι, ο αριθμός των υποθέσεων επί παραβάσει, αφού έφτασε στο υψηλότερο επίπεδο πενταετίας το 2016, άρχισε να σταθεροποιείται στο 5 % το 2018 (βλ. διάγραμμα 1). Μεταξύ άλλων, οι κύριοι τομείς πολιτικής αφορούσαν το περιβάλλον, την κινητικότητα και τις μεταφορές, καθώς και την εσωτερική αγορά, τη βιομηχανία, την επιχειρηματικότητα και τις ΜΜΕ. Κάθε φορά που δεν εφαρμόζεται ορθά το δίκαιο της ΕΕ οι πολίτες και οι επιχειρήσεις στερούνται τα δικαιώματα και τα πλεονεκτήματα που διαθέτουν βάσει του ευρωπαϊκού δικαίου. Στον τομέα του περιβάλλοντος, για παράδειγμα, η Επιτροπή συνέχισε να λαμβάνει μέτρα για να διασφαλίσει την πλήρη συμμόρφωση με την οδηγία για την ποιότητα του αέρα, όσον αφορά τις οριακές τιμές για τα σωματίδια PM10 και το διοξείδιο του αζώτου (NO2), καθώς και τα συστήματα παρακολούθησης σε ολόκληρη την ΕΕ.
Το διάγραμμα 2 (βλ. παράρτημα) παρέχει μια γενική εικόνα της κατάστασης που επικρατεί σε κάθε κράτος μέλος. Όσον αφορά τις υποθέσεις καθυστερημένης μεταφοράς, η Κύπρος, το Βέλγιο, και η Ισπανία είχαν τον μεγαλύτερο αριθμό εκκρεμών υποθέσεων, ενώ τον μικρότερο αριθμό εκκρεμών υποθέσεων είχαν η Εσθονία, η Δανία και η Ιταλία. Η Ισπανία, η Ιταλία και η Γερμανία είχαν τον μεγαλύτερο αριθμό εκκρεμών υποθέσεων για μη ορθή μεταφορά και/ή εσφαλμένη εφαρμογή του δικαίου της ΕΕ, ενώ η Εσθονία είχε τον χαμηλότερο συνολικό αριθμό εκκρεμών υποθέσεων πέρυσι. Οι τομείς πολιτικής στους οποίους κινήθηκαν οι περισσότερες νέες διαδικασίες επί παραβάσει το 2018 ήταν η εσωτερική αγορά της ΕΕ, η βιομηχανία, η επιχειρηματικότητα και οι ΜΜΕ, καθώς και η κινητικότητα και οι μεταφορές (βλ. διάγραμμα 3).
Καταπολέμηση της καθυστερημένης μεταφοράς οδηγιών της ΕΕ
Για να μπορέσουν οι πολίτες και οι επιχειρήσεις να αξιοποιήσουν τα πλεονεκτήματα από το δίκαιο της ΕΕ, είναι σημαντικό να μεταφέρουν τα κράτη μέλη στο εθνικό τους δίκαιο τις ευρωπαϊκές οδηγίες εντός των προθεσμιών που έχουν ταχθεί.
Το 2018 ο αριθμός των νέων διαδικασιών επί παραβάσει που αφορούσαν καθυστερημένη μεταφορά μειώθηκε σημαντικά, κατά το ένα τέταρτο (από 558 υποθέσεις το 2017 σε 419 το 2018). Ωστόσο, ο μεγαλύτερος αριθμός νέων υποθέσεων καθυστερημένης μεταφοράς κατά τη διάρκεια της Επιτροπής Γιούνκερ ήταν το 2016 (847 περιπτώσεις). Η Επιτροπή κίνησε νέες διαδικασίες επί παραβάσει κατά της πλειονότητας των κρατών μελών για τη μη έγκαιρη μεταφορά στο εθνικό δίκαιο των κανόνων της ΕΕ για την προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα [οδηγία 2016/680/(ΕΕ)], όπως συμφωνήθηκε εκ των προτέρων από τα ίδια τα κράτη μέλη. Για να διευκολύνει την έγκαιρη και ορθή μεταφορά, η Επιτροπή εξακολούθησε να επικουρεί τα κράτη μέλη, προετοιμάζοντας σχέδια εφαρμογής, ειδικούς δικτυακούς τόπους και έγγραφα καθοδήγησης και φροντίζοντας να ανταλλάσσονται καλές πρακτικές κατά τις συνεδριάσεις των ομάδων εμπειρογνωμόνων.
Το προηγούμενο έτος η Επιτροπή παρέπεμψε 5 κράτη μέλη στο Δικαστήριο της ΕΕ, ζητώντας να επιβληθούν χρηματοοικονομικές κυρώσεις: Σλοβενία (3 υποθέσεις: C-628/18, C-69/18 και C-188/18), Ισπανία (3 υποθέσεις: C-430/18, C-165/18 και C-164/18), και Βέλγιο (C-676/18), Ιρλανδία (C-550/18) και Ρουμανία (C-549/18) (1 υπόθεση το κάθε ένα).
Πίνακας αποτελεσμάτων της ενιαίας αγοράς 2019
Ο πίνακας αποτελεσμάτων της ενιαίας αγοράς παρέχει μια λεπτομερή επισκόπηση σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο εφαρμόστηκαν οι κανόνες της ενιαίας αγοράς της ΕΕ στον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο (ΕΟΧ) το 2018· πόσο ανοικτές και ολοκληρωμένες είναι ορισμένες αγορές· και πόσο συνέβαλαν τα κράτη μέλη ώστε μια σειρά από εργαλεία της ΕΕ να συμβάλουν στην καλύτερη λειτουργία της ενιαίας αγοράς.
Ανάλογα με τις επιδόσεις τους το 2018, τα κράτη μέλη έλαβαν 153 πράσινες, 137 κίτρινες και 59 κόκκινες κάρτες, οι οποίες χαρακτηρίζουν εξαιρετικές (πράσινο), μέσες (κίτρινο) ή κάτω από τον μέσο όρο (κόκκινο) επιδόσεις.
Η επισκόπηση (βλ. διάγραμμα 4 στο παράρτημα) δείχνει ότι, παρά την περαιτέρω επέκταση του εμπορίου αγαθών και υπηρεσιών, η κατάσταση έχει επιδεινωθεί σε ορισμένους τομείς πολιτικής από το 2017. Τα κράτη μέλη βελτίωσαν τη λειτουργία ορισμένων εργαλείων της ενιαίας αγοράς, όπως είναι η δικτυακή πύλη «Η Ευρώπη σου» και το σύστημα πληροφόρησης για την εσωτερική αγορά (IMI). Ωστόσο, οι χώρες έλαβαν πιο πολλές κόκκινες κάρτες σε ορισμένους τομείς πολιτικής απ’ ό, τι το προηγούμενο έτος. Για παράδειγμα, σχετικά με τον δίκαιο χαρακτήρα των συστημάτων δημόσιων συμβάσεων και την αναγνώριση των επαγγελματικών προσόντων. Το ίδιο συνέβη και όσον αφορά τη συνεργασία σε διαδικασίες «EU pilots».
Γενικά, οι χώρες με τις καλύτερες επιδόσεις ήταν η Πορτογαλία, η Σλοβακία, η Φινλανδία, η Σουηδία και η Λιθουανία , ενώ οι περισσότερες κόκκινες και κίτρινες κάρτες δόθηκαν στην Ισπανία, την Ιταλία, την Ελλάδα και το Λουξεμβούργο.
Η Επιτροπή αντιδρά σε καταγγελίες πολιτών
Οι πολίτες, οι επιχειρήσεις, οι ΜΚΟ και άλλοι ενδιαφερόμενοι φορείς μπορούν να καταγγέλλουν εικαζόμενες παραβάσεις του δικαίου της ΕΕ μέσω ηλεκτρονικού εντύπου καταγγελίας που διατίθεται στη δικτυακή πύλη EUROPA «Τα δικαιώματά σας».Το 2018 η πλειονότητα των νέων καταγγελιών αφορούσαν τη δικαιοσύνη και τα δικαιώματα των καταναλωτών· την εσωτερική αγορά της ΕΕ, τη βιομηχανία, την επιχειρηματικότητα και τις·ΜΜΕ καθώς και θέματα απασχόλησης και κοινωνικών υποθέσεων. Χάρη στη δικτυακή πύλη SOLVIT, ένα άτυπο δίκτυο της Επιτροπής και των κρατών μελών για την επίλυση προβλημάτων, οι πολίτες και οι επιχειρήσεις μπορούν να αναζητήσουν λύση στα προβλήματά τους αποτεινόμενοι σε δημόσια αρχή σε άλλη χώρα της ΕΕ.
Ιστορικό
Από το 1984, η Επιτροπή υποβάλλει, κατόπιν αιτήματος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, ετήσια έκθεση σχετικά με την παρακολούθηση της εφαρμογής του δικαίου της ΕΕ στη διάρκεια του προηγούμενου έτους. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εκδίδει στη συνέχεια ψήφισμα σχετικά με την έκθεση της Επιτροπής.
Η Επιτροπή επικεντρώνεται κατά προτεραιότητα σε προβλήματα όπου τα μέτρα επιβολής της νομοθεσίας τα οποία λαμβάνει μπορούν να έχουν ουσιαστικά αποτελέσματα και να είναι επωφελή για ιδιώτες και επιχειρήσεις. Στο πλαίσιο της κατανομής των αρμοδιοτήτων ανάμεσα στα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει τη γενική αρμοδιότητα να εκκινεί τη νομοθετική διαδικασία. Το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αποφασίζουν με βάση τις προτάσεις της Επιτροπής. Τα κράτη μέλη είναι υπεύθυνα για την έγκαιρη και σωστή εφαρμογή, μεταφορά και επιβολή του δικαίου της ΕΕ στην εθνική έννομη τάξη. Η Επιτροπή κλείνει αυτόν τον κύκλο: εφόσον οι προτάσεις της εγκρίνονται και καθίστανται δίκαιο της ΕΕ, παρακολουθεί κατά πόσον τα κράτη μέλη εφαρμόζουν αυτό το δίκαιο σωστά και αναλαμβάνει δράση, αν δεν το πράττουν. Η Επιτροπή θα πρέπει συνεπώς να δρα σθεναρά και ταχέως όταν οι παραβάσεις παρεμποδίζουν την επίτευξη των στόχων πολιτικής της ΕΕ. Στο ίδιο πνεύμα, η Επιτροπή παρουσίασε πρόσφατα τη στρατηγικότερη προσέγγισή της όσον αφορά την επιβολή της νομοθεσίας από την άποψη του χειρισμού των παραβάσεων, σύμφωνα με τη δέσμευσή της «πιο μεγάλη και πιο φιλόδοξη στα ουσιώδη θέματα, αλλά πιο μικρή και πιο συγκρατημένη στα λιγότερο σημαντικά».
Ο ετήσιος πίνακας αποτελεσμάτων της εσωτερικής αγοράς αξιολογεί τον τρόπο με τον οποίο τα κράτη μέλη:
– ενσωματώνουν τους κανόνες της ΕΕ·
– δημιουργούν ανοιχτές και ολοκληρωμένες αγορές (π.χ. δημόσιες συμβάσεις, συναλλαγές εμπορευμάτων και υπηρεσιών)·
– χειρίζονται διοικητικά θέματα που αφορούν ξένους εργαζομένους (π.χ. επαγγελματικά προσόντα)·
– συνεργάζονται και συμβάλλουν σε διάφορα πανευρωπαϊκά εργαλεία διακυβέρνησης (π.χ. η πύλη Η Ευρώπη σου, Solvit, και EURES)
Ο πίνακας αποτελεσμάτων της εσωτερικής αγοράς αξιολογεί τις επιδόσεις σε τέσσερις τομείς πολιτικής, δύο τομείς που αφορούν το άνοιγμα και την ολοκλήρωση της αγοράς και 13 εργαλεία διακυβέρνησης.
Για περισσότερες πληροφορίες
α) Ετήσια έκθεση για την παρακολούθηση της εφαρμογής του δικαίου της ΕΕ το 2018:
– Ετήσια έκθεση σχετικά με την εφαρμογή του δικαίου της ΕΕ σε εθνικό επίπεδο
– Ενημερωτικό δελτίο για την ΕΕ-28
– Για τη γενική διαδικασία επί παραβάσει στην ΕΕ, βλ. το πλήρες MEMO της 17/1/2012.
β) Πίνακας αποτελεσμάτων της ενιαίας αγοράς (έκδοση 2019 βάσει στοιχείων του 2018):
