Η οικονομική δραστηριότητα ανέκαμψε έντονα το πρώτο εξάμηνο του 2021. Η εγχώρια ζήτηση, με τη βοήθεια των δημοσιονομικών κινήτρων, υπήρξε μέχρι στιγμής η κύρια κινητήρια δύναμη της ανάπτυξης. Μετά από μια ιστορική ύφεση, ο τουριστικός τομέας ανακάμπτει, αν και εξακολουθεί να βρίσκεται σε σημαντικά χαμηλότερο επίπεδο σε σχέση με το επίπεδο που βρισκόταν προ της πανδημίας. Η οικονομία αναμένεται να συνεχίσει να εμφανίζει εύρωστο ρυθμό ανάπτυξης κατά τη διάρκεια του χρονικού ορίζοντα των προβλέψεων. Τα δημόσια οικονομικά, τα οποία επηρεάστηκαν αρνητικά από την κρίση του 2021, αναμένεται να βελτιωθούν σημαντικά τα επόμενα έτη.
Ισχυρή ανάκαμψη του ΑΕΠ το 2021
Μετά από σοβαρή ύφεση της τάξης του 5,2% το 2020, το πραγματικό ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 5,1% το πρώτο εξάμηνο του 2021 σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2020, με κύρια κινητήρια δύναμη την εγχώρια ζήτηση. Η ιδιωτική κατανάλωση αυξήθηκε κατά 2% το πρώτο εξάμηνο του έτους, λόγω της αύξησης της απασχόλησης. Η δημόσια κατανάλωση αυξήθηκε σημαντικά, κατά 15,1%, ως αποτέλεσμα των μέτρων στήριξης που αποσκοπούσαν στην άμβλυνση της κρίσης. Οι επενδύσεις ανέκαμψαν επίσης, υποστηριζόμενες από την έντονη κατασκευαστική δραστηριότητα σε έργα στέγασης και σε υποδομές στους τομείς του τουρισμού, της ενέργειας και της εκπαίδευσης. Η εξωτερική ζήτηση αγαθών και υπηρεσιών αυξήθηκε κατά 3,1%, ενώ η εξωτερική ζήτηση υπηρεσιών αυξήθηκε κατά 8,2%. Όσον αφορά το τελευταίο, η επιτυχημένη εκστρατεία εμβολιασμού στην Κύπρο και την υπόλοιπη ΕΕ οδήγησε σε χαλάρωση των ταξιδιωτικών περιορισμών στις αρχές του καλοκαιριού. Αυτό με τη σειρά του οδήγησε σε σχετικά καλές επιδόσεις του τουριστικού τομέα. Τα έσοδα από τον τουρισμό υπερδιπλασιάστηκαν κατά την περίοδο Ιανουαρίου-Ιουλίου 2021 σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2020, αλλά παραμένουν στο 35% περίπου των επιπέδων του 2019. Για το 2021 συνολικά, η αύξηση του ΑΕΠ προβλέπεται να ανέλθει στο 5,4%, καθώς το οικονομικό κλίμα έχει βελτιωθεί σημαντικά και οι προοπτικές για τον τομέα του τουρισμού είναι θετικές. Το πραγματικό ΑΕΠ αναμένεται να φθάσει στο προ της πανδημίας επίπεδο το τέταρτο τρίμηνο του 2021.
Η ανάπτυξη αναμένεται να συνεχιστεί
Το 2022 και το 2023, η ιδιωτική κατανάλωση αναμένεται να συνεχίσει να αυξάνεται λόγω της αυξημένης ζήτησης και των θετικών προοπτικών απασχόλησης. Ταυτόχρονα, η δημόσια κατανάλωση αναμένεται να επιβραδυνθεί σημαντικά, καθώς τα μέτρα στήριξης θα καταργούνται σταδιακά. Το 2022, οι πραγματικές επενδύσεις αναμένεται να υπερβούν το επίπεδο του 2019, ενισχυόμενες από το σχέδιο ανάκαμψης και ανθεκτικότητας (RRP). Οι προβλέψεις περιλαμβάνουν επίσης δαπάνες που χρηματοδοτούνται από επιχορηγήσεις του μηχανισμού ανάκαμψης και ανθεκτικότητας (RRF), οι οποίες προβλέπεται να αυξηθούν σταδιακά από 0,2% του ΑΕΠ το 2021 σε 0,8% του ΑΕΠ το 2023. Η εξωτερική ζήτηση για τον τουρισμό προβλέπεται να ανακάμψει σταδιακά και να φθάσει στα επίπεδα του 2019 έως το τέλος του 2023.
Συνολικά, το πραγματικό ΑΕΠ προβλέπεται να αυξηθεί κατά 4,2% το 2022 και κατά 3,5% το 2023.
Η αβεβαιότητα και οι καθοδικοί κίνδυνοι για τις προοπτικές ανάπτυξης εξακολουθούν να υφίστανται, κυρίως λόγω της πανδημίας, γεγονός που καθιστά τον τομέα του τουρισμού ιδιαίτερα ευάλωτο.
Θετικές προοπτικές για την αγορά εργασίας
Το ποσοστό ανεργίας αυξήθηκε σε 8,5% κατά το πρώτο εξάμηνο του 2021 από 7,1% κατά μέσο όρο το 2019. Η ευρεία χρήση μέτρων στήριξης της απασχόλησης συνέβαλε στον περιορισμό της περαιτέρω αύξησης της ανεργίας. Μετά την επαναλειτουργία της οικονομίας, εξακολουθούν να εφαρμόζονται μόνο στοχευμένα μέτρα στήριξης για τον τουριστικό τομέα και για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις που έχουν σημειώσει σημαντικές απώλειες δραστηριοτήτων. Στο μέλλον, η απασχόληση αναμένεται να αυξηθεί χάρη στην οικονομική επέκταση και την εφαρμογή του σχεδίου ανάκαμψης και ανθεκτικότητας (RRP), το οποίο αναμένεται επίσης να διευκολύνει την ανακατανομή του εργατικού δυναμικού μέσω της επανεκπαίδευσής του και της αναβάθμισης των δεξιοτήτων του. Το 2021, το ποσοστό ανεργίας προβλέπεται να μειωθεί σε 7,5%, ενώ αναμένεται να μειωθεί περαιτέρω το 2022 και το 2023, σε 7,1% και 6,6% αντίστοιχα.
Ο πληθωρισμός γίνεται θετικός
Ο ονομαστικός πληθωρισμός προβλέπεται να αυξηθεί το 2021 σε 1,9%, από -1,1% το 2019, λόγω των υψηλότερων τιμών για την ενέργεια, τις υπηρεσίες και τα μη ενεργειακά βιομηχανικά αγαθά. Ο πληθωρισμός αναμένεται να επιβραδυνθεί ελαφρώς το 2022 σε 1,7% και να υποχωρήσει σε 1,2% το 2023 κυρίως λόγω της αναμενόμενης εξομάλυνσης των τιμών της ενέργειας.
Αναμενόμενη μείωση του δημόσιου ελλείμματος και του δημόσιου χρέους
Το έλλειμμα της γενικής κυβέρνησης αναμένεται να μειωθεί σε 4,9% το 2021. Οι δημόσιες δαπάνες προβλέπεται να αυξηθούν κατά 7,4% το 2021. Αυτό οφείλεται κυρίως στις αυξημένες κοινωνικές παροχές που συνδέονται με την εφαρμογή της δεύτερης φάσης της μεταρρύθμισης του εθνικού συστήματος υγείας (ΓΕΣΥ). Επιπλέον, κατά το δεύτερο εξάμηνο του έτους εγκρίθηκαν τρεις συμπληρωματικοί προϋπολογισμοί, οι οποίοι περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, την παράταση των μέτρων για τη νόσο COVID-19, όπως τα προγράμματα στήριξης που σχετίζονται με τον τομέα της υγείας, την επιδότηση μισθών και τη στήριξη της ρευστότητας των επιχειρήσεων. Οι επιπτώσεις αυτές αναμένεται, σύμφωνα με τις προβολές, να υπεραντισταθμιστούν από την αύξηση των εσόδων κατά 9,6% το 2021, κυρίως λόγω της αύξησης των εσόδων από φόρους λόγω της οικονομικής ανάκαμψης, και από την αύξηση των εισφορών κοινωνικής ασφάλισης λόγω των υψηλότερων συντελεστών εισφορών στο πλαίσιο του ΓΕΣΥ. Το έλλειμμα προβλέπεται να μειωθεί στο 1,4% του ΑΕΠ το 2022 και στο 0,9% το 2023, βοηθούμενο από τη συνεχιζόμενη οικονομική επέκταση και την απόσυρση των μέτρων για τη νόσο COVID-19. Ειδικότερα, τα δημόσια έσοδα αναμένεται να συνεχίσουν να αυξάνονται κατά 4,5% το 2022 και κατά 3,7% το 2023.
Η ενεργοποίηση ενδεχόμενων υποχρεώσεων, η δημοσιονομική βιωσιμότητα του ΓΕΣΥ, καθώς και ο δημοσιονομικός αντίκτυπος της προβλεπόμενης επέκτασης της ΚΕΔΙΠΕΣ, της κρατικής εταιρείας διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων, αποτελούν τους κύριους κινδύνους για τις δημοσιονομικές προοπτικές.
Αφού έφθασε στο ανώτατο επίπεδο του 115,3% του ΑΕΠ το 2020, το δημόσιο χρέος αναμένεται να μειωθεί φέτος στο 104,1% του ΑΕΠ λόγω της υψηλής αύξησης του ονομαστικού ΑΕΠ και της χρήσης ταμειακών αποθεμάτων που συσσωρεύτηκαν το προηγούμενο έτος. Ο δείκτης χρέους προς το ΑΕΠ προβλέπεται να μειωθεί περαιτέρω σε 97,6% και 93,4% το 2022 και το 2023, αντίστοιχα.H Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεσμεύεται στην προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα. Όλα τα προσωπικά δεδομένα επεξεργάζονται σύμφωνα με τον Κανονισμό (EC) αριθ. 2018/1725. Όλα τα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα που επεξεργάζεται η Γενική Διεύθυνση Επικοινωνίας/Αντιπροσωπείες της Ευρ
