Έλλειμμα ΦΠΑ: οι χώρες της ΕΕ απώλεσαν έσοδα 137 δισ. ευρώ από τον ΦΠΑ το 2017

Οι χώρες της ΕΕ απώλεσαν έσοδα 137 δισ. ευρώ από τον φόρο προστιθέμενης αξίας (ΦΠΑ) το 2017, σύμφωνα με νέα μελέτη που δημοσίευσε σήμερα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Το λεγόμενο «έλλειμμα ΦΠΑ» —δηλαδή η συνολική διαφορά μεταξύ των αναμενόμενων εσόδων από τον ΦΠΑ και του ποσού που πράγματι εισπράχθηκε— έχει μειωθεί κάπως σε σύγκριση με τα προηγούμενα έτη αλλά παραμένει πολύ υψηλό. Η ύπαρξη του σημαντικού αυτού ελλείμματος ΦΠΑ καταδεικνύει εκ νέου την ανάγκη για συνολική μεταρρύθμιση των κανόνων της ΕΕ για τον ΦΠΑ, όπως προτάθηκε το 2017 από την Επιτροπή, καθώς και για αυξημένη συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών, ώστε να καταπολεμηθεί η απάτη στον τομέα του ΦΠΑ και να εξασφαλιστεί η λειτουργία των κανόνων για νομοταγείς επιχειρήσεις και εμπόρους. Το έλλειμμα ΦΠΑ μετρά την αποτελεσματικότητα των μέτρων επιβολής και συμμόρφωσης σχετικά με τον ΦΠΑ σε κάθε κράτος μέλος, καθώς παρέχει μια εκτίμηση της απώλειας εσόδων λόγω απάτης και φοροδιαφυγής, φοροαποφυγής, πτώχευσης, οικονομικής αφερεγγυότητας και εσφαλμένων υπολογισμών.

Ο επίτροπος Οικονομικών και Νομισματικών Υποθέσεων, κ. Πιερ Μοσκοβισί, δήλωσε: «Το ευνοϊκό οικονομικό κλίμα και ορισμένες βραχυπρόθεσμες πολιτικές λύσεις που έθεσε σε εφαρμογή η ΕΕ συνέβαλαν στη μείωση του ελλείμματος ΦΠΑ το 2017. Ωστόσο, για να επιτευχθεί πιο ουσιαστική πρόοδος θα πρέπει να υπάρξει ριζική μεταρρύθμιση του συστήματος ΦΠΑ, ώστε να θωρακιστεί περισσότερο έναντι της απάτης. Οι προτάσεις μας για τη θέσπιση οριστικού και φιλικού προς τις επιχειρήσεις συστήματος ΦΠΑ παραμένουν επί τάπητος. Τα κράτη μέλη δεν έχουν την πολυτέλεια να αδρανούν τη στιγμή που χάνονται δισεκατομμύρια από παρανομίες όπως η αλυσιδωτή απάτη στον τομέα του ΦΠΑ, καθώς και από ασυνέπειες στο σύστημα.»

Η Ρουμανία κατέγραψε το μεγαλύτερο εθνικό έλλειμμα ΦΠΑ, με απώλεια εσόδων από τον ΦΠΑ ύψους 36 % το 2017. Ακολουθούν η Ελλάδα (34 %) και η Λιθουανία (25 %). Τα χαμηλότερα ελλείμματα καταγράφηκαν στη Σουηδία, το Λουξεμβούργο και την Κύπρο, χώρες οι οποίες απώλεσαν έσοδα από τον ΦΠΑ μόνο σε ποσοστό 1 % κατά μέσο όρο. Σε απόλυτες τιμές, το υψηλότερο έλλειμμα ΦΠΑ, ύψους περίπου 33,5 δισ. ευρώ, σημειώθηκε στην Ιταλία.

Οι επιμέρους επιδόσεις των κρατών μελών εξακολουθούν να διαφέρουν σε σημαντικό βαθμό. Το έλλειμμα ΦΠΑ μειώθηκε σε 25 κράτη μέλη και αυξήθηκε σε τρία. Η Μάλτα (-7 ποσοστιαίες μονάδες), η Πολωνία (-6 ποσοστιαίες μονάδες) και η Κύπρος (-4 ποσοστιαίες μονάδες) σημείωσαν πολύ καλές επιδόσεις, καθώς κατέγραψαν σημαντική μείωση στις απώλειες εσόδων από τον ΦΠΑ. Επτά κράτη μέλη, συγκεκριμένα η Σλοβενία, η Ιταλία, το Λουξεμβούργο, η Σλοβακία, η Πορτογαλία, η Τσεχία και η Γαλλία, σημείωσαν επίσης πολύ καλά αποτελέσματα, μειώνοντας το έλλειμμα ΦΠΑ κατά περισσότερες από 2 ποσοστιαίες μονάδες. Σημειώθηκε σημαντική αύξηση του ελλείμματος ΦΠΑ στην Ελλάδα (2,6 %) και τη Λετονία (1,9 %) και οριακή αύξηση στη Γερμανία (0,2 %).

Σε ονομαστικές τιμές, το έλλειμμα ΦΠΑ μειώθηκε στα 137,5 δισ. ευρώ το 2017, δηλαδή κατά 8 δισ. ευρώ, ποσό παρόμοιο με τη μείωση κατά 7,8 δισ. ευρώ που σημειώθηκε το 2016. Το έλλειμμα ΦΠΑ το 2017 αντιπροσωπεύει το 11,2 % των συνολικών εσόδων από τον ΦΠΑ στην ΕΕ, ενώ το προηγούμενο έτος το αντίστοιχο ποσοστό ήταν 12,2 %. Αυτή η πτωτική τάση παρατηρείται για πέμπτη συνεχή χρονιά.

Η έκθεση που δημοσιεύτηκε σήμερα σχετικά με το έλλειμμα ΦΠΑ επικεντρώνεται στο 2017, την πιο πρόσφατη περίοδο για την οποία υπάρχουν διαθέσιμα αναλυτικά στοιχεία εθνικών λογαριασμών και δεδομένα ιδίων πόρων. Ωστόσο, η μελέτη του τρέχοντος έτους εισάγει ένα νέο στοιχείο: την κατάρτιση προβλέψεων, με την οποία θα παρέχονται οι λεγόμενες «ταχείες εκτιμήσεις» για το έτος που προηγείται του έτους δημοσίευσης, δηλαδή το 2018. Σύμφωνα με αυτές τις ταχείες εκτιμήσεις, είναι πιθανό ότι το έλλειμμα ΦΠΑ θα συνεχίσει την καθοδική του τάση και θα είναι χαμηλότερο από 130 δισ. ευρώ και από το 10 % της συνολικής φορολογικής υποχρέωσης ΦΠΑ το 2018.

Ιστορικό

Η μελέτη για το έλλειμμα ΦΠΑ χρηματοδοτείται από τον προϋπολογισμό της ΕΕ και τα πορίσματά της έχουν σημασία τόσο για την ΕΕ όσο και για τα κράτη μέλη, δεδομένου ότι ο ΦΠΑ συμβάλλει σημαντικά τόσο στον προϋπολογισμό της ΕΕ όσο και στους εθνικούς προϋπολογισμούς. Η μελέτη εφαρμόζει μια μεθοδολογία «εκ των άνω προς τα κάτω», χρησιμοποιώντας στοιχεία των εθνικών λογαριασμών για την εκτίμηση των ελλειμμάτων ΦΠΑ. Mε την πάροδο των ετών, η μέθοδος βελτιώθηκε, τελειοποιήθηκε και πλέον παρέχει τον καλύτερο συνδυασμό εκτιμήσεων ως προς τη συγκρισιμότητα των αποτελεσμάτων και την ακρίβεια.

Για περισσότερες πληροφορίες

Για περισσότερες πληροφορίες, βλ. τις συχνές ερωτήσεις.

Το πλήρες κείμενο της έκθεσης και ένα ενημερωτικό δελτίο είναι διαθέσιμα εδώ.

ΒΙΝΤΕΟ: Ομιλία του επιτρόπου Μοσκοβισί σχετικά με την καταπολέμηση της απάτης στον τομέα του ΦΠΑ