Όπως ανακοινώθηκε στην ομιλία που εκφώνησε το 2016 ο Πρόεδρος κ. Juncker για την Κατάσταση της Ένωσης, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε σήμερα μια Λευκή Βίβλο για το μέλλον της Ευρώπης, που αποτελεί τη συμβολή της Επιτροπής στη Σύνοδο Κορυφής της Ρώμης της 25ης Μαρτίου 2017.

Ετοιμαζόμαστε να εορτάσουμε την 60^ή επέτειο της ΕΕ, έχοντας διανύσει μια ειρηνική περίοδο επτά δεκαετιών και σε μια διευρυμένη Ένωση 500 εκατομμυρίων πολιτών, που ζουν ελεύθερα σε μια από τις πλέον ευημερούσες οικονομίες του κόσμου. Την ίδια στιγμή, η ΕΕ πρέπει να εξετάσει πώς θα διαμορφώσει ένα όραμα για το δικό της μέλλον σε επίπεδο 27 χωρών. Στη Λευκή Βίβλο περιγράφονται οι κύριες προκλήσεις και ευκαιρίες για την Ευρώπη κατά την προσεχή δεκαετία. Παρουσιάζονται πέντε σενάρια για τον τρόπο με τον οποίο θα μπορούσε να εξελιχθεί η Ένωση μέχρι το 2025, ανάλογα με το πώς θα επιλέξει να ανταποκριθεί.

Ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κ. Jean-Claude Juncker δήλωσε: «Πριν από 60 χρόνια, οι πατέρες της Ευρώπης επέλεξαν να ενώσουν την ήπειρο με τη δύναμη του νόμου αντί για τις ένοπλες δυνάμεις. Μπορούμε να είμαστε υπερήφανοι γι’ αυτά που έχουμε καταφέρει από τότε. Η πιο ζοφερή μας ημέρα το 2017 θα εξακολουθήσει να είναι πολύ πιο λαμπρή από οποιαδήποτε ημέρα πέρασαν οι πρόγονοί μας στο πεδίο μάχης. Καθώς εορτάζουμε την 60^ή επέτειο των Συνθηκών της Ρώμης, είναι καιρός για την ενωμένη Ευρώπη των 27 να διαμορφώσει ένα όραμα για το μέλλον της. Είναι καιρός για ηγεσία, ενότητα και κοινή βούληση. Η Λευκή Βίβλος της Επιτροπής παρουσιάζει μια σειρά από διαφορετικές διαδρομές που θα μπορούσε να επιλέξει να ακολουθήσει αυτή η ενωμένη ΕΕ των 27. Είναι η αρχή της διαδικασίας, όχι το τέλος, και ελπίζω ότι τώρα θα πραγματοποιηθεί ένας έντιμος και ευρύς διάλογος. Η μορφή θα ανταποκρίνεται στη λειτουργία. Κρατάμε το μέλλον της Ευρώπης στα χέρια μας.»

Η Λευκή Βίβλος εξετάζει πώς θα μετασχηματιστεί η Ευρώπη κατά την επόμενη δεκαετία —από την επίπτωση των νέων τεχνολογιών στην κοινωνία και την απασχόληση μέχρι τις αμφιβολίες σχετικά με την παγκοσμιοποίηση, τους προβληματισμούς όσον αφορά την ασφάλεια και την άνοδο του λαϊκισμού. Παρουσιάζει τις επιλογές που έχουμε: είτε να υποκύψουμε παθητικά σ’ αυτές τις τάσεις είτε να τις ενστερνιστούμε και να αδράξουμε τις νέες ευκαιρίες που προσφέρουν. Ο πληθυσμός και το οικονομικό βάρος της Ευρώπης μειώνονται, σε αντίθεση με άλλα μέρη του κόσμου. Μέχρι το 2060, κανένα από τα κράτη μέλη μας δεν θα αντιστοιχεί καν στο 1% του παγκόσμιου πληθυσμού —επιτακτικός λόγος για να παραμείνουμε ενωμένοι ώστε να επιτύχουμε περισσότερα. Η ευημερία της Ευρώπης, ως θετικής παγκόσμιας δύναμης, θα συνεχίσει να εξαρτάται από τον ανοικτό χαρακτήρα της και τους ισχυρούς δεσμούς της με τους εταίρους της.

Στη Λευκή Βίβλο παρουσιάζονται πέντε σενάρια, καθένα από τα οποία απεικονίζει την πιθανή κατάσταση της Ένωσης μέχρι το 2025, ανάλογα με τις επιλογές που θα κάνει η Ευρώπη (βλ. παράρτημα). Τα σενάρια καλύπτουν ένα φάσμα πιθανοτήτων και είναι ενδεικτικού χαρακτήρα. Ούτε αλληλοαναιρούνται ούτε είναι τα μόνα που μπορεί να υπάρξουν.

• Σενάριο 1: Συνεχίζουμε κανονικά — Η ΕΕ των 27 επικεντρώνει την προσοχή της στην επιτυχή ολοκλήρωση του προγράμματος θετικών μεταρρυθμίσεων στο πνεύμα των κατευθύνσεων της Επιτροπής του 2014 για ένα Νέο ξεκίνημα για την Ευρώπη και της Δήλωσης της Μπρατισλάβας, την οποία προσυπέγραψαν και τα 27 κράτη μέλη το 2016. Αυτό μπορεί να σημαίνει ότι έως το 2025:
• Οι Ευρωπαίοι έχουν τη δυνατότητα να οδηγούν αυτοματοποιημένα και συνδεδεμένα αυτοκίνητα, αλλά ενδέχεται να αντιμετωπίζουν προβλήματα όταν περνούν τα σύνορα των χωρών τους, καθώς παραμένουν ορισμένα νομικά και τεχνικά εμπόδια.
• Οι Ευρωπαίοι μπορούν σε μεγάλο βαθμό να ταξιδεύουν πέραν των συνόρων των χωρών τους χωρίς να υφίστανται ελέγχους. Λόγω των ενισχυμένων ελέγχων ασφαλείας, οι ταξιδιώτες πρέπει να φτάνουν στα αεροδρόμια και τους σιδηροδρομικούς σταθμούς πολύ πριν από την ώρα αναχώρησης.
• Σενάριο 2: Τίποτα περισσότερο από την ενιαία αγορά — Η ΕΕ των 27 επικεντρώνεται σταδιακά εκ νέου στην ενιαία αγορά, καθώς τα 27 κράτη μέλη δεν κατορθώνουν να βρουν κοινό έδαφος σε όλο και περισσότερους τομείς πολιτικής. Αυτό μπορεί να σημαίνει ότι έως το 2025:
• Η διέλευση των συνόρων για επαγγελματικούς σκοπούς ή για τουρισμό δυσχεραίνεται εξαιτίας των συστηματικών ελέγχων. Η εξεύρεση εργασίας στο εξωτερικό είναι δυσκολότερη και η μεταφορά των συνταξιοδοτικών δικαιωμάτων σε άλλη χώρα δεν είναι εξασφαλισμένη. Αυτοί που ασθενούν στο εξωτερικό βρίσκονται αντιμέτωποι με υψηλές ιατροφαρμακευτικές δαπάνες.
• Οι Ευρωπαίοι διστάζουν να χρησιμοποιήσουν συνδεδεμένα αυτοκίνητα λόγω της έλλειψης κανόνων και τεχνικών προτύπων που ισχύουν ομοιόμορφα σε όλη την ΕΕ.
• Σενάριο 3: Αυτοί που θέλουν περισσότερα κάνουν περισσότερα — Η ΕΕ των 27 προχωρά όπως σήμερα, αλλά επιτρέπει στα κράτη μέλη που το επιθυμούν να αναπτύξουν μεγαλύτερη δράση σε συγκεκριμένους τομείς, όπως η άμυνα, η εσωτερική ασφάλεια ή τα κοινωνικά θέματα. Διαμορφώνονται μία ή περισσότερες «συμμαχίες πρόθυμων κρατών». Αυτό θα μπορούσε να σημαίνει ότι έως το 2025:
• 15 κράτη μέλη συγκροτούν αστυνομία και δικαστικά σώματα για την αντιμετώπιση διασυνοριακών εγκληματικών δραστηριοτήτων. Εξασφαλίζεται η άμεση ανταλλαγή πληροφοριών ασφάλειας χάρη στην πλήρη διασύνδεση των βάσεων δεδομένων.
• Τα συνδεδεμένα αυτοκίνητα χρησιμοποιούνται ευρέως σε 12 κράτη μέλη που έχουν συμφωνήσει να εναρμονίσουν τους κανόνες περί ευθύνης και τα τεχνικά τους πρότυπα.
• Σενάριο 4: Κάνουμε λιγότερα με πιο αποδοτικό τρόπο — Η Ευρωπαϊκή Ένωση εστιάζει στην επίτευξη καλύτερων και ταχύτερων αποτελεσμάτων σε επιλεγμένους τομείς πολιτικής, κάνοντας λιγότερα σε τομείς όπου θεωρείται ότι δεν υπάρχει προστιθέμενη αξία. Το ενδιαφέρον και οι περιορισμένοι πόροι εστιάζονται σε επιλεγμένους τομείς πολιτικής. Αυτό θα μπορούσε να σημαίνει ότι έως το 2025:
• Η Ευρωπαϊκή Αρχή Τηλεπικοινωνιών έχει την εξουσία να αποδεσμεύει συχνότητες για την παροχή διασυνοριακών υπηρεσιών επικοινωνίας, όπως εκείνες που χρησιμοποιούνται από τα συνδεδεμένα αυτοκίνητα. Επίσης, θα προστατεύει τα δικαιώματα των μετακινούμενων χρηστών και των χρηστών του διαδικτύου, οπουδήποτε και αν βρίσκονται στην ΕΕ.
• Ένας νέος ευρωπαϊκός οργανισμός για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας συμβάλλει στην αποτροπή και την πρόληψη σοβαρών επιθέσεων με τον συστηματικό εντοπισμό και χαρακτηρισμό των υπόπτων.
• Σενάριο 5: Κάνουμε μαζί πολύ περισσότερα — Τα κράτη μέλη αποφασίζουν να μοιραστούν περισσότερες αρμοδιότητες, πόρους και διαδικασίες λήψης αποφάσεων σε όλους τους τομείς. Οι αποφάσεις εγκρίνονται ταχύτερα σε ευρωπαϊκό επίπεδο και εφαρμόζονται επίσης ταχύτερα. Αυτό μπορεί να σημαίνει ότι έως το 2025:
• Οι Ευρωπαίοι που θέλουν να παραπονεθούν για ένα προτεινόμενο έργο αιολικής ενέργειας που χρηματοδοτείται από την ΕΕ στην περιοχή τους δεν μπορούν να επικοινωνήσουν με την αρμόδια αρχή, καθώς τους υποδεικνύεται να επικοινωνήσουν με τις αρμόδιες ευρωπαϊκές αρχές.
• Τα συνδεδεμένα αυτοκίνητα κινούνται απρόσκοπτα σε όλη την Ευρώπη χάρη στους πανευρωπαϊκούς κανόνες. Οι οδηγοί μπορούν να βασίζονται σε μια ευρωπαϊκή υπηρεσία επιβολής των κανόνων.

Επόμενα βήματα

Η Λευκή Βίβλος αποτελεί τη συμβολή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στη Σύνοδο Κορυφής της Ρώμης, κατά την οποία η ΕΕ θα συζητήσει τα επιτεύγματά της κατά τα τελευταία 60 χρόνια αλλά και το μέλλον της σε επίπεδο 27 κρατών μελών. Η Λευκή Βίβλος σηματοδοτεί την απαρχή μιας διαδικασίας κατά την οποία η ΕΕ των 27 θα αποφασίσει για το μέλλον της Ένωσης. Για να ενθαρρύνει αυτόν τον διάλογο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, μαζί με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και τα ενδιαφερόμενα κράτη μέλη, θα διοργανώσουν μια σειρά από «διαλόγους για το μέλλον της Ευρώπης» στις πόλεις και τις περιφέρειες της Ευρώπης.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα συμβάλει στον διάλογο κατά τους προσεχείς μήνες με μια σειρά εγγράφων προβληματισμού πάνω στα εξής θέματα:

• η ανάπτυξη της κοινωνικής διάστασης της Ευρώπης·
• η εμβάθυνση της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης, με βάση την έκθεση των πέντε προέδρων του Ιουνίου του 2015·
• η τιθάσευση της παγκοσμιοποίησης
• το μέλλον της ευρωπαϊκής άμυνας·
• το μέλλον των οικονομικών της ΕΕ.

Όπως και η παρούσα Λευκή Βίβλος, τα έγγραφα προβληματισμού θα προσφέρουν διάφορες ιδέες, προτάσεις, εναλλακτικές επιλογές ή σενάρια για την Ευρώπη του 2025, χωρίς να παρουσιάζουν, σ’ αυτό το στάδιο, οριστικές αποφάσεις.

Ο Πρόεδροςκ. Juncker, θα προωθήσει αυτές τις ιδέες στην ομιλία του για την Κατάσταση της Ένωσης τον Σεπτέμβριο του 2017, προτού καταστεί δυνατό να συναχθούν τα πρώτα συμπεράσματα στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Δεκεμβρίου του 2017. Έτσι, θα διευκολυνθεί η λήψη αποφάσεων σχετικά με ένα πλαίσιο δράσης που θα παρουσιαστεί εγκαίρως ενόψει των εκλογών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου που θα διεξαχθούν τον Ιούνιο του 2019.

Ιστορικό

Πριν από εξήντα χρόνια, εμπνευσμένα από ένα όραμα ειρηνικού, κοινού μέλλοντος, τα ιδρυτικά μέλη της ΕΕ ξεκίνησαν ένα φιλόδοξο ταξίδι για την ευρωπαϊκή ενοποίηση, με την υπογραφή των Συνθηκών της Ρώμης. Συμφώνησαν να επιλύουν τις διαφορές τους γύρω από ένα τραπέζι αντί για τα πεδία μάχης. Ως αποτέλεσμα, η οδυνηρή εμπειρία του ταραχώδους παρελθόντος της Ευρώπης έδωσε τη θέση της σε μια ειρηνική περίοδο που διήρκεσε επτά δεκαετίες και σε μια Ένωση 500 εκατομμυρίων πολιτών που απολαμβάνουν ελευθερίες και ευκαιρίες σε μια από τις πιο ευημερούσες οικονομίες του κόσμου.

Η 60^ή επέτειος των Συνθηκών της Ρώμης στις 25 Μαρτίου 2017 θα είναι μια σημαντική ευκαιρία για τους ηγέτες της ΕΕ των 27 να προβληματιστούν σχετικά με την πορεία του ευρωπαϊκού μας έργου, να εξετάσουν τα επιτεύγματα και τα δυνατά του σημεία, καθώς και τα σημεία στα οποία θα μπορούσε να βελτιωθεί περαιτέρω, και να επιδείξουν κοινή βούληση για τη διαμόρφωση ισχυρότερου κοινού μέλλοντος σε επίπεδο 27 κρατών.

Όπως ανακοίνωσε ο Πρόεδρος κ. Juncker στην ομιλία του για την Κατάσταση της Ένωσης της 14ης Σεπτεμβρίου 2016, την οποία χαιρέτισαν οι ηγέτες της ΕΕ των 27 στη Σύνοδο Κορυφής της Μπρατισλάβας της 16ης Σεπτεμβρίου 2016, η Επιτροπή παρουσίασε σήμερα Λευκή Βίβλο για το μέλλον της Ευρώπης, προκειμένου να ξεκινήσει ο διάλογος ενόψει της Συνόδου Κορυφής της Ρώμης.

Η Λευκή Βίβλος θα κατευθύνει τον διάλογο μεταξύ των 27 προέδρων κρατών ή κυβερνήσεων και θα διαρθρώσει τη συζήτηση στη Σύνοδο Κορυφής της Ρώμης και πέρα απ’ αυτήν. Θα χρησιμοποιηθεί επίσης από την Επιτροπή ως αφετηρία για ευρύτερο δημόσιο διάλογο σχετικά με το μέλλον της ηπείρου μας.

Για περισσότερες πληροφορίες

Ιστοσελίδα: Η ΕΕ στα 60

Η Ευρωπαϊκή Ιστορία: 60 χρόνια κοινής προόδου

Ομιλία του Προέδρου κ. Juncker για την Κατάσταση της Ένωσης: Για μια καλύτερη Ευρώπη — Μια Ευρώπη που προστατεύει, ισχυροποιεί και αμύνεται