Σύμφωνα με τους ευρωβουλευτές, η πανδημία COVID-19 κατέδειξε την ανάγκη η ΕΕ να αποκτήσει επειγόντως ένα φιλόδοξο πρόγραμμα για την υγεία, το οποίο θα εξασφαλίσει την ικανότητα των συστημάτων υγείας των χωρών της ΕΕ να αντιμετωπίσουν πιθανές μελλοντικές υγειονομικές απειλές. Στόχος είναι η ΕΕ να παραμείνει η περιοχή του κόσμου με το υψηλότερο επίπεδο υπηρεσιών υγείας. Το Κοινοβούλιο δηλώνει ταυτόχρονα ότι αυτό δεν θα είχε επιτευχθεί, αν ο προϋπολογισμός του προγράμματος ήταν 1,7 δισ. ευρώ, όπως πρότειναν τα κράτη μέλη. Στον πρόσφατο συμβιβασμό που πέτυχε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για τον μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό της ΕΕ, οι ευρωβουλευτές κατάφεραν να πείσουν το Συμβούλιο να τριπλασιάσει τον προϋπολογισμό του προγράμματος στα 5,14 δισ. ευρώ.

Διασυνοριακές απειλές κατά της υγείας

Σκοπός του προγράμματος EU4Health είναι να ενισχύσει την ετοιμότητα της ΕΕ όσον αφορά τη διαχείριση σοβαρών διασυνοριακών υγειονομικών απειλών και να βελτιώσει την ανθεκτικότητα των συστημάτων υγείας. Με αυτόν τον τρόπο, η ΕΕ θα μπορέσει να αντιμετωπίσει όχι μόνο πιθανές μελλοντικές πανδημίες, αλλά και πιο μακροπρόθεσμες προκλήσεις, όπως η γήρανση του πληθυσμού και οι ανισότητες σε θέματα υγείας.

Το Κοινοβούλιο επιθυμεί επίσης τη βελτίωση της συνεργασίας σε επίπεδο ΕΕ με στόχο την καλύτερη ετοιμότητα σε περίπτωση νέας υγειονομικής κρίσης, με μέτρα όπως η σύσταση ενός Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Άμεσης Ανταπόκρισης στον τομέα της Υγείας. Προτείνεται ακόμη να δημιουργηθεί μια πύλη επικοινωνίας της ΕΕ με το ευρύ κοινό, μέσω της οποίας θα διακινούνται επιβεβαιωμένες και αξιόπιστες πληροφορίες, θα αποστέλλονται ειδοποιήσεις στους Ευρωπαίους πολίτες και θα ενισχύεται η μάχη κατά της παραπληροφόρησης. Μεγαλύτερες αρμοδιότητες θα πρέπει να αποκτήσουν επίσης το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC) και ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων (EMA).

Διαθέσιμα και οικονομικά προσιτά φάρμακα και ιατρικός εξοπλισμός

Η υγειονομική κρίση του κορονοϊού έφερε στην επιφάνεια πολλές αδυναμίες των εθνικών συστημάτων υγείας, όπως για παράδειγμα τον υψηλό βαθμό εξάρτησής τους από χώρες εκτός ΕΕ όσον αφορά τον εφοδιασμό τους σε φάρμακα, ιατρικό εξοπλισμό και μέσα ατομικής προστασίας. Το πρόγραμμα θα πρέπει επομένως να συμβάλει στην ανάπτυξη ενός ευρωπαϊκού συστήματος για την παρακολούθηση, την καταγραφή και την αποστολή ειδοποιήσεων σε περιπτώσεις που διαπιστώνονται ελλείψεις σε φάρμακα, ιατρικό εξοπλισμό, εμβόλια, διαγνωστικά εργαλεία, καθώς και άλλα προϊόντα υγειονομικού χαρακτήρα. Με αυτόν τον τρόπο θα αποφευχθεί ο κατακερματισμός της ενιαίας αγοράς και θα εξασφαλιστεί η διαθεσιμότητα και ο οικονομικά προσιτός χαρακτήρας των προϊόντων αυτών. Επιπλέον, θα μειωθεί η εξάρτηση των αλυσίδων εφοδιασμού από χώρες που δεν ανήκουν στην ΕΕ.

Για την επίτευξη των στόχων του προγράμματος, προτείνεται ακόμη να δοθεί μεγαλύτερη έμφαση στην πρόληψη και την αντιμετώπιση ευρύτερων κινδύνων για την υγεία, όπως η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ και το κάπνισμα, να ενισχυθούν τα συστήματα υγείας και να προχωρήσει περαιτέρω η ψηφιοποίηση της υγειονομικής περίθαλψης μέσω της δημιουργίας και εφαρμογής ενός Ευρωπαϊκού Μητρώου Ηλεκτρονικής Υγείας. Οι ευρωβουλευτές ζητούν επίσης να επιτευχθεί καθολική κάλυψη υγείας με πρόσβαση σε υπηρεσίες σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας και συναφή δικαιώματα, καθώς και να ενισχυθεί η μάχη κατά του καρκίνου σε συντονισμό με το Ευρωπαϊκό Σχέδιο για την Καταπολέμηση του Καρκίνου.

Για να εξασφαλιστεί η αποτελεσματική εφαρμογή του προγράμματος, οι ευρωβουλευτές προτείνουν τη σύσταση ομάδας ανεξάρτητων εμπειρογνωμόνων στον τομέα της δημόσιας υγείας.

Δηλώσεις

Μετά την ψηφοφορία, ο εισηγητής Cristian-Silviu Buşoi (ΕΛΚ, Ρουμανία) δήλωσε: «Η κρίση του κορονοϊού απέδειξε ότι χρειαζόμαστε εργαλεία στον τομέα της υγείας που θα είναι σαφώς καθορισμένα και θα συνοδεύονται από επαρκή χρηματοδότηση. Χρειάζεται επίσης να ενισχύσουμε την καινοτομία και να εξασφαλίσουμε περισσότερες επενδύσεις στον τομέα της υγείας γενικότερα. Η αύξηση της χρηματοδότησης του προγράμματος EU4Health από τα 1,7 δισ. ευρώ στα 5,14 δισ. ευρώ, ήταν ζωτικής σημασίας προϋπόθεση για να μπορέσουμε να διαχειριστούμε πιθανές μελλοντικές πανδημίες και άλλες απειλές κατά της υγείας, αλλά και για να θωρακίσουμε τα συστήματα υγείας μας».

Επόμενα βήματα

Το Κοινοβούλιο είναι πλέον έτοιμο να εισέλθει σε διαπραγματεύσεις με τα κράτη μέλη, ώστε να καταστεί δυνατή η εφαρμογή του προγράμματος από τις αρχές του 2021.

Σχετικές πληροφορίες

Στις 28 Μαΐου 2020, η Επιτροπή κατέθεσε πρόταση για τη σύσταση ενός νέου, αυτόνομου προγράμματος με τίτλο EU4Health για την περίοδο 2021-2027, ως τμήμα του Σχεδίου Ανάκαμψης. Το πρόγραμμα για την υγεία είχε αρχικώς ενταχθεί στον μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό της ΕΕ ως τμήμα του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου+ (ΕΚΤ+).