Πράξη για τις ψηφιακές υπηρεσίες – Ερωτήσεις και απαντήσεις

Ευρετήριο

1. Γενικές πληροφορίες σχετικά με την πράξη για τις ψηφιακές υπηρεσίες

Τι είναι η πράξη για τις ψηφιακές υπηρεσίες;

Η πράξη για τις ψηφιακές υπηρεσίες ρυθμίζει τις υποχρεώσεις των ψηφιακών υπηρεσιών που ενεργούν ως ενδιάμεσοι στο πλαίσιο του ρόλου που διαδραματίζουν στη σύνδεση των καταναλωτών με αγαθά, υπηρεσίες και περιεχόμενο.

Η πράξη θα βελτιώσει την προστασία των καταναλωτών και των θεμελιωδών δικαιωμάτων στο διαδίκτυο, θα δημιουργήσει ένα ισχυρό πλαίσιο διαφάνειας και λογοδοσίας για τις επιγραμμικές πλατφόρμες και θα οδηγήσει σε πιο δίκαιες και ανοικτές ψηφιακές αγορές.

Η εναρμόνιση των νέων κανόνων σε ολόκληρη την ΕΕ και η άμεση εφαρμογή τους θα διευκολύνουν την παροχή ψηφιακών καινοτομιών σε διασυνοριακό επίπεδο, ενώ παράλληλα θα διασφαλίζουν το ίδιο επίπεδο προστασίας για όλους τους πολίτες της ΕΕ. Οι υποχρεώσεις περιλαμβάνουν τα εξής:

μέτρα για την καταπολέμηση του παράνομου περιεχομένου στο διαδίκτυο, συμπεριλαμβανομένων των αγαθών και των υπηρεσιών, όπως ο μηχανισμός για την επισήμανση του εν λόγω περιεχομένου από τους χρήστες και για τη συνεργασία των πλατφορμών με «αξιόπιστες πηγές επισήμανσης παράνομου περιεχομένου»·
νέους κανόνες για την ιχνηλασιμότητα των επιχειρηματικών χρηστών στις διαδικτυακές αγορές, ώστε να διευκολύνεται ο εντοπισμός των πωλητών παράνομων αγαθών·
αποτελεσματικές διασφαλίσεις για τους χρήστες, συμπεριλαμβανομένης της δυνατότητας αμφισβήτησης των αποφάσεων ελέγχου περιεχομένου των πλατφορμών·
μέτρα διαφάνειας ευρείας εμβέλειας για τις επιγραμμικές πλατφόρμες, συμπεριλαμβανομένων μέτρων για τους αλγορίθμους που χρησιμοποιούνται για τις συστάσεις·
επιβολή υποχρεώσεων στις μεγάλες επιγραμμικές πλατφόρμες να αποτρέπουν την κατάχρηση των συστημάτων τους λαμβάνοντας μέτρα βάσει κινδύνου, συμπεριλαμβανομένης της εποπτείας μέσω ανεξάρτητων ελέγχων των μέτρων διαχείρισης κινδύνου τους·
πρόσβαση στα δεδομένα βασικών πλατφορμών για τους ερευνητές, ώστε να ελέγχεται ο τρόπος λειτουργίας τους και ο τρόπος εξέλιξης των κινδύνων στο διαδίκτυο·
δομή εποπτείας για την αντιμετώπιση της πολυπλοκότητας του διαδικτυακού χώρου: ο ρόλος των κρατών μελών, με την υποστήριξη ενός νέου Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ψηφιακών Υπηρεσιών, θα είναι πρωταρχικός· για τις πολύ μεγάλες επιγραμμικές πλατφόρμες, θα ενισχυθεί η εποπτεία και επιβολή της νομοθεσίας από την Επιτροπή.

Περιλαμβάνει η πράξη για τις ψηφιακές υπηρεσίες διατάξεις για την ψηφιακή φορολογία;

Όχι, η πρόταση της Επιτροπής για προσωρινό ψηφιακό φόρο επί των εσόδων από ψηφιακές δραστηριότητες αποτελεί πρωτοβουλία χωριστή από την πράξη για τις ψηφιακές υπηρεσίες. Στην πράξη για τις ψηφιακές υπηρεσίες δεν περιλαμβάνονται διατάξεις για τον τομέα της φορολογίας.

Ορίζει η πράξη για τις ψηφιακές υπηρεσίες τι είναι παράνομο στο διαδίκτυο;

Όχι. Με τους νέους κανόνες θα εναρμονιστούν οι υποχρεώσεις δέουσας επιμέλειας για τις πλατφόρμες και τις υπηρεσίες φιλοξενίας, καθώς και οι όροι απαλλαγής από την ευθύνη για τους επιγραμμικούς ενδιάμεσους. Δεν θα θίγεται εθνική ή ενωσιακή νομοθεσία που προσδιορίζει τι είναι παράνομο. Ταυτόχρονα, η πρόταση θα βοηθήσει τα κράτη μέλη στην επιβολή του νόμου στο διαδίκτυο, θεσπίζοντας μηχανισμούς για την αποστολή εντολών σε παρόχους υπηρεσιών σε ολόκληρη την ενιαία αγορά.

Θα αντικαταστήσει η πράξη για τις ψηφιακές υπηρεσίες την τομεακή νομοθεσία;

Όχι. Η πράξη για τις ψηφιακές υπηρεσίες ορίζει τους οριζόντιους κανόνες που καλύπτουν όλες τις υπηρεσίες και όλα τα είδη παράνομου περιεχομένου, συμπεριλαμβανομένων των παράνομων αγαθών ή υπηρεσιών. Δεν αντικαθιστά ούτε τροποποιεί αλλά συμπληρώνει τομεακή νομοθεσία όπως η οδηγία για τις υπηρεσίες οπτικοακουστικών μέσων, η οδηγία για τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας στην ψηφιακή ενιαία αγορά, το κεκτημένο για την προστασία των καταναλωτών ή η πρόταση κανονισμού σχετικά με την πρόληψη της διάδοσης τρομοκρατικού περιεχομένου στο διαδίκτυο.

Ποιοι είναι οι ισχύοντες κανόνες και γιατί πρέπει να επικαιροποιηθούν;

Η οδηγία για το ηλεκτρονικό εμπόριο, που εκδόθηκε το 2000, καθορίζει το βασικό νομικό πλαίσιο για την παροχή ψηφιακών υπηρεσιών στην ΕΕ. Πρόκειται για οριζόντιο νομικό πλαίσιο που αποτέλεσε ακρογωνιαίο λίθο για τη ρύθμιση των ψηφιακών υπηρεσιών στην ευρωπαϊκή ενιαία αγορά.

Οι κανόνες πρέπει να αναβαθμιστούν, καθώς έχουν σημειωθεί πολλές αλλαγές τα τελευταία 20 έτη. Οι επιγραμμικές πλατφόρμες απέφεραν σημαντικά οφέλη για τους καταναλωτές και την καινοτομία, διευκόλυναν το διασυνοριακό εμπόριο εντός και εκτός της Ένωσης και δημιούργησαν νέες ευκαιρίες για διάφορες ευρωπαϊκές επιχειρήσεις και εμπόρους. Ταυτόχρονα, χρησιμοποιούνται καταχρηστικά για τη διάδοση παράνομου περιεχομένου ή την πώληση παράνομων αγαθών ή υπηρεσιών στο διαδίκτυο. Ορισμένοι πολύ μεγάλοι παράγοντες έχουν αναδειχθεί σε οιονεί δημόσιους χώρους ανταλλαγής πληροφοριών και διαδικτυακού εμπορίου, οι οποίοι ενέχουν ιδιαίτερους κινδύνους για τα δικαιώματα των χρηστών, τις ροές πληροφοριών και τη συμμετοχή του κοινού.

Η πράξη για τις ψηφιακές υπηρεσίες βασίζεται στους κανόνες της οδηγίας για το ηλεκτρονικό εμπόριο και εξετάζει τα ιδιαίτερα ζητήματα που προκύπτουν όσον αφορά τους επιγραμμικούς ενδιάμεσους. Τα κράτη μέλη έχουν ρυθμίσει τις υπηρεσίες αυτές με διαφορετικό τρόπο, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται φραγμοί για τις μικρότερες επιχειρήσεις που επιθυμούν να αναπτυχθούν και να επεκταθούν σε ολόκληρη την ΕΕ και διαφορετικά επίπεδα προστασίας για τους Ευρωπαίους πολίτες.

Με την πράξη για τις ψηφιακές υπηρεσίες θα αρθούν οι περιττές νομικές επιβαρύνσεις, με αποτέλεσμα να διαμορφωθεί ένα καλύτερο περιβάλλον για την καινοτομία, την ανάπτυξη και την ανταγωνιστικότητα και να διευκολυνθεί η επέκταση μικρότερων πλατφορμών, ΜΜΕ και νεοφυών επιχειρήσεων. Ταυτόχρονα, θα προστατεύονται εξίσου όλοι οι χρήστες στην ΕΕ, όσον αφορά τόσο την ασφάλειά τους από παράνομα αγαθά, περιεχόμενο ή υπηρεσίες, όσο και τα θεμελιώδη δικαιώματά τους.

Ποια είναι η σημασία της ρύθμισης των ενδιάμεσων σε παγκόσμιο επίπεδο;

Οι νέοι κανόνες αποτελούν σημαντικό βήμα προς την προάσπιση των ευρωπαϊκών αξιών στον διαδικτυακό χώρο, συμπεριλαμβανομένου του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της ελευθερίας, της δημοκρατίας, της ισότητας και του κράτους δικαίου, καθώς και για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των ψηφιακών υπηρεσιών, των επιλογών των καταναλωτών και των ευκαιριών για διαδικτυακή καινοτομία.

Η πράξη για τις ψηφιακές υπηρεσίες θέτει υψηλά πρότυπα για την αποτελεσματική παρέμβαση, την τήρηση της νομιμότητας και την προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων στο διαδίκτυο· διατηρεί μια ισορροπημένη προσέγγιση όσον αφορά την ευθύνη των ενδιάμεσων και θεσπίζει αποτελεσματικά μέτρα για την αντιμετώπιση του παράνομου περιεχομένου και των κοινωνικών κινδύνων στο διαδίκτυο. Με αυτόν τον τρόπο, η πράξη για τις ψηφιακές υπηρεσίες έχει ως στόχο να αποτελέσει σημείο αναφοράς για τη ρυθμιστική προσέγγιση όσον αφορά τους επιγραμμικούς ενδιάμεσους σε παγκόσμιο επίπεδο.

Θα ισχύουν οι κανόνες αυτοί για εταιρείες εκτός της ΕΕ;

Οι κανόνες ισχύουν αδιακρίτως εντός της ενιαίας αγοράς της ΕΕ, μεταξύ άλλων και για τους επιγραμμικούς ενδιάμεσους που είναι εγκατεστημένοι εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης και παρέχουν τις υπηρεσίες τους στην ενιαία αγορά. Αν οι πάροχοι αυτοί δεν είναι εγκατεστημένοι στην ΕΕ, θα πρέπει να ορίζουν νόμιμο εκπρόσωπο, όπως ήδη πράττουν πολλές εταιρείες στο πλαίσιο των υποχρεώσεών τους δυνάμει άλλων νομικών πράξεων. Ταυτόχρονα, οι επιγραμμικοί ενδιάμεσοι θα επωφεληθούν επίσης από τη νομική σαφήνεια των απαλλαγών από την ευθύνη και από ένα ενιαίο σύνολο κανόνων κατά την παροχή των υπηρεσιών τους στην ΕΕ.

2. Αντίκτυπος στους χρήστες

Πώς θα επωφεληθούν οι πολίτες από τους νέους κανόνες;

Οι επιγραμμικές πλατφόρμες διαδραματίζουν ολοένα και σημαντικότερο ρόλο στην καθημερινή ζωή των Ευρωπαίων. Οι κανόνες θα καταστήσουν τη διαδικτυακή εμπειρία ασφαλέστερη για να μπορούν οι πολίτες να εκφράζουν ελεύθερα τις ιδέες τους, να επικοινωνούν και να πραγματοποιούν αγορές μέσω διαδικτύου, θα μειώσουν την έκθεση των πολιτών σε παράνομες δραστηριότητες και επικίνδυνα αγαθά και θα διασφαλίζουν την προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων.

Οι επιγραμμικές πλατφόρμες θα πρέπει να γνωρίζουν ποιοι είναι οι επιχειρηματικοί χρήστες τους και να αποσαφηνίζουν ποιος πωλεί ένα προϊόν ή παρέχει μια υπηρεσία· αυτό θα συμβάλει στον εντοπισμό των δόλιων εμπόρων και στην προστασία των διαδικτυακών αγοραστών από παράνομα προϊόντα, όπως προϊόντα παραποίησης/απομίμησης και επικίνδυνα προϊόντα. Παράλληλα, οι πολίτες θα μπορούν να αναφέρουν τυχόν παράνομο περιεχόμενο, μεταξύ άλλων και προϊόντα, και να αμφισβητούν τις αποφάσεις των επιγραμμικών πλατφορμών όσον αφορά την αφαίρεση του περιεχομένου τους: οι πλατφόρμες είναι υποχρεωμένες να τους γνωστοποιούν κάθε απόφαση που λαμβάνουν και τον λόγο της απόφασης αυτής, καθώς και να διαθέτουν μηχανισμό αμφισβήτησής της.

Επιπλέον, θα θεσπιστούν ειδικοί κανόνες για τις πολύ μεγάλες επιγραμμικές πλατφόρμες, δεδομένου του συστημικού τους αντικτύπου στη διευκόλυνση του δημόσιου διαλόγου, των οικονομικών συναλλαγών και της διάδοσης πληροφοριών, απόψεων και ιδεών. Όταν οι πλατφόρμες αυτές προτείνουν περιεχόμενο, οι χρήστες θα μπορούν να τροποποιούν τα κριτήρια που χρησιμοποιούνται και να επιλέγουν να μην λαμβάνουν εξατομικευμένες συστάσεις. Οι πολίτες δεν θα χρειάζεται να βασίζονται μόνο σε όσα δηλώνουν οι εταιρείες αυτές· θα είναι σε θέση να ελέγχουν τις ενέργειές τους μέσω εκθέσεων ανεξάρτητων ελεγκτών και εγκεκριμένων ερευνητών.

Ποια μέτρα προτείνει η νομοθεσία για την καταπολέμηση του παράνομου περιεχομένου;

Η νομοθεσία θα προβλέπει αποτελεσματικά μέσα ώστε όλοι οι παράγοντες του διαδικτυακού οικοσυστήματος να συμβάλλουν στην καταπολέμηση του παράνομου περιεχομένου, αλλά και των παράνομων αγαθών και υπηρεσιών.

Θα δοθεί η δυνατότητα στους χρήστες να αναφέρουν παράνομο περιεχόμενο εύκολα και αποτελεσματικά. Θα δημιουργηθεί προνομιακός δίαυλος που θα επιτρέπει στις αξιόπιστες πηγές επισήμανσης παράνομου περιεχομένου —οντότητες που έχουν αποδείξει την ιδιαίτερη εμπειρογνωσία και ικανότητά τους— να αναφέρουν παράνομο περιεχόμενο για το οποίο χρειάζεται κατά προτεραιότητα αντίδραση από τις πλατφόρμες. Εφόσον το επιτρέπει η εθνική νομοθεσία, οι αρχές των κρατών μελών θα μπορούν να δώσουν εντολή σε οποιαδήποτε πλατφόρμα λειτουργεί στην ΕΕ, ανεξάρτητα από τον τόπο εγκατάστασής της, να αφαιρέσει παράνομο περιεχόμενο.

Τέλος, οι πολύ μεγάλες επιγραμμικές πλατφόρμες θα πρέπει να λάβουν, σε επίπεδο συνολικής οργάνωσης της υπηρεσίας τους, μέτρα μετριασμού για την προστασία των χρηστών τους από παράνομο περιεχόμενο, παράνομα αγαθά και παράνομες υπηρεσίες.

Πώς προστατεύει η πράξη για τις ψηφιακές υπηρεσίες τους ανθρώπους από τα μη ασφαλή αγαθά ή τα αγαθά παραποίησης/απομίμησης;

Η πράξη για τις ψηφιακές υπηρεσίες θα προβλέπει αποτελεσματικά μέσα ώστε όλοι οι παράγοντες του διαδικτυακού οικοσυστήματος να συμβάλλουν στην καταπολέμηση των παράνομων αγαθών. Οι πλατφόρμες θα διαθέτουν υποχρεωτικές διαδικασίες για την αφαίρεση των παράνομων προϊόντων. Θα απαιτείται επίσης από τις διαδικτυακές αγορές να ιχνηλατούν τους εμπόρους τους («γνωρίστε τους επιχειρηματικούς πελάτες σας»). Έτσι θα διασφαλίζεται ένα ασφαλές, διαφανές και αξιόπιστο περιβάλλον για τους καταναλωτές και οι έμποροι που χρησιμοποιούν καταχρηστικά τις πλατφόρμες θα αποθαρρύνονται από την πώληση μη ασφαλών αγαθών ή αγαθών παραποίησης/απομίμησης. Θα απαιτείται επίσης από τις επιγραμμικές πλατφόρμες να οργανώσουν τις επιγραμμικές διεπαφές τους με τρόπο που να επιτρέπει στους εμπόρους να συμμορφώνονται με τις υποχρεώσεις ενημέρωσης έναντι των καταναλωτών. Θα διατίθεται επίσης ένα νέο σύστημα αξιόπιστων πηγών επισήμανσης παράνομου περιεχομένου, π.χ. για τους κατόχους εμπορικών σημάτων που συμβάλλουν στην καταπολέμηση των αγαθών παραποίησης/απομίμησης και για την ταχύτερη και ευκολότερη επισήμανση και αφαίρεση των αγαθών παραποίησης/απομίμησης. Οι δημόσιες αρχές θα διαθέτουν νέα εργαλεία για την απευθείας εντολή αφαίρεσης μη ασφαλών προϊόντων. Οι πολύ μεγάλες επιγραμμικές πλατφόρμες θα υπόκεινται σε εκτίμηση κινδύνου που θα αποτελεί αντικείμενο ελέγχου και θα περιλαμβάνει ανάλυση της ευπάθειάς τους όσον αφορά την ύπαρξη παράνομων αγαθών στις πλατφόρμες τους, ενώ τα μέτρα μετριασμού που λαμβάνουν σε αυτό το επίπεδο οργάνωσης θα υπόκεινται επίσης σε ετήσιους ελέγχους.

Πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά το επιβλαβές αλλά όχι παράνομο περιεχόμενο;

Στον βαθμό που δεν είναι παράνομο, το επιβλαβές περιεχόμενο δεν θα πρέπει να αντιμετωπίζεται με τον ίδιο τρόπο όπως το παράνομο περιεχόμενο. Οι νέοι κανόνες θα επιβάλλουν μόνο μέτρα για την αφαίρεση ή την ενθάρρυνση της αφαίρεσης παράνομου περιεχομένου, με πλήρη σεβασμό της ελευθερίας της έκφρασης.

Η πρόταση επικεντρώνεται στην αντιμετώπιση των τρωτών σημείων των πλατφορμών έναντι της χειραγώγησής τους με σκοπό την ενίσχυση επιβλαβών συμπεριφορών, όπως η εξάπλωση της πολιτικής παραπληροφόρησης, οι απάτες και η χειραγώγηση κατά τη διάρκεια πανδημιών, οι οποίες είναι επιβλαβείς για τις ευάλωτες ομάδες. Μια εποπτευόμενη προσέγγιση βάσει κινδύνου θα υποχρεώνει τις πολύ μεγάλες πλατφόρμες να εκτιμούν και να μετριάζουν τους κινδύνους που ενέχουν τα συστήματά τους, μεταξύ άλλων για την προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων, του δημόσιου συμφέροντος και της δημόσιας υγείας και ασφάλειας, καθώς και να υποβάλλουν τις εκτιμήσεις τους και τα μέτρα που λαμβάνουν σε ανεξάρτητο έλεγχο.

Επιπλέον, η πρόταση καθορίζει ένα πλαίσιο από κοινού ρύθμισης, βάσει του οποίου οι πάροχοι υπηρεσιών μπορούν να εργάζονται σεβόμενοι κώδικες δεοντολογίας για την αντιμετώπιση των αρνητικών επιπτώσεων που συνδέονται με την ταχεία εξάπλωση παράνομου περιεχομένου και με τις δραστηριότητες χειραγώγησης και κατάχρησης, οι οποίες είναι ιδιαίτερα επιβλαβείς για τους ευάλωτους αποδέκτες της υπηρεσίας, όπως τα παιδιά και οι ανήλικοι.

Περαιτέρω καθοδήγηση από την Επιτροπή και ένας αναθεωρημένος κώδικας δεοντολογίας, που έχουν ήδη εξαγγελθεί όσον αφορά ιδίως την παραπληροφόρηση στο διαδίκτυο, μπορούν να βασίζονται στους κανόνες οι οποίοι θα συμφωνηθούν στο πλαίσιο της πράξης για τις ψηφιακές υπηρεσίες.

Πώς θα διατηρήσετε τη σωστή ισορροπία με τα θεμελιώδη δικαιώματα, όπως η ελευθερία της έκφρασης;

Η προστασία της ελευθερίας της έκφρασης αποτελεί τον πυρήνα του κειμένου. Περιλαμβάνει την προστασία από κυβερνητικές παρεμβάσεις στην ελευθερία έκφρασης και πληροφόρησης των πολιτών. Οι οριζόντιοι κανόνες κατά του παράνομου περιεχομένου έχουν διαμορφωθεί προσεκτικά και συνοδεύονται από ισχυρές διασφαλίσεις για την ελευθερία της έκφρασης και από αποτελεσματικό δικαίωμα προσφυγής, ώστε να αποφεύγονται τόσο η ανεπαρκής όσο και η υπερβολική αφαίρεση περιεχομένου για λόγους έλλειψης νομιμότητας.

Η πρόταση δίνει στους χρήστες και στους καταναλωτές τη δυνατότητα να αμφισβητούν τις αποφάσεις που λαμβάνονται από τις επιγραμμικές πλατφόρμες για την αφαίρεση του περιεχομένου τους, ακόμη και όταν οι αποφάσεις αυτές βασίζονται στους όρους και τις προϋποθέσεις των πλατφορμών. Οι χρήστες μπορούν να υποβάλουν καταγγελία απευθείας στην πλατφόρμα, να επιλέξουν εξωδικαστικό όργανο επίλυσης διαφορών ή να προσφύγουν στο δικαστήριο.

Η πράξη για τις ψηφιακές υπηρεσίες προτείνει κανόνες για τη διαφάνεια των αποφάσεων ελέγχου περιεχομένου. Για τις πολύ μεγάλες πλατφόρμες, οι χρήστες και οι καταναλωτές θα είναι σε θέση να κατανοήσουν καλύτερα τον τρόπο με τον οποίο οι πλατφόρμες αυτές επηρεάζουν τις κοινωνίες μας, μέσω εκθέσεων ελέγχου και ανεξάρτητης έρευνας.

Πώς καταπολεμά την παραπληροφόρηση η πράξη για τις ψηφιακές υπηρεσίες;

Μέσω των προτεινόμενων κανόνων σχετικά με τον τρόπο ελέγχου του περιεχομένου εκ μέρους των πλατφορμών, σχετικά με τη διαφήμιση, τις αλγοριθμικές διαδικασίες και τον μετριασμό του κινδύνου, η πράξη αποσκοπεί να διασφαλίσει ότι οι πλατφόρμες —και ιδίως οι πολύ μεγάλες πλατφόρμες— θα είναι περισσότερο υπόλογες και θα αναλαμβάνουν την ευθύνη για τις ενέργειές τους και τους συστημικούς κινδύνους που συνεπάγονται, μεταξύ άλλων όσον αφορά την παραπληροφόρηση.

Λόγω του οριζόντιου χαρακτήρα της, η πράξη για τις ψηφιακές υπηρεσίες δεν θα εξετάσει ρητώς ορισμένες πολύ συγκεκριμένες προκλήσεις που σχετίζονται με την παραπληροφόρηση, οι οποίες θα αναπτυχθούν περαιτέρω στον επικαιροποιημένο κώδικα δεοντολογίας για την παραπληροφόρηση και στο νέο έγγραφο καθοδήγησης της Επιτροπής που προαναγγέλθηκε στο ευρωπαϊκό σχέδιο δράσης για τη δημοκρατία.

Ποιους κανόνες προβλέπει η πράξη για τις ψηφιακές υπηρεσίες για τις διαδικτυακές διαφημίσεις;

Η πράξη για τις ψηφιακές υπηρεσίες καλύπτει κάθε είδους διαφήμιση, από το ψηφιακό μάρκετινγκ έως τη διαφήμιση σχετικά με συγκεκριμένα ζητήματα και τις πολιτικές διαφημίσεις, και συμπληρώνει τους υφιστάμενους κανόνες, όπως ο γενικός κανονισμός για την προστασία δεδομένων, ο οποίος, για παράδειγμα, ορίζει ήδη κανόνες σχετικά με τη συγκατάθεση των χρηστών ή το δικαίωμά τους να εναντιώνονται στο στοχευμένο ψηφιακό μάρκετινγκ.

Οι νέοι αυτοί κανόνες θα ενισχύσουν τη δυνατότητα των χρηστών να κατανοούν και να λαμβάνουν αποφάσεις μετά λόγου γνώσεως σχετικά με τις διαφημίσεις που βλέπουν. Θα πρέπει να ενημερώνονται σαφώς εάν και γιατί αποτελούν στόχο κάθε διαφήμισης και ποιος έχει πληρώσει για τη διαφήμιση· θα πρέπει επίσης να μπορούν να διακρίνουν ξεκάθαρα πότε το περιεχόμενο είναι επιχορηγούμενο και πότε έχει αναρτηθεί οργανικά σε μια πλατφόρμα. Οι υποχρεώσεις ειδοποίησης και δράσης ισχύουν επίσης για δυνητικά παράνομες διαφημίσεις, όπως και για κάθε άλλο είδος περιεχομένου.

Όσον αφορά τις πολύ μεγάλες επιγραμμικές πλατφόρμες, το διακύβευμα για την κοινωνία είναι μεγαλύτερο και οι κανόνες περιλαμβάνουν πρόσθετα μέτρα για τον μετριασμό των κινδύνων και τη διευκόλυνση της εποπτείας. Οι πλατφόρμες αυτές θα πρέπει να διατηρούν και να παρέχουν πρόσβαση σε αποθετήρια διαφημίσεων, ώστε οι ερευνητές, η κοινωνία των πολιτών και οι αρχές να μπορούν να ελέγχουν τον τρόπο εμφάνισης και στόχευσης των διαφημίσεων. Θα πρέπει επίσης να αξιολογήσουν εάν και με ποιον τρόπο υφίστανται χειραγώγηση τα διαφημιστικά τους συστήματα και να λάβουν μέτρα για τον μετριασμό αυτών των κινδύνων.

Την πρόταση συμπληρώνουν μέτρα της πράξης για τις ψηφιακές αγορές, και συγκεκριμένα διατάξεις για την ενίσχυση της διαφάνειας εκ μέρους των ρυθμιστών της πρόσβασης με την παροχή πληροφοριών σχετικά με την τιμή των διαφημίσεων και την αμοιβή που καταβάλλεται στον εκδότη. Οι ρυθμιστές της πρόσβασης πρέπει, επίσης, να παρέχουν πρόσβαση στα εργαλεία μέτρησης των επιδόσεων που χρησιμοποιούν και στις πληροφορίες που χρειάζονται οι διαφημιστές και οι εκδότες για να διενεργούν τη δική τους ανεξάρτητη επαλήθευση του αποθέματος διαφημίσεων.

Η επικείμενη πρωτοβουλία για την πολιτική διαφήμιση θα συμπληρώσει, επίσης, αυτά τα μέτρα.

Πώς προστατεύει η πράξη για τις ψηφιακές υπηρεσίες τα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα;

Η πράξη για τις ψηφιακές υπηρεσίες έχει σχεδιαστεί σε πλήρη συμμόρφωση με τους ισχύοντες κανόνες για την προστασία των δεδομένων, συμπεριλαμβανομένου του γενικού κανονισμού για την προστασία δεδομένων (ΓΚΠΔ) και της οδηγίας για την προστασία της ιδιωτικής ζωής στις ηλεκτρονικές επικοινωνίες και δεν τροποποιεί τις διασφαλίσεις που προβλέπονται σ’ αυτές τις νομοθετικές πράξεις.

3. Αντίκτυπος στις επιχειρήσεις

Ποιες ψηφιακές υπηρεσίες αφορά η πράξη;

Η πράξη για τις ψηφιακές υπηρεσίες εφαρμόζεται στους επιγραμμικούς ενδιάμεσους, στους οποίους περιλαμβάνονται υπηρεσίες όπως οι πάροχοι υπηρεσιών διαδικτύου, οι υπηρεσίες υπολογιστικού νέφους, οι υπηρεσίες ανταλλαγής μηνυμάτων, οι επιγραμμικές αγορές και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Αυτές οι ψηφιακές υπηρεσίες μεταδίδουν ή αποθηκεύουν περιεχόμενο τρίτων. Οι υπηρεσίες φιλοξενίας, και ιδίως οι επιγραμμικές πλατφόρμες, που συνιστούν υποκατηγορία των υπηρεσιών φιλοξενίας, υπόκεινται σε ειδικές υποχρεώσεις δέουσας επιμέλειας. Παραδείγματα επιγραμμικών πλατφορμών είναι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, οι πλατφόρμες ανταλλαγής περιεχομένου, τα καταστήματα εφαρμογών (app stores), οι επιγραμμικές αγορές και οι επιγραμμικές πλατφόρμες ταξιδιών και διαμονής. Ένα υποσύνολο κανόνων που προβλέπεται στην πράξη για τις ψηφιακές υπηρεσίες αφορά μόνο τις πολύ μεγάλες επιγραμμικές πλατφόρμες, οι οποίες έχουν σημαντικό κοινωνικό και οικονομικό αντίκτυπο και πρόσβαση σε τουλάχιστον 45 εκατομμύρια χρήστες στην ΕΕ, οι οποίοι αντιπροσωπεύουν το 10 % του πληθυσμού της.

Τι αντίκτυπο θα έχει η πράξη για τις ψηφιακές υπηρεσίες στις επιχειρήσεις;

Η πράξη για τις ψηφιακές υπηρεσίες εκσυγχρονίζει και αποσαφηνίζει κανόνες που θεσπίστηκαν το 2000. Θα αποτελέσει παγκόσμιο σημείο αναφοράς, βάσει του οποίου θα καθιερωθεί ένα σύγχρονο, σαφές και διαφανές πλαίσιο για τις διαδικτυακές επιχειρήσεις, το οποίο θα διασφαλίζει τον σεβασμό των δικαιωμάτων και την επιβολή των υποχρεώσεων όλων των μερών.

Επιπλέον, για τους επιγραμμικούς ενδιάμεσους, και ιδίως για τις υπηρεσίες φιλοξενίας και τις επιγραμμικές πλατφόρμες, οι νέοι κανόνες θα μειώσουν το κόστος που συνεπάγεται η συμμόρφωση με 27 διαφορετικά καθεστώτα στην ενιαία αγορά. Αυτό θα αποδειχθεί ιδιαίτερα σημαντικό για τις καινοτόμες ΜΜΕ, τις νεοφυείς και τις επεκτεινόμενες επιχειρήσεις, οι οποίες θα μπορούν να επεκταθούν στη χώρα καταγωγής τους και να ανταγωνιστούν πολύ μεγάλους παράγοντες της αγοράς.

Από τους νέους κανόνες θα επωφεληθούν, όμως, κι άλλες επιχειρήσεις. Θα έχουν πρόσβαση σε απλά και αποτελεσματικά εργαλεία για την επισήμανση παράνομων δραστηριοτήτων που ζημιώνουν τον κλάδο τους, καθώς και σε εσωτερικούς και εξωτερικούς μηχανισμούς προσφυγής, οι οποίοι θα τους εξασφαλίσουν καλύτερη προστασία από την εσφαλμένη αφαίρεση, περιορίζοντας τις ζημίες για τις νόμιμες επιχειρήσεις και τους επιχειρηματίες.

Επιπλέον, οι πάροχοι που λαμβάνουν εθελοντικά μέτρα για τον περαιτέρω περιορισμό της διάδοσης παράνομου περιεχομένου θα μπορούν να είναι βέβαιοι ότι τα μέτρα αυτά δεν μπορούν να έχουν ως αρνητική συνέπεια τη μη προστασία τους από τη νομική ευθύνη.

Ποιος θα είναι ο αντίκτυπος της πράξης για τις ψηφιακές υπηρεσίες στις νεοφυείς επιχειρήσεις και στην καινοτομία γενικότερα;

Η πράξη θα διευκολύνει τη δραστηριοποίησή τους στην ενιαία αγορά, θα μειώσει το κόστος συμμόρφωσης και θα δημιουργήσει ισότιμους όρους ανταγωνισμού. Ο κατακερματισμός της ενιαίας αγοράς θέτει σε δυσανάλογα μειονεκτική θέση τις ΜΜΕ και τις νεοφυείς επιχειρήσεις που επιθυμούν να αναπτυχθούν, λόγω της απουσίας μιας αρκετά μεγάλης εγχώριας αγοράς και του κόστους συμμόρφωσης με πολλές διαφορετικές νομοθεσίες. Οι μεγάλες επιχειρήσεις μπορούν να επωμιστούν πολύ πιο εύκολα το κόστος του κατακερματισμού.

Η ύπαρξη ενός ενιαίου, οριζόντιου και εναρμονισμένου εγχειριδίου κανόνων που θα εφαρμόζεται σε ολόκληρη την ψηφιακή ενιαία αγορά θα δώσει στις ΜΜΕ, τις μικρότερες πλατφόρμες και τις νεοφυείς επιχειρήσεις πρόσβαση σε διασυνοριακούς πελάτες κατά την κρίσιμη φάση της ανάπτυξής τους.

Πώς θα διακρίνει η προτεινόμενη πράξη για τις ψηφιακές υπηρεσίες μεταξύ μικρών και μεγάλων παραγόντων της αγοράς;

Η πρόταση προβλέπει ασύμμετρες υποχρεώσεις δέουσας επιμέλειας για διάφορα είδη ενδιάμεσων ανάλογα με τη φύση των υπηρεσιών που προσφέρουν, καθώς και με το μέγεθος και τον αντίκτυπό τους, προκειμένου να διασφαλίζεται ότι οι υπηρεσίες τους δεν χρησιμοποιούνται καταχρηστικά για παράνομες δραστηριότητες και ότι οι πάροχοι λειτουργούν υπεύθυνα. Ορισμένες ουσιώδεις υποχρεώσεις δεσμεύουν μόνο τις πολύ μεγάλες επιγραμμικές πλατφόρμες, οι οποίες διαδραματίζουν κεντρικό ρόλο στη διευκόλυνση του δημόσιου διαλόγου και των οικονομικών συναλλαγών. Οι πολύ μικρές πλατφόρμες απαλλάσσονται από την πλειονότητα των υποχρεώσεων.

Με την επανεξισορρόπηση των ευθυνών στο διαδικτυακό οικοσύστημα ανάλογα με το μέγεθος των παραγόντων, η πρόταση διασφαλίζει την αναλογικότητα του κανονιστικού κόστους που συνεπάγονται οι νέοι κανόνες.

Τι αντίκτυπο θα έχει η προτεινόμενη πράξη για τις ψηφιακές υπηρεσίες στις πλατφόρμες και στις πολύ μεγάλες πλατφόρμες;

Όλες οι πλατφόρμες, εκτός από τις πολύ μικρές, θα υποχρεούνται να δημιουργήσουν μηχανισμούς καταγγελιών και προσφυγής και εξωδικαστικούς μηχανισμούς επίλυσης διαφορών, να συνεργάζονται με αξιόπιστες πηγές επισήμανσης παράνομου περιεχομένου, να λαμβάνουν μέτρα κατά των καταχρηστικών ειδοποιήσεων, να χειρίζονται καταγγελίες, να ελέγχουν τα διαπιστευτήρια τρίτων προμηθευτών και να εξασφαλίζουν τη διαφάνεια των διαδικτυακών διαφημίσεων για τους χρήστες.

Επιπλέον, οι πολύ μεγάλες επιγραμμικές πλατφόρμες, οι οποίες έχουν πρόσβαση σε τουλάχιστον 45 εκατομμύρια χρήστες (οι οποίοι, δηλαδή, αντιπροσωπεύουν το 10 % του ευρωπαϊκού πληθυσμού) υπόκεινται σε ειδικούς κανόνες λόγω των ιδιαίτερων κινδύνων που ενέχουν για τη διάδοση παράνομου και βλαβερού για την κοινωνία περιεχομένου.

Οι πολύ μεγάλες διαδικτυακές πλατφόρμες θα πρέπει να τηρούν υποχρεώσεις διαχείρισης κινδύνου, να διενεργούν εξωτερικό έλεγχο κινδύνων και να τηρούν την υποχρέωση δημόσιας λογοδοσίας, να παρέχουν διαφάνεια στα συστήματα συστάσεών τους και τη δυνατότητα επιλογής για τους χρήστες όσον αφορά την πρόσβαση σε πληροφορίες, καθώς και να ανταλλάσσουν δεδομένα με τις αρχές και τους ερευνητές.

Ποιες κυρώσεις θα υποστούν οι επιχειρήσεις εάν δεν συμμορφώνονται με τους νέους κανόνες;

Ο νέος μηχανισμός επιβολής, ο οποίος βασίζεται στη συνεργασία μεταξύ του εθνικού και του ενωσιακού επιπέδου, θα εποπτεύει τον τρόπο με τον οποίο οι επιγραμμικοί ενδιάμεσοι προσαρμόζουν τα συστήματά τους στις νέες απαιτήσεις. Κάθε κράτος μέλος θα πρέπει να ορίσει συντονιστή ψηφιακών υπηρεσιών, δηλαδή μια ανεξάρτητη αρχή η οποία θα είναι αρμόδια για την εποπτεία των ενδιάμεσων υπηρεσιών που είναι εγκατεστημένες στο κράτος μέλος της και/ή για τον συντονισμό με τις ειδικές τομεακές αρχές. Για τον σκοπό αυτό, θα επιβάλλει κυρώσεις, συμπεριλαμβανομένων χρηματικών προστίμων. Κάθε κράτος μέλος θα καθορίζει σαφώς τις κυρώσεις στην εθνική του νομοθεσία σύμφωνα με τις απαιτήσεις που ορίζονται στον κανονισμό, διασφαλίζοντας ότι είναι αναλογικές προς τη φύση και τη σοβαρότητα της παράβασης, αλλά αποτρεπτικές ώστε να διασφαλίζεται η συμμόρφωση.

Στην περίπτωση των πολύ μεγάλων πλατφορμών, η Επιτροπή θα έχει άμεσες εποπτικές εξουσίες και μπορεί, στις σοβαρότερες περιπτώσεις, να επιβάλλει πρόστιμα που ανέρχονται έως και σε 6 % του παγκόσμιου κύκλου εργασιών ενός παρόχου υπηρεσιών.

Ο μηχανισμός επιβολής δεν περιορίζεται σε πρόστιμα: ο συντονιστής ψηφιακών υπηρεσιών και η Επιτροπή θα έχουν την εξουσία να απαιτούν την άμεση ανάληψη δράσης στις περιπτώσεις που απαιτείται για την αντιμετώπιση πολύ σοβαρών βλαβών, ενώ οι πλατφόρμες μπορούν να παρέχουν δεσμεύσεις σχετικά με το πώς θα τις αποκαταστήσουν.

Για τις δόλιες πλατφόρμες που αρνούνται να συμμορφωθούν με σημαντικές υποχρεώσεις και, ως εκ τούτου, θέτουν σε κίνδυνο τη ζωή και την ασφάλεια των ανθρώπων, θα είναι δυνατόν ως έσχατη λύση να γίνεται προσφυγή στο δικαστήριο για την προσωρινή αναστολή της υπηρεσίας τους, αφού ενημερωθούν όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη.

4. Αντίκτυπος στα κράτη μέλη

Πώς μπορεί να καλυφθεί το χάσμα μεταξύ των νομοθεσιών των κρατών μελών;

Η πείρα και οι προσπάθειες των τελευταίων ετών έχουν καταδείξει ότι η ανάληψη δράσης από τα επιμέρους κράτη μέλη για την αντιμετώπιση των προβλημάτων που σχετίζονται με τη διάδοση παράνομου περιεχομένου στο διαδίκτυο, ιδίως όταν εμπλέκονται πολύ μεγάλες επιγραμμικές πλατφόρμες, δεν επαρκεί για την αποτελεσματική αντιμετώπιση των υφιστάμενων προκλήσεων και την προστασία όλων των Ευρωπαίων από βλάβες στο διαδίκτυο. Επιπλέον, η ανάληψη ασυντόνιστης εθνικής δράσης δημιουργεί πρόσθετα εμπόδια για τις μικρότερες διαδικτυακές και νεοφυείς επιχειρήσεις που επιβαρύνονται με σημαντικό κόστος συμμόρφωσης για να είναι σε θέση να συμμορφωθούν με τις διάφορες νομοθεσίες. Με τη θέσπιση επικαιροποιημένων και εναρμονισμένων κανόνων, όλοι οι Ευρωπαίοι, τόσο οι ιδιώτες όσο και οι επιχειρήσεις, θα είναι καλύτερα προστατευμένοι και η θέση τους θα ενισχυθεί.

Στην πράξη για τις ψηφιακές υπηρεσίες προτείνεται μια δέσμη κανόνων για ολόκληρη την ΕΕ. Όλοι οι πολίτες της ΕΕ θα έχουν τα ίδια δικαιώματα, ένα κοινό σύστημα επιβολής θα τους εξασφαλίζει την ίδια προστασία και σε ολόκληρη την Ένωση θα ισχύουν οι ίδιοι κανόνες για τις επιγραμμικές πλατφόρμες. Αυτό σημαίνει ότι θα υπάρχουν τυποποιημένες διαδικασίες για την αναφορά παράνομου περιεχομένου, η ίδια πρόσβαση σε μηχανισμούς καταγγελιών και προσφυγής σε ολόκληρη την ενιαία αγορά, το ίδιο πρότυπο διαφάνειας των συστημάτων ελέγχου περιεχομένου ή διαφήμισης, καθώς και η ίδια εποπτευόμενη στρατηγική μετριασμού του κινδύνου στην περίπτωση των πολύ μεγάλων επιγραμμικών πλατφορμών.

Ποιοι φορείς θα εποπτεύουν την εφαρμογή των κανόνων και ποιος θα τους επιλέξει;

Τα κράτη μέλη θα πρέπει να ορίσουν αρμόδιες αρχές —τους συντονιστές ψηφιακών υπηρεσιών— οι οποίες θα εποπτεύουν τη συμμόρφωση των υπηρεσιών που είναι εγκατεστημένες στην επικράτειά τους με τους νέους κανόνες και θα συμμετέχουν στον μηχανισμό συνεργασίας της ΕΕ που προβλέπεται στην προτεινόμενη πράξη για τις ψηφιακές υπηρεσίες. Ο συντονιστής ψηφιακών υπηρεσιών θα είναι ανεξάρτητη αρχή η οποία θα υπόκειται σε αυστηρές απαιτήσεις όσον αφορά την αμερόληπτη και διαφανή εκτέλεση των καθηκόντων του. Ο νέος συντονιστής ψηφιακών υπηρεσιών σε κάθε κράτος μέλος θα αποτελεί σημαντικό κανονιστικό κόμβο, ο οποίος θα διασφαλίζει τη συνοχή και τις ψηφιακές ικανότητες.

Οι συντονιστές ψηφιακών υπηρεσιών θα συνεργάζονται στο πλαίσιο ανεξάρτητης συμβουλευτικής ομάδας, η οποία ονομάζεται ευρωπαϊκό συμβούλιο ψηφιακών υπηρεσιών και μπορεί να παρέχει υποστήριξη με τη μορφή αναλύσεων, εκθέσεων και συστάσεων, καθώς και να συντονίζει το νέο εργαλείο για τη διεξαγωγή κοινών ερευνών εκ μέρους των συντονιστών ψηφιακών υπηρεσιών.

Επιπλέον, η προτεινόμενη πράξη για τις ψηφιακές υπηρεσίες θεσπίζει έναν καινοτόμο και αποτελεσματικό μηχανισμό για την εποπτεία των πολύ μεγάλων επιγραμμικών πλατφορμών, στον οποίο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα διαδραματίζει άμεσο ρόλο και ο οποίος θα λειτουργεί με τις συμβουλές και τη συνεργασία των συντονιστών ψηφιακών υπηρεσιών, καθώς και του νέου ευρωπαϊκού συμβουλίου ψηφιακών υπηρεσιών.

Ποιον ρόλο θα διαδραματίζει η Επιτροπή στην εποπτεία των πλατφορμών;

Η επιβολή της προτεινόμενης πράξης για τις ψηφιακές υπηρεσίες αποτελεί πρωτίστως καθήκον των εθνικών αρμόδιων αρχών, ιδίως των συντονιστών ψηφιακών υπηρεσιών. Ωστόσο, οι συντονιστές ψηφιακών υπηρεσιών ή το συμβούλιο μπορούν να παραπέμψουν ένα ανεπίλυτο πρόβλημα στην Επιτροπή. Στη συνέχεια, η Επιτροπή θα παρέμβει και θα ζητήσει από τον συντονιστή ψηφιακών υπηρεσιών της χώρας εγκατάστασης του παρόχου υπηρεσιών να διασφαλίσει τη συμμόρφωση με την πράξη για τις ψηφιακές υπηρεσίες και με τις συναφείς ουσιαστικές απαιτήσεις δυνάμει του εθνικού ή του ενωσιακού δικαίου.

Επιπλέον, όσον αφορά τις πολύ μεγάλες επιγραμμικές πλατφόρμες, οι νέοι κανόνες θα προβλέπουν ενισχυμένη εποπτεία και επιβολή με την ενεργή συμμετοχή της Επιτροπής. Σε περίπτωση συνεχιζόμενων παραβάσεων, η Επιτροπή —κατόπιν σύστασης του συμβουλίου, αφού κληθεί να το πράξει από τον αρμόδιο συντονιστή ψηφιακών υπηρεσιών ή με δική της πρωτοβουλία— μπορεί να κινεί διαδικασίες κατά πολύ μεγάλων επιγραμμικών πλατφορμών. Με τον τρόπο αυτό θα διασφαλιστεί η ταχεία παρέμβαση σε υποθέσεις που αφορούν ολόκληρη την Ένωση στις οποίες πολύ μεγάλες επιγραμμικές πλατφόρμες εγείρουν συστημικούς κινδύνους, καθώς και το επίπεδο βοήθειας που απαιτείται για την αντιμετώπιση των πολύπλοκων τεχνικών και κοινωνικών ζητημάτων που προκαλούν οι μεγαλύτερες επιγραμμικές πλατφόρμες.

Αρμόδιοι επικοινωνίας με τα ΜΜΕ

· Johannes BAHRKE

Τηλέφωνο

+32 2 295 86 15

Ηλεκτρονική διεύθυνση

johannes.bahrke@ec.europa.eu

· Charles MANOURY

Τηλέφωνο

+32 2 291 33 91

Ηλεκτρονική διεύθυνση

charles.manoury@ec.europa.eu

Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεσμεύεται στην προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα. Όλα τα προσωπικά δεδομένα επεξεργάζονται σύμφωνα με τον Κανονισμό (EC) αριθ. 2018/1725. Όλα τα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα που επεξεργάζεται η Γενική Διεύθυνση Επικοινωνίας/Αντιπροσωπείες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής θα διαχειρίζονται αναλόγως.