Ετοιμότητα για το Brexit χωρίς συμφωνία

Καθώς απομένουν 8 εβδομάδες μέχρι την αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ευρωπαϊκή Ένωση στις 31 Οκτωβρίου 2019, η Επιτροπή επανέλαβε σήμερα –στην 6η ανακοίνωσή της σχετικά με την ετοιμότητα για το Brexit– την έκκλησή της προς όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη στην ΕΕ των 27 να προετοιμαστούν για την περίπτωση αποχώρησης χωρίς συμφωνία. Λόγω της αβεβαιότητας που εξακολουθεί να επικρατεί στο Ηνωμένο Βασίλειο όσον αφορά την επικύρωση της συμφωνίας αποχώρησης –όπως συμφωνήθηκε με την κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου τον Νοέμβριο του 2018– και της συνολικής πολιτικής κατάστασης στο εσωτερικό της χώρας, το σενάριο ενός Brexit χωρίς συμφωνία την 1η Νοεμβρίου 2019 παραμένει ένα πιθανό, αν και ανεπιθύμητο, ενδεχόμενο.

Σε αυτό το πνεύμα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε σήμερα λεπτομερή κατάλογο ελέγχου προκειμένου να βοηθήσει τις επιχειρήσεις που έχουν συναλλαγές με το Ηνωμένο Βασίλειο να προβούν στις τελικές προετοιμασίες. Για να ελαχιστοποιηθούν οι διαταραχές των εμπορικών συναλλαγών, όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη στις αλυσίδες εφοδιασμού με το Ηνωμένο Βασίλειο –ανεξάρτητα από τον τόπο εγκατάστασής τους– θα πρέπει να έχουν επίγνωση των ευθυνών τους και να γνωρίζουν τις αναγκαίες διατυπώσεις κατά τις διασυνοριακές συναλλαγές. Ο εν λόγω κατάλογος βασίζεται σε προηγούμενες ανακοινώσεις και 100 ανακοινώσεις προς τα ενδιαφερόμενα μέρη, οι οποίες καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα τομέων.

Επιπλέον, η Επιτροπή πρότεινε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο να προβούν σε στοχευμένες τεχνικές προσαρμογές της διάρκειας των μέτρων έκτακτης ανάγκης της ΕΕ στον τομέα των μεταφορών σε περίπτωση αποχώρησης χωρίς συμφωνία. Η Επιτροπή πρότεινε επίσης να ληφθούν υπόψη για το έτος 2020 οι υφιστάμενες ρυθμίσεις έκτακτης ανάγκης του 2019 για τον τομέα της αλιείας και για την ενδεχόμενη συμμετοχή του Ηνωμένου Βασιλείου στον προϋπολογισμό της ΕΕ για το 2020. Τα μέτρα αυτά είναι απαραίτητα δεδομένης της απόφασης για παράταση της περιόδου του άρθρου 50 έως τις 31 Οκτωβρίου 2019.

Τέλος, η Επιτροπή πρότεινε να είναι διαθέσιμα το Ευρωπαϊκό Ταμείο Αλληλεγγύης και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Προσαρμογής στην Παγκοσμιοποίηση για τη στήριξη των επιχειρήσεων, των εργαζομένων και των κρατών μελών που πλήττονται περισσότερο σε περίπτωση αποχώρησης χωρίς συμφωνία. Οι προτάσεις αυτές πρέπει να εγκριθούν από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο.

Η Επιτροπή υπενθυμίζει ότι αποτελεί ευθύνη όλων των ενδιαφερομένων να προετοιμαστούν για όλα τα σενάρια. Δεδομένου ότι παραμένει πιθανό το ενδεχόμενο αποχώρησης χωρίς συμφωνία, η Επιτροπή συνιστά ένθερμα σε όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη να χρησιμοποιήσουν το πρόσθετο χρονικό διάστημα που παρέχει η παράταση του άρθρου 50 προκειμένου να βεβαιωθούν ότι έχουν λάβει όλα τα αναγκαία μέτρα για να προετοιμαστούν για την αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ.

Τεχνική προσαρμογή συγκεκριμένων μέτρων έκτακτης ανάγκης για να ληφθεί υπόψη η 31η Οκτωβρίου 2019, ημερομηνία αποχώρησης του Ηνωμένου Βασιλείου

Στις 11 Απριλίου 2019, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο (άρθρο 50) παρέτεινε την περίοδο του άρθρου 50 έως τις 31 Οκτωβρίου 2019. Αυτό έγινε κατόπιν αιτήματος του Ηνωμένου Βασιλείου και σε συμφωνία με αυτό.

Υπό το πρίσμα της παράτασης αυτής, η Επιτροπή εξέτασε όλα τα μέτρα ετοιμότητας και έκτακτης ανάγκης της ΕΕ ώστε να διασφαλιστεί ότι εξακολουθούν να είναι κατάλληλα για τον επιδιωκόμενο σκοπό. Η Επιτροπή κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τα μέτρα αυτά εξακολουθούν να ανταποκρίνονται στους στόχους τους και, ως εκ τούτου, δεν ήταν αναγκαία η τροποποίησή τους επί της ουσίας. Ωστόσο, η Επιτροπή πρότεινε σήμερα να γίνουν ορισμένες τεχνικές προσαρμογές σε συγκεκριμένα μέτρα έκτακτης ανάγκης, προκειμένου να ληφθεί υπόψη το νέο χρονοδιάγραμμα του άρθρου 50.

Οι εν λόγω προσαρμογές αφορούν τρεις βασικούς τομείς:

Μεταφορές

Κανονισμός για τη διασφάλιση της βασικής συνδεσιμότητας των οδικών εμπορευματικών και οδικών επιβατικών μεταφορών (κανονισμός (ΕΕ) 2019/501): η Επιτροπή πρότεινε σήμερα την παράταση του εν λόγω κανονισμού έως τις 31 Ιουλίου 2020, λαμβάνοντας υπόψη τη λογική και τη διάρκεια του αρχικού κανονισμού.
Βασική αεροπορική συνδεσιμότητα (κανονισμός (ΕΕ) 2019/502): η Επιτροπή πρότεινε σήμερα την παράταση του εν λόγω κανονισμού έως τις 24 Οκτωβρίου 2020, λαμβάνοντας υπόψη τη λογική και τη διάρκεια του αρχικού κανονισμού.

Αλιευτικές δραστηριότητες

Κανονισμός για τις άδειες αλιείας: η Επιτροπή πρότεινε σήμερα την επέκταση της προσέγγισης που προβλέπεται στον κανονισμό έκτακτης ανάγκης (κανονισμός (ΕΕ) 2019/498) με την έγκριση παρόμοιου μέτρου για το 2020, που να προβλέπει ένα πλαίσιο για τη διατήρηση της πρόσβασης των αλιέων της ΕΕ και του Ηνωμένου Βασιλείου στα ύδατα της άλλης πλευράς για το 2020.

Προϋπολογισμός της ΕΕ

Η Επιτροπή πρότεινε σήμερα την επέκταση της προσέγγισης που προβλέπεται στον κανονισμό έκτακτης ανάγκης για το 2019 (κανονισμός (ΕΕ, Ευρατόμ) 2019/1197 του Συμβουλίου) με την έγκριση παρόμοιου μέτρου για το 2020. Αυτό σημαίνει ότι το Ηνωμένο Βασίλειο και οι δικαιούχοι του Ηνωμένου Βασιλείου θα εξακολουθήσουν να είναι επιλέξιμοι να συμμετέχουν σε προγράμματα στο πλαίσιο του προϋπολογισμού της ΕΕ και να λαμβάνουν χρηματοδότηση έως το τέλος του 2020, εάν το Ηνωμένο Βασίλειο αποδεχθεί και τηρήσει τους όρους που έχουν ήδη καθοριστεί στον κανονισμό έκτακτης ανάγκης του 2019, καταβάλει τις συνεισφορές του στον προϋπολογισμό για το 2020 και επιτρέψει τη διενέργεια των απαιτούμενων ελέγχων.

Παροχή χρηματοδοτικής στήριξης από την ΕΕ σε εκείνους που πλήττονται περισσότερο από ένα Brexit χωρίς συμφωνία

Στην τέταρτη ανακοίνωσή της, της 10ης Απριλίου 2019, σχετικά με την ετοιμότητα για το Brexit, η Επιτροπή ανακοίνωσε ότι η τεχνική και χρηματοδοτική βοήθεια της ΕΕ μπορεί να διατίθεται σε ορισμένους τομείς για τη στήριξη εκείνων που πλήττονται περισσότερο από μια αποχώρηση χωρίς συμφωνία.

Εκτός από τα υφιστάμενα προγράμματα και μέσα, η Επιτροπή σήμερα:

Πρότεινε να επεκταθεί το πεδίο εφαρμογής του Ευρωπαϊκού Ταμείου Αλληλεγγύης για να καλυφθεί η σοβαρή οικονομική επιβάρυνση που μπορεί να υποστούν τα κράτη μέλη από μια αποχώρηση χωρίς συμφωνία, υπό ορισμένες προϋποθέσεις.
Πρότεινε να εξασφαλιστεί ότι το Ευρωπαϊκό Ταμείο Προσαρμογής στην Παγκοσμιοποίηση είναι διαθέσιμο για τη στήριξη των εργαζομένων και των αυτοαπασχολούμενων που απολύονται συνεπεία αποχώρησης χωρίς συμφωνία, υπό ορισμένες προϋποθέσεις.

Στον γεωργικό τομέα, θα διατεθεί το πλήρες φάσμα των υφιστάμενων μέσων για τη στήριξη της αγοράς και την άμεση χρηματοδοτική στήριξη των γεωργών προκειμένου να μετριαστούν οι χειρότερες επιπτώσεις στις αγορές γεωργικών προϊόντων διατροφής. Για πιο άμεση στήριξη, για παράδειγμα για τις μικρότερες εταιρείες με μεγάλο άνοιγμα στο Ηνωμένο Βασίλειο, οι ενωσιακοί κανόνες περί κρατικών ενισχύσεων προσφέρουν ευέλικτες λύσεις για εθνικά μέτρα στήριξης.

Ιρλανδία

Η Επιτροπή και η Ιρλανδία εξακολουθούν να συνεργάζονται, στο πλαίσιο της μοναδικής κατάστασης στη νήσο της Ιρλανδίας, καθώς και στο πλαίσιο του διττού στόχου τους που συνίσταται στην προστασία της ακεραιότητας της εσωτερικής αγοράς, αποφεύγοντας παράλληλα τα σκληρά σύνορα, προκειμένου να καθορίσουν ρυθμίσεις για την εξεύρεση αφενός λύσεων έκτακτης ανάγκης κατά το διάστημα που θα ακολουθήσει την αποχώρησης χωρίς συμφωνία και, αφετέρου, για μια πιο σταθερή λύση για την επόμενη περίοδο. Η λύση ασφαλείας που προβλέπει η συμφωνία αποχώρησης είναι η μόνη λύση που έχει διαπιστωθεί ότι διασφαλίζει τη συμφωνία της Μεγάλης Παρασκευής, εξασφαλίζει τη συμμόρφωση με τις υποχρεώσεις που απορρέουν από το διεθνές δίκαιο και διαφυλάσσει την ακεραιότητα της εσωτερικής αγοράς.

Προετοιμασία για αποχώρηση χωρίς συμφωνία

Εάν το Ηνωμένο Βασίλειο αποχωρήσει χωρίς συμφωνία, θα καταστεί τρίτη χώρα χωρίς μεταβατικές ρυθμίσεις. Από τη στιγμή εκείνη, όλο το πρωτογενές και παράγωγο δίκαιο της ΕΕ θα παύσει να ισχύει για το Ηνωμένο Βασίλειο. Δεν θα υπάρξει μεταβατική περίοδος, όπως προβλέπεται στη συμφωνία αποχώρησης. Αυτό θα προκαλέσει προφανώς σημαντικές διαταραχές για τους πολίτες και τις επιχειρήσεις και θα έχει σοβαρό αρνητικό οικονομικό αντίκτυπο, αναλογικά πολύ μεγαλύτερο για το Ηνωμένο Βασίλειο από ό,τι για τα κράτη μέλη της ΕΕ των 27.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προετοιμάζεται από τον Δεκέμβριο του 2017 για την περίπτωση της αποχώρησης του Ηνωμένου Βασιλείου χωρίς συμφωνία. Μέχρι στιγμής, η Επιτροπή έχει υποβάλει 19 νομοθετικές προτάσεις, το σύνολο των οποίων έχει πλέον εγκριθεί από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο. Η Επιτροπή έχει επίσης εκδώσει 63 μη νομοθετικές πράξεις και έχει δημοσιεύσει 100 ανακοινώσεις ετοιμότητας. Η Επιτροπή δεν σχεδιάζει να λάβει νέα μέτρα πριν από τη νέα ημερομηνία αποχώρησης.

Όπως επισήμανε ο Πρόεδρος Γιούνκερ στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στις 3 Απριλίου 2019, σε περίπτωση που επικρατήσει το σενάριο της αποχώρησης χωρίς συμφωνία, το Ηνωμένο Βασίλειο θα πρέπει να αντιμετωπίσει τρία βασικά ζητήματα σχετικά με την αποχώρηση ως προϋπόθεση για να εξετάσει η ΕΕ το ενδεχόμενο να ξεκινήσει διαβουλεύσεις σχετικά με τη μελλοντική σχέση. Πρόκειται για τα εξής: 1) προστασία και προάσπιση των δικαιωμάτων των πολιτών που έχουν ασκήσει το δικαίωμα ελεύθερης κυκλοφορίας τους πριν από το Brexit, 2) τήρηση των οικονομικών υποχρεώσεων που έχει αναλάβει το Ηνωμένο Βασίλειο ως κράτος μέλος και 3) σεβασμός του γράμματος και του πνεύματος της Συμφωνίας της Μεγάλης Παρασκευής και διαφύλαξη της ειρήνης στη νήσο της Ιρλανδίας, καθώς και της ακεραιότητας της εσωτερικής αγοράς.

Κάθε επιχείρηση που έχει συναλλαγές με το Ηνωμένο Βασίλειο, τόσο σε αγαθά όσο και σε υπηρεσίες, θα επηρεαστεί από μια αποχώρηση χωρίς συμφωνία. Η Επιτροπή δημοσίευσε σήμερα κατάλογο ελέγχου ετοιμότητας για το Brexit, τον οποίο θα πρέπει να εξετάσουν προσεκτικά όλες οι ενδιαφερόμενες επιχειρήσεις. Οι επιχειρήσεις θα πρέπει πλέον να είναι έτοιμες να διεκπεραιώσουν όλες τις απαιτούμενες διατυπώσεις.

Η σημερινή ανακοίνωση παρουσιάζει επισκόπηση των εργασιών ετοιμότητας στους τομείς στους οποίους απαιτείται συνεχής και ιδιαίτερη επαγρύπνηση. Οι τομείς αυτοί περιλαμβάνουν τα δικαιώματα των πολιτών, τις συνοριακές διατυπώσεις και το εμπόριο, τα φάρμακα, τα ιατροτεχνολογικά προϊόντα και τις χημικές ουσίες, τις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες και την αλιεία.

Περισσότερες πληροφορίες: τι πρέπει να κάνω στην περίπτωση αποχώρησης χωρίς συμφωνία;

Για το διάστημα αμέσως μετά την αποχώρηση χωρίς συμφωνία, η Επιτροπή έχει δημιουργήσει κέντρο κλήσεων για τις διοικητικές υπηρεσίες των κρατών μελών, παρέχοντάς τους γρήγορη πρόσβαση στην εμπειρογνωσία των υπηρεσιών της Επιτροπής με την εγκαθίδρυση άμεσου διαύλου επικοινωνίας, μεταξύ άλλων για τη διευκόλυνση του αναγκαίου συντονισμού μεταξύ των εθνικών αρχών. Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τον τρόπο προετοιμασίας σε περίπτωση αποχώρησης χωρίς συμφωνία, οι πολίτες της ΕΕ μπορούν να επικοινωνούν με την υπηρεσία Europe Direct για να θέτουν τυχόν ερωτήσεις τους. Καλέστε δωρεάν το 00 800 6 7 8 9 10 11 από οπουδήποτε στην ΕΕ και σε οποιαδήποτε επίσημη γλώσσα της ΕΕ.

Άλλοι χρήσιμοι σύνδεσμοι:

Πολίτες της ΕΕ

– Η σημερινή ανακοίνωση

– Κατάλογος ελέγχου για τις επιχειρήσεις

– Ιστότοπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την ετοιμότητα

– Επισκόπηση των δικαιωμάτων διαμονής σε κάθε κράτος μέλος της ΕΕ των 27

– Ιστότοποι των κρατών μελών για την αποχώρηση χωρίς συμφωνία

– Ανακοίνωση για τα ταξίδια

– Ενημερωτικά δελτία για τα ταξίδια, τα δικαιώματα των πολιτών, τις σπουδές και τα δικαιώματα των καταναλωτών

– Ερωτήσεις και απαντήσεις για το Erasmus

– Ερωτήσεις και απαντήσεις για την αποχώρηση χωρίς συμφωνία

– Πληροφορίες για τους πολίτες της ΕΕ που ζουν στο Ηνωμένο Βασίλειο